و بیان مسئله
1-1- بیان مسئله:
شکل گیری عادات از سنین پایین صورت می گیرد. تداوم و تاثیر عادات غذایی بر شیوه زندگی در بزرگسالی دلیل دیگری بر ضرورت شروع زود هنگام اصلاح شیوه زندگی در جهت پیشگیری از بیماری های سنین بزرگسالی است(Kelishadi, 2003). اساس سلامت در دوران کودکی شکل می گیرد و تغذیه مطلوب در این دوران، در فرایند رشد طبیعی و سلامت جسم و روان انسان در آینده تعیین کننده است(Pourhashemi, 2008). ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی درمانی و گسترش پوشش ایمن سازی و تغییرات سریع در شیوه زندگی، تغذیه و فعالیت بدنی موجب تغییر الگوی بیماری ها وافزایش سریع بیماری های غیر واگیردار مزمن شده است(kelishad, 2010). بدین ترتیب الگوی غذایی مرتبط با بیماری های مزمن که معمولا قبل از دوران بلوغ شکل گرفته و با شروع دوران بلوغ تثبیت می شود، اثر قابل توجهی بر عوامل خطر بیماری های مزمن از جمله چاقی، بیماری های قلبی عروقی، پرفشاری خون، دیابت و سرطان دارد(Gharib, 2011). فرایند آترواسکلروز از دوران کودکی آغاز شده و شدت آن به وجود عوامل خطری چون: وزن بالا، ترکیب چربی های خون، مصرف دخانیات، سابقه خانوادگی ،فشار خون و ترکیب رژیم غذایی مرتبط است(Kavey, 2011). مطالعات کالبد شکافی در کودکان دچار مرگ های ناگهانی نشان داد ،کودکانی که دارای عوامل خطر بیماری های عروق کرونر (کلسترول و تریگلیسرید بالا،پرفشاری خون،استعمال دخانیات) می باشند دچار ضایعات آترواسکلروزی شده بودند(Couch, 2000). افزایش کلسترول سرم، تریگلیسرید و لیپو پروتیئن با چگالی کم Low Density Lipoprotein cholesterol(LDL-C) و کاهش لیپو پروتیئن با چگالی بالایHigh Density Lipoprotein Cholestrol(HDL-C) سرم به عنوان عامل خطر بیماری های قلبی عروقیCardio Vascular Disease(CVD) شناخته شده اند، نیز اختلال ترکیب چربی خون ارتباط نزدیکی با سایر عوامل خطر CVD از جمله چاقی، پرفشاری خون نه تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان دارد(Yang, 2012). با وجود آنکه اختلال ترکیب چربی خون یکی از عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی است ولی اطلاعات درباره ترکیب چربی های خون و شیوع اختلالات آن در میان کودکان ایرانی کم است(Fesharakinia, 2008). بررسی بر 3148 کودک و نوجوان 3تا 19 ساله ایرانی در سال 2001 نشان داد که 31% جمعیت مورد مطالعه کلسترول بین 170 تا 199 (mg/dl) و 16% دارای کلسترول بالایmg/dl200 بودند. هم چنین در 22% از جمعیت مورد مطالعه LDL-C بین 110 تا 129 و در 17% بالای 130 میلیگرم بر دسی لیتر بود(Azizi, 2001). در مطالعه دیگری صدک های کلسترول تام ، لیپو پروتیئن با چگالی کم و تریگلیسرید بالاتر، و صدک لیپوپروتیئن با چگالی بالا(پایین تر از صدک استاندارد برای سن و جنس نوجوانان بود(Kelishadi, 2004). یافته های مطالعه ای در سال 2008 در استان خراسان جنوبی بر روی 1326 دانش آموز دبستانی 7 تا 12 ساله نشان داد که شیوع کمی کلسترول HDL 1/14%، شیوع هیپرتریگلیسریدمی 4/5%، شیوع کلسترول LDL بالا 1/4% و شیوع هیپرکلسترولمی 3% بود(Fesharakinia, 2008). همچنین شیوع هیپرتری گلیسریدمی ، هیپرکلسترولمی و افزیش سطح کلسترول LDL و کاهش سطح کلسترول HDL در دختران نوجوان 14تا18 ساله شهر تبریز به ترتیب 3% ، 4/16% ، 1/21% ، 7/54% بوده و در 50%افراد مورد مطالعه کلسترول HDL کمتر از صدک 5 بود(Ghodsi, 2004) تعدادی از مطالعات قوی ترین عوامل خطر CVD را غلطت بالای LDLکلسترول و غلطت پایین HDLکلسترول ، فشارخون، دیابت، چاقی و دخانیات می دانند و پژوهش ها حاکی از بروز برخی از این عوامل خطر ساز در سنین جوانی است(Latifi, 2014). بی تحرکی بعنوان یک عامل خطر مستقل برای بسیاری از بیماری های قلبی عروقی، دیابت، پوکی استخوان و اختلالات لیپیدی شناخته شده است. اثر بخشی فواید آن زمانی بیشتر خواهد بود که فعالیت جسمی کافی قبل از سنین بلوغ آغاز شده
باشد و بطور منظم ادامه یابد ضمن اینکه عادت به فعالیت جسمانی از اوایل زندگی شکل می گیرد(Kelishadi, 2001).
