وبلاگ

در سیاستگذاری های اقتصادی ایران به دنبال رهایی از وابستگی بالا به صادرات نفت كه همواره دارای نوسان زیادی نیز بوده است سعی شده است تا با گسترش صادرات غیرنفتی و بویژه صادرات محصولات كشاورزی به مقابله با این شرایط پرنوسان پرداخته شود. این در حالی است كه شرایط متنوع و مناسب اقلیمی ایران موجب شده است تا ایران در تولید برخی از محصولات كشاورزی از مزیت نسبی برخوردار باشد.

همچنین کاهش درآمدهای حاصل از صدور نفت و نوسانات شدید قیمت آن طی سال های اخیر و مهمتر از همه پایان پذیر بودن منابع نفت موجب می شود که زنگ خطر را برای سیاستگذاران و برنامه ریزان اقتصادی به صدا درآورده و ما را به این باورمی رساند که توسعه صادرات غیر نفتی و رهایی یافتن از اقتصاد تک محصول متکی به درآمدهای نفت، ضرورتی اجتناب ناپذیر است)اکبری وکریمی هسینجه ، 1379 ).

بحران های اقتصادی سالهای اخیر، حداکثر کاهش قیمت نفت و در پی آن، کاهش درآمدهای ارزی، امکان پیشبرد برنامه های توسعه اقتصادی کشورها را با اتکا به درآمدهای نفتی مورد تردید جدی قرارداده است)خداوردیزاده،1379).

امروزه توسعه صادرات غیر نفتی یک ضرورت است زیرا درآمدهای ارزی را افزایش می دهد و در نتیجه اجرای برنامه توسعه اقتصادی که متضمن هزینه های ارزی است را ممکن می سازد ولی در ایران معمولاً زمانی به رشد و توسعه صادرات غیر نفتی توجه می شود که صادرات نفت خام و درآمدهای حاصل از فروش آن دچار رکود شده باشد.

تجربه گذشته ایران در زمینه نوسان درآمدهای ارزی ایجاب می کند که سیاستگذاری هایی در زمینه افزایش صادرات غیر نفتی انجام پذیرد)