سازمان جهانی بهداشت انجام روزانه حداقل 60 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط به بالا را برای کودکان و نوجوانان توصیه می کند. فعالیت بدنی علاوه بر نقش در افزایش HDLکلسترول خون در نوجوانان و کودکان، باعث ارتقاء سلامت سیستم قلبی عروقی، سیستم تنفسی، کنترل وزن و کاهش اضطراب، دوری از رفتار های پر خطر همانند مصرف الکل و تنباکو می شود. کم تحرکی، سلامت نوجوانان را به خطر انداخته و باعث گوشه گیری و افسردگی آنها می شود(Kazemi, 2011). در دهه های اخیر، الگوی فعالیت بدنی در نوجوانان دچار تغییر شده است. این تغییرات نتیجه افزایش مدت زمان صرف شده برای تماشای تلویزیون و بازی های اینترنتی و کاهش مدت زمان فعالیت بدنی در مدارس و جامعه می باشد. این امر باعث افزایش وزن در کودکان سنین مدرسه شده است(Mahan, 2011;Zaree, 2013).
شواهد مطالعه ای در اصفهان نشان داد 5/26% دختران نوجوان 11 تا 18 ساله سبک زندگی بی تحرکی داشتند و بین تمرین بدنی منظم نوجوان و تمرین بدنی مادر، سطح تحصیلات مادر ارتباط وجود داشت. در واقع فعالیت بدنی همانند بسیاری از الگوهای رفتاری جنبه یادگیری داشته و خانواده بعنوان عرصه ارائه الگوی رفتاری می تواند نقش مهم در این زمینه داشته باشد، لذا شناسایی چگونگی این ارتباط برای یافتن راهكارهای مناسب مداخله ایی با اهمیت است(Kazemi, 2011). در مطالعه ای نشان داده شد که در دانش آموزان 6 تا 18 ساله شهر های ایران، میزان تماشای تلویزیون و پرداختن به بازی های رایانه ای در مجموع9/8 ساعت در روز بوده که این میزان بسیار بالاست(ziaee, 2006) . اگرچه این مطالعه نشان داد که میزان فعالیت فیزیكی با شدت متوسط و بالا كه از عوامل پیشگیری كننده بیماریهای مزمن می باشد در دانش آموزان كشور در حد قابل قبول می باشد ولی با توجه به شیب افزایش چاقی دركشور و افزایش بیماریهای قابل پیشگیری غیرواگیر، باید برنامه ریزی در جهت تشویق دانش آموزان به فعالیت فیزیكی صورت گیرد(ziaee, 2006). مطالعه انصاری نشان داد که ورزش کردن به مدت 3 ماه بطور معناداری باعث کاهش کلسترول خون در پسران نوجوان گردید(El Ansari, 2010). عوامل اقتصادی اجتماعی و نیز سطح تحصیلات والدین، شرکت در کلاس های ورزشی، لذت از برنامه ورزشی، حمایت خانواده از جمله عواملی اند که با فعالیت بدنی در نوجوان مرتبط هستند(Lowry, 2013).
اجزای مختلف رژیم غذایی مصرفی با ترکیب چربی های خون مرتبط است. انواع چربی دریافتی،کربوهیدرات مصرفی،ویتامین ها و املاح بر سطوح مختلف چربی های مختلف سرم تاثیر گذاشته و ارتباطات قوی و محکم میان مواد مغذی مختلف و مقادیر کلسترول تام، LDL-C، HDL-C، تریگلیسرید سرم دیده شده است(Mirmiran, 2003). در دهه گذشته توجه زیادی به سمت الگوهای غذایی جلب شده است مطالعات مرسوم در زمینه اپیدمیولوژی تغذیه بیشتر روی تاثیر تک تک مواد غذایی یا غذاها تاکید دارد در حالیکه مواد غذایی با هم مصرف شده و تاثیر همزمان غذاها را فقط زمانی می توان مشاهده کرد که الگوی غذایی کامل فرد را در نظر بگیریم(Fung, 2001). امروزه، محققان با بهره گرفتن از رویكرد جدید تحلیل الگو های غذ ایی با روش تحلیل عاملی، می توانندکاستی های مربوط به رویكرد سنتی را تا حد زیادی بر طرف کنند(Rezazadeh, 2010). الگو های غذایی از نظر مفهومی وسیله کاربردی مناسبی برای انتشار توصیه های غذایی در راستای سلامت عمومی اند(Karimi, 2012). اقلام غذایی بر اساس تشابه مواد مغذی گروه بندی شده و با روش تحلیل عاملی الگو های غذایی تعیین می شوند(Esmaillzadeh, 2005). هم چنین آنالیز الگو های غذایی نشانگر رفتار های تغذیه ای در فرد بوده و می تواند اطلاعات کامل تری در مورد علت شناسی تغذیه و بیماری های مزمن به پژوهشگران ارائه دهد(Esmaillzadeh, 2008).
تغییر در الگوی مصرف و تمایل کودکان و نوجوانان به مصرف غذاهای آماده یکی از عواملی است که منجر به دریافت بیش از حد کالری ،چربی، نمک و کاهش دریافت ریز مغذی های مورد نیاز در این سنین می شود. الگوی غذایی نامناسب علاوه بر چاقی زمینه ساز بروز بیماری های قلبی عروقی خواهد بود. بررسی رفتار و دانش تغذیه ای طی مطالعه ای در تهران نشان داد با وجود انکه 82% دختران و 75% پسران اطلاعات تغذیه ای خوبی داشتند اما تنها در 25 % پسران و 15% دختران رفتارهای تغذیه ای مناسب مشاهده شد. بیشترین نوع میان وعده مصرفی در بین آنها نوشابه های گازدار، سوسیس، چیپس کیک، شکلات بود و درصد کمی از آنها از غلات کامل یا میان وعدهای سالم استفاده کرده اند. عوامل اجتماعی و فرهنگی، نیازهای فیزیولوژیک، دردسترس بودن غذاها، بسته بندی های جالب، تنقلات بی ارزش، برروی انتخاب های غذایی موثر است(Mirmiran, 2007) هم چنین نشان داده شده که رژیم غذایی 74درصد نوجوانان ایرانی نیاز به بهبود دارد و تنها 23درصد الگوی غذایی سالم دارند(Mirmiran, 2005).
تغذیه مناسب در دوران نوجوانی علاوه بر اینکه نیازهای تغذیه ای بدن به منظور رشد جسمانی و شناختی را تامین می کند در سلامت آینده فرد و جلوگیری از ایجاد چاقی و ابتلا به پرفشاری خون در بزرگسالی موثر است(Koochakpour, 2012). شکل گیری عادات غذایی از دوران نوجوانی آغاز می شود و بیشترین عادات غذایی بزرگسالان نتیجه رفتارهای غذایی بدست آمده از این دوران است(Mirmiran, 2011). در مطالعه فرامینگهام ارتباط بین تغذیه دوران کودکی با بزرگسالی و تاثیر عادات غذایی والدین بر فرزندان و در مطالعه دیگری تاثیر تغذیه دوران نوجوانی بر سلیقه های غذایی و عادتهای تغذیه ای دوران بزرگسالی نشان داده شده است(Oliveria, 1992)، هم چنین میزان فعالیت فیزیکی در کودکان با فعالیت بدنی در بزرگسالی ارتباط مستقیم دارد(Janz, 2000). تماشای تلویزیون و بازی های رایانه ای یکی از قویترین عوامل موثر بر علایق غذایی نوجوانان است زیرا کودکان و نوجوانانی که بیشتر تلویزیون نگاه می کنند به سمت غذاهای تبلیغ شده که اغلب شور یا شیرین هستند تمایل داشته و فعالیت بدنی کمتری دارند(Koochakpour, 2012). متاسفانه بسیاری از نوجوانان از رژیم هایی پیروی می کنند که مطابقت با توصیه های تغذیه ای ندارد. در پژوهشی که در تبریز بر نوجوانان دختر انجام گرفت الگوی غذایی غربی بیشترین واریانس را به خود اختصاص داد و این بیانگر گذار تغذیه ای از غذاهای سنتی به طرف غذاهای آماده و غربی است(Alizadeh, 2012) هم چنین در مطالعه دیگری فعالیت بدنی کمتر و نمایه توده بدنی Body Mass Index(BMI) و دور کمر بیشتر در نوجوانانی که دارای امتیاز بالاتری در الگو غذایی ناسالم بودند گزارش شد(Koochakpour, 2012). تغییر نحوه تغذیه در سال های اخیر آمار رو به رشد اضافه وزن و چاقی(Chiti, 2010 Nasl-Khameneh, 2011;Koldeh, 2012;) و همچنین کم تحرکی و فعالیت فیزیکی ناکافی در کودکان و نوجوانان(Kelishadi, 2001;Kazemi, 2011) و مرتبط بودن عوامل فوق با شیوع بیماری های مزمن در این گروه سنی، ارزیابی بیشتر وضعیت تغذیه ای این گروه سنی را می طلبد. با توجه به تغییرات انجام شده در کلسترول خون در دوران کودکی در اثر تغییر شیوه زندگی از نظر تغذیه و فعالیت بدنی و با توجه به اینکه در ایران مطالعات اندکی به شناسایی الگو های غذایی غالب در کودکان و نوجوانان پرداخته اند(Koochakpour,2012;Bahreynian,2013;Esfarjani, 2013;Zaree, 2013) بنابر این هدف از این مطالعه شناسایی الگو های غذایی غالب و تعیین ارتباط آنها و فعالیت بدنی با ترکیب چربی های خون در کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین می باشد. امید است با معرفی الگوهای غذایی كمكی در جهت ترسیم راهنمای غذای ملی كرده، تاثیر مثبتی بر روند سلامتی و اصلاح الگوی تغذیه جامعه گذاشته و موجبات كاهش هزینه های اقتصادی بیماری ها و جامعه را پدید آوریم.
[1] Body Mass Index
هویت یک ویژگی برگرفته از گذشته و حال است ، سرگذشت گذشتگان وآداب ورسوم فرهنگ آنها و تاثیرات آن بر زندگی حال ،هویت یک نسل را به وجود می آورد.هویت عامل متمایز کننده جوامع بشری است که شناخت هویت هر جامعه برای آن جامعه ضروری است. اساطیر، دین و زبان برخی از این مولفه ها هستند.
فریدون به عنوان یکی از عوامل اصلی تشکیل دهنده هویت جمعی و فرهنگی جامعه در ارتباط با هویت ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است که نفوذ خود را از طریق لایه های کهن فرهنگی بر کنشگران اجتماعی اعمال کند(اعزازی،1376: 124).
در میان شخصیت های افسانه ای جهان بی تردید فریدون یکی از کهنترین شخصیتهاست که به دلیل همین قدمت و از جهتی به دلیل خاستگاه تاریخی و جغرافیایی که متعاقباَ توضیح آن داده خواهد شد، فرصت کافی برای بن مایه های (motifs) فراوانی از هویت و خویشکاریهای وی وجود دارد.
بر اساس متون مختلف در مورد خاستگاه آریائیان در دوران فریدون ، ورنه(varəna)به عنوان زیستگاه وی بیان گردیده است. ورنه همان گیلان امروزی است که صحت این مطلب با گزارشاتی که درآن بیان گردیده است که در کوه البرز جنگاوری و یگانه پرستی را از مغان زردتشت آموخت، نیز مطابقت می کند.
منابع مختلف ایرانی از این شخصیت آگاهی و شناخت می دهند که یکی از آنها یشت ها می باشد. در آنجا از ثرتئونه raētaonaθ اوستائی به تفضیل سخن رفته است و بر این مبنا اهورامزدا با او سخن گفته و به او پیشنهاد پیامبری داده که فریدون نپذیرفته و سپس به او پیشنهاد پادشاهی داده می شود که می پذیرد و به مدت 500 سال بر هفت کشور فرمان می کند. از اینجا به بعد داستان چند وچون پادشاهی وی و یاری گری و چاره جویی او برای مردم مطرح می گردد.
سرانجام فریدون به دلیل افزایش شکوه و قدرت نقش اهورامزدا را در توانایی فرد انکار می کند و بدین سبب فره ایزدی که موجب برتری او نسبت به مردم بود از وی جدا گشته به صورت فردی آسیب پذیر و عادی در می آید و بعد از تقسیم جهان بین سه فرزند، در گوشه ای از دنیا، جان خود را از دست می دهد.(پور داود،1347: 195)
در منابع ایرانی بر سر نوع گناه، طول دوران پادشاهی و نیز فرد کشنده ی او اتفاق نظر وجود ندارد که همه آنها مورد بحث قرار خواهد گرفت.
در این تحقیق شخصیت و خویشکاری فریدون در متون اوستایی،پهلوی و شاهنامه بررسی می گردد.
1-1- اهمیت و ضرورت پژوهش
فریدون سومین شخصیت قابل بحث در شاهنامه فردوسی می باشد.شاید بتوان گفت پادشاهی فریدون تحولات زیادی در تاریخ اساطیری ایران ایجاد کرده است.لذا بررسی دقیق شخصیت پهلوانی و اسطوره ای فریدون و پادشاهی او بر ایران زمین ضروری به نظر می رسد.اسطوره ها نقشی اساسی در آداب و رسوم و فرهنگ هر قوم ایفا می كنند.شناخت صحیح اسطوره منجر به شناخت فرهنگ و جلو گیری از نفوذ نا هنجاریهای فرهنگی در جامعه می گردد.شناخت صحیح و استوار فرهنگ موجب ایجاد اعتماد به نفس در عموم مردم جامعه می گردد. لذا بررسی دقیق اسطوره های هر سرزمین اهمیت ویژه ای برای مردمان حال و آینده آن سرزمین دارد.
در این پژوهش كسب اطلاعات لازم و جامع در مورد فریدون كه اسطوره ای ایرانی است به عنوان مهمترین جنبه پژوهش در نظر گرفته شده است .اما آنچه در این اسطوره ها مهم است صحت تاریخی آنها نیست بلكه مفهومی است كه شرح این داستانها برای معتقدان آنها در بر دارد و همچنین از این جهت دارای اهمیت است كه دیدگاه های آدمی را به خویشتن و جهان و آفریدگار بیان می كند
در این فصل خلاصه مختصری از این مطالعه و فرضیه های مورد بحث در آن ارائه خواهد شد همچنین توضیحاتی در زمینه ضرورت و اهداف این مطالعه ارائه میگردد.
1-2- خلاصه پایان نامه
اخیراً استفاده از ابزار شبیه سازی جریان ترافیک به عنوان یکی از روش های مفید مدیریت، کنترل، تصمیم گیری و انتخاب راهبرد بهینه درجهت بهبود ترافیک، روز به روز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. بنابراین شناخت عمیق مدل های به کار رفته در شبیه سازی رایانه ای ضرورت دارد و عدم درک صحیح از این گونه مدل ها ممکن است منجر به استفاده نامناسب و تولید نتایج نادرست شود.[1] در این پژوهش ابتدا خصوصیات سامانه اتوبوس های تندرو (BRT) مورد بررسی قرار می گیرد، سپس به ارائه ایده ها و طرح های نو برای ایجاد بهبود در عملکرد این خطوط پرداخته خواهد شد. در ادامه با ایجاد یک مدل شبیه سازی میکروسکوپی ترافیک از خط 1 سامانه اتوبوس های تندروی تهران و اعتبار سنجی آن به پیاده سازی این طرح ها و ایده ها در قالب سناریو های مختلف بر روی این مدل پرداخته خواهد شد. و در انتها نتایج اجرای سناریو های مورد مطالعه تحلیل و بررسی میگردد.
1-3- فرضیه های مورد بحث
فرضیه های مورد بحث در این مطالعه شامل موارد زیر می شوند:
- بررسی اثرات اجرای سیستم اولویت دهی در تقاطع ها:
-
-
همانطور که در ادامه در ادبیات موضوع مشاهده میگردد این موضوع به تنهایی بیشترین حجم مطالعات در زمینه ایجاد بهبود در سامانه اتوبوس های تندرو را به خود اختصاص داده، در این مطالعه اثرات اجرای این سیستم بر عملکرد سامانه اتوبوس های تندرو و بر ترافیک خودرو های شخصی و با نگرش شبکه ای (تمام تقاطع های موجود در 1 خط اتوبوس) و نه فقط یک تقاطع از طریق شبیه سازی میکرسکپی مورد بررسی قرار میگیرد.
- بررسی امکان و اثرات تنظیم زمان بندی چراغ های راهنمایی و زمان بندی حرکت اتوبوسها:
در ادبیات به طور مستقیم به زمان بندی چراغ های راهنمایی اشاره ای نشده است، و فقط در برخی از مقالات در کنار استفاده از سیستم اولویت دهی به تغیر زمان بندی چراغ های راهنمایی جهت ایجاد اخلال کمتر اشاره شده. در این مطالعه این فرضیه به طور دقیق از طریق شبیه سازی مدل میکروسکپی مورد بررسی قرار میگیرد و اثرات اجرای آن با سیستم اولویت دهی در تقاطع ها مقایسه میگردد.
- استفاده از خطوط سریع السیر (توقف محدود):
استفاده از این خطوط یک راه کار مناسب جهت پاسخ به تقاضای سفر غیر یک نواخت در طول خط است. لیکن بخش کمی از ادبیات موضوع به این بحث اختصاص یافته و مطالعه دقیقی بر روی اثرات اجرای آن صورت نگرفته، از طرفی اجرای آن منوط به دوخطه بودن کل مسیر رفت و برگشت است، که لزوم این موضوع نیز در این مطالعه مورد بررسی قرار میگیرد.
1-4- هدف از اجراء
با توجه به اینکه سفر های سریع درون شهری مد نظر مسافران می باشد، لیکن سفر های سریع همراه با کاهش ترافیک مد نظر کارشناسان امر است. در نتیجه متخصصان امر باید راه حل هایی را مورد توجه قرار دهند که از نظر مسافران زمان سفر، دسترسی و سایر شاخص ها عملکرد مطلوبی داشته باشد و از نظر کارشناسان، کاهش ترافیک که خود موجب کاهش آلایندگی و .. است را درپی داشته باشد. هدف این مطالعه ارائه راهکارهایی است که با کمترین تاثیر بر ترافیک خودرو های شخصی عملکرد خطوط سامانه اتوبوس های تندرو را بهبود بخشد.
1-5- توجیه و ضرورت انجام طرح
روند رو به رشد شهر نشینی معضلات فراوانی به همراه داشته که در بسیاری از موارد بسیار پیچیده هستند. یکی از از بزرگترین و اصلی ترین مشکلات شهر ها، و به ویژه شهر های بزرگ ترافیک است. با توجه به آثار معضل ترافیک شهری بر ابعاد مختلف زندگی شهروندان سیاست گذاری برای کنترل ترافیک اهمیت فراوانی دارد. از آن جا که اجرای سیاست های ترافیکی نیاز مند به صرف هزینه و زمان زیادی می باشد حصول اطمینان از کارکرد صحیح این سیاست ها قبل از اجرا بسیار ضروری است و شبیه سازی رایانه ای یکی از رایج ترین و محبوب ترین راه ها جهت حصول اطمینان از کارکرد این سیاست ها است. همچنین با بهره گرفتن از ابزار شبیه سازی رایانه ای می توان با اقدام به شناسایی و رفع گلوگاه ها موجود در سیستم های ترافیکی بهره وری و اثر بخشی تجهیزات و امکانات موجود را به حد اکثر رساند.
اگرچه طراحی یک نرمافزار شیگرا دشواریهای خاص خود را دارد، دشوارتر از آن، طراحی یک نرمافزار شیگرا با قابلیت استفاده مجدد است. الگوهای طراحی، استفاده از طراحیها و معماریهای موفق را آسان می کنند [1]. الگوهای طراحی راه حلهای اثبات شده و قابل اطمینان هستند که به منظور حل مسائلی که به طور مکرر در طراحی یک نرم افزار شیگرا رخ میدهد، مورد استفاده قرار میگیرند. یک الگوی طراحی هدف و ساختار واحد خودش را دارد. الگوها نقشها، مسئولیتها، نحوه همکاری کلاسها و نمونههای شرکت کننده در این همکاری را توصیف می کنند. بنابراین با استخراج الگوهای طراحی از کد منبع، قادر به آشکار کردن هدف و طرح یک سیستم نرمافزاری هستیم [5].
بکارگیری صحیح الگوهای طراحی در توسعه یک نرمافزار شیگرا، می تواند به طور چشمگیری کیفیت کد منبع را بر حسب نگهداشت پذیری و قابلیت استفاده مجدد بهبود دهد. مهمترین مساله نگهداشتپذیری سیستمهای نرمافزاری خصوصا سیستمهای قدیمی این است که فاقد سند کامل از طرح سیستم و اهداف آن هستند. بنابراین شناسایی الگوهای طراحی به صورت خودکار یا نیمه خودکار، سندسازی سیستم، نگهداشتپذیری و قابلیت استفاده مجدد آن را تسهیل می کند.
محققان بسیاری در زمینه شناسایی الگوهای طراحی، کار کرده اند (خودکار یا نیمه خودکار). اما هیچ کدام نتوانسته اند یک خروجی مطمئن
و بدون مثبت کاذب را در اختیار توسعهدهندگان قرار دهند. به طورکلی شیوه های شناسایی الگوهای طراحی به دودسته تقسیم میشوند. آنهایی که بر اساس جنبه های ساختاری الگوها، کار شناسایی را انجام می دهند و آنهایی که از جنبه های رفتاری موجود در الگوها نیز جهت شناسایی بهره میگیرند [5].
هدف قرار دادن جنبه های ساختاری
برخی از شیوهها، برای شناسایی الگوها، تنها جنبه ساختاری آنها را در نظر میگیرند. ابتدا خصوصیات ساختاری هرکلاس موجود در کد منبع با هر نقش تشکیل دهنده یک الگو مقایسه و کاندیدهای هر نقش شناسایی می شود. سپس کاندیدهای نقشهایی که میتوانند به هم مرتبط شوند، ترکیب میشوند. در نهایت روابط میان کلاسی را بدون توجه به خصوصیات رفتاری، تجزیه و تحلیل و با الگوها مقایسه می کنند. روابط میان کلاسی شامل ارث بری، انواع برگشتی، تعریف[1]، تعمیم[2]، پیوند[3]، و … میشوند. به عنوان مثال SPOOL [19]،DP++ [18]، Osprey [20]، و [21] به شیوه ساختاری فوق، الگوها را شناسایی می کنند.
بالانیا و همکارانش [3] با بهره گرفتن ازیک چارچوب به نام کولامبوس، گرافهای معنایی منتزع[4] را استخراج، و برای شناسایی الگوها بر اساس مقایسه گرافها[5] عمل کردند [5]. همچنین [2] از معناشناسی صریح[6] برای پیدا کردن الگوها روی گراف معنایی منتزع بهره میگیرد. در هر حال برای شناسایی الگوها، علاوه بر خصوصیات ساختاری، تجزیه و تحلیل خصوصیات رفتاری نیز ضروری است.
1-1- گشتاور مغناطیسی…………………………………………………………………………………………………….. 2
1-2- مدل لایه ای………………………………………………………………………………………………………………….. 7
1-2-1 مدل لایه ای با تصحیحات اسپین-مداری………………………………………………………… 8
1-2-2 مدل لایه ای با تصحیحات نسبیتی…………………………………………………………………… 11
1-3- مدل کوارکی………………………………………………………………………………………………………………. 18
فصل دوم: تقارن در مدل کوارکی ساده
2-1 تقارن………………………………………………………………………………………………………………………………. 21
2-1-1 اسپین ………………………………………………………………………………………………………………. 22
2-1-2 طعم…………………………………………………………………………………………………………………….. 24
2-1-3 پاریته………………………………………………………………………………………………………………….. 27
2-2 مدل گلمان…………………………………………………………………………………………………………………….. 28
2-2-1 گروهبندی کوارک ها………………………………………………………………………………………… 31
2-2-2- ساختار درونی باریون ها…………………………………………………………………………………. 36
عنوان صفحه
فصل سوم: محاسبه گشتاور مغناطیسی توسط مدل کوارکی ساده……………………………… 43
3-1 ساختار تابع موج دوترون………………………………………………………………………………………………. 41
3-2 محاسبهی تابع موج اتم دوترون…………………………………………………………………………………… 44
3-3 محاسبهی گشتاور مغناطیسی هستهی اتم دوترون…………………………………………………… 53
فصل چهارم: نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………. 59
پیوست الف-محاسبات نسبیتی گشتاور دوقطبی و چهار قطبی………………………………….. 61
فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………. 67
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-1- تاثیرات جفت شدگی اسپین و تکانه زاویهای مداری بر روی گشتاور
مغناطیسی هسته اتم دوترون…………………………………………………………………………………………………… 11
جدول1-2 گشتاور چهار قطبی مغناطیسی برای تابع موج های مختلف………………………… 14
جدول1-3- گشتاور دو قطبی مغناطیسی برای توابع موج مختلف………………………………….. 15
جدول1-4- سهم در بسط برای چهار قطبی………………………………………………………………….. 15
جدول1-5- سهم در بسط دو قطبی……………………………………………………………………………… 16
جدول 2-1………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32
جدول 2-2………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
شکل 1-1 تاثیرات نسبیتی بر گشتاور دو قطبی و چهار قطبی مغناطیسی………………………….. 17
شکل2-1- هشت تایی باریون‌ها………………………………………………………………………………………………… 28
شکل2-2- هشت تایی مزون‌ها………………………………………………………………………………………………….. 29
شکل 2-3- ده تایی باریون‌ها…………………………………………………………………………………………………….. 30
شکل 2-4- سه تایی کوارک‌ها………………………………………………………………………………………………….. 31
شکل 2-5- زاویه‌ی پراکندگی برای اتم و پروتون……………………………………………………………………. 35
شکل 3-1- نحوه انتخاب دو کوارک پایین و یک کوارک بالا……………………………………………………. 43
گشتاور مغناطیسی
گشتاور مغناطیسی[1] یک آهنربا کمیتی است که نیرویی را که آن آهنربا به جریانهای الکتریکی وارد می کند و یا گشتاوری که میدان مغناطیسی به آن وارد می کند را تعیین می کند. یک حلقه جریان الکتریکی، یک آهنربای میلهای، یک الکترون، یک ملکول و یک سیاره همه دارای گشتاور مغناطیسی هستند.
گشتاور مغناطیسی و میدان مغناطیسی هر دو بردار هستند که مقدار و جهت دارند. جهت گشتاور مغناطیسی از قطب جنوب آهن ربا به طرف قطب شمال آن است. میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط آهنربا با گشتاور مغناطیسی آن متناسب است. گشتاور مغناطیسی در واقع کوتاه شده عبارت گشتاور دوقطبی مغناطیسی[2] است که جمله اول در بسط چندگانه پتانسیل مغناطیسی است. میدان مغناطیسی[3] حول جهت گشتاور مغناطیسی متقارن است و با معکوس فاصله به توان 3 متناسب است. در واقع وجود گشتاور مغناطیسی در هر ذره‌ای پیش بینی قانون آمپر-ماکسول است که احتمالا نشان دهنده‌ی وجود جریان است. گشتاور مغناطیسی در الکترودینامیک کلاسیک طبق تعریف برای یک مدار جریان به صورت زیر تعریف می شود:
که در آن بردارگشتاور مغناطیسی، جریان موجود در مدار و بردار مکان است. میتوان نشان داد برای یک ذره باردار نقطهای که در حال حرکت در یک پتانسیل مرکزی است مقدار این کمیت متناسب با تکانه زاویهای است:
که در آن بار، بردار سرعت، بردار تکانه زاویهای و جرم ذره است. در مکانیک کوانتومی این کمیت ها با عملگر متناظر خود جایگزین شده و با ویژه مقادیر خود، مقادیر ممکن برای گشتاور مغناطیسی را به دست می دهد. نکته ی جالب توجهی که در این زمینه وجود دارد این است که ذراتی نظیر الکترون، پروتون و نوترون علاوه بر گشتاور مغناطیسی ناشی از تکانه زاویه ای مداری[4]، یک گشتاور مغناطیسی ذاتی نیز دارند که برای اولین بار در اثر غیر معمول زیمان[5] مشاهده شد. این اثر نشان داد که الکترون هایی با ویژه مقادیر تکانه زاویه ای صفر نیز می توانند با میدان مغناطیسی بر هم کنش انجام دهند که این باعث کشف خاصیت ذاتی این ذرات به اسم اسپین[6] شد.
اسپین که در فیزیک کلاسیکی حضور ندارد در مکانیک کوانتومی عملگری متناظر دارد که از لحاظ رفتاری شبیه عملگر تکانه زاویه ای است. با دانستن این خصوصیات می توان گفت که گشتاور مغناطیسی ذاتی این ذرات متناسب با اسپین می باشد:
که در آن بار الکترون، فاکتور لاند[7]، سرعت نور در خلاء، جرم و بردار اسپین ذره است. نکته‌ی جالب این که در این رابطه، ثابت تناسب در یک ضریب نسبت به مورد تکانه مداری تفاوت دارد که به آن فاکتور لاند (نسبت ژیرومغناطیسی) می گویند. برای الکترون بسیار نزدیک به عدد 2 (مقدار تجربی آن 00231930436/2) است.
گاهی در فیزیک کلاسیک اسپین را به حرکت های وضعی یک جرم حول محوری که از مرکز جرمش می گذرد نسبت می‌دهند. وجود ضریب اضافه در گشتاور مغناطیسی ذاتی ذرات کوانتومی به این خاطر است که نمی‌توان الکترون و یا دیگر ذرات ریز کوانتومی را مانند کره ای صلب دانست که به دور خود می‌گردند. ضریب که در کوانتوم مکانیک معمولی با دست وارد معادلات می شود را میتوان با بهره گرفتن از نظریه مکانیک کوانتومی نسبیتی دیراک برای الکترون بدست آورد که برابر 2 می‌شود.
برای اندازه گیری گشتاور مغناطیسی یک هسته قضیه کمی پیچیدهتر می شود. از آنجایی که هسته یک سیستم متشکل از تعدادی از ذرات است، برای محاسبهی گشتاور مغناطیسی آن باید گشتاور مغناطیسی تک تک ذرات تشکیل دهنده را در آن دخیل دانست:
در بررسی های کوانتومی معمولا با مولفه تکانه زاویهای در راستای z کار میکنیم که به خاطر عدم محاسبات برداری محاسبات را به نحو چشم گیری سادهتر می کند:
البته این محاسبات به مقدار زیادی نکته بینی و ظریف اندیشی احتیاج دارد چون بسیاری از عوامل ممکن است در این کمیت دخیل بوده و تاثیراتی روی مقدار آن بگذارند، به خصوص این که ذرات درون هسته، با دیدی دقیقتر، خود دارای ساختار درونی بوده و گشتاور مغناطیسی خود آنها پیچیده است:
که در آن گشتاور دو قطبی پروتون[8]، گشتاور دو قطبی نوترون[9] و و به ترتیب گشتاور دو قطبیهای کوارک بالا[10] و کوارک پایین[11] هستند. البته روشهای دیگری نیز برای نزدیک شدن به این مساله بدون در نظر گرفتن ساختارهای درونی هستکها و فقط با بهره گرفتن از مدلهای هستهای وجود دارد که روش های بسیار زیبا و مستقیمی هستند که سیر تکاملی را طی کرده اند .
دوترون یکی از چهار هستهای است که تعداد نوترون و پروتون آن فرد است. بیشتر این هسته‌ها نسبت به واپاشی بتا ناپایدارند، زیرا نتیجه آن یک هسته ی زوج-زوج خواهد بود که به خاطر اثرات جفت شدگی هستهای پایدار‌تر است. اما در دوترون این ویژگی وجود دارد که نوترون و پروتون هردو با هم حالت اسپین کل یک را تشکیل می‌دهند. که این برای هستههای با دو پروتون و یا دو نوترون به خاطر اصل طرد[12] پائولی نمی‌تواند وجود داشته باشد و باعث ناپایداری هسته می‌شود. تکانه زاویهای مداری در حالت پایه‌ی نوترون و پروتون باعث کم شدن انرژی بستگی می شود اما هستههای با دو پروتون و یا دو نوترون را به خاطر فاصله‌ی زیاد بین ترازهایشان نا‌پایدار می کند.
حالت آیزو اسپینی که دوترون در آن قرار میگیرد حالت تکتایی است. در ابتدا نوترون و پروتون را دو گونه‌ی مختلف از یک ذره می دانستند؛ با توجه به این که تفاوت آن ها فقط در بار بود که تاثیر آن در برهمکنش‌های قوی ناچیز است. بنا بر این ایزو‌اسپین معرفی شد. ایزو‌اسپین می‌تواند دو مقدار داشته باشد. مقدار برای پروتون و برای نوترون. با این وصف دو حالت سه‌تایی و یک حالت تکتایی بدست می‌آید :
با توجه به این که حالت سه‌گانه متقارن است، در صورت وجود ذره در این حالت آیزواسپینی، باید ذراتی فقط با دو پروتون ( ) و یا دو نوترون ( ) نیز وجود می‌داشتند که چنین ذراتی اصولا ناپایدارند و بنابر این برای دوترون چاره‌ای جز این که آیزواسپین کل صفر را قبول کند چاره‌ای نمی ماند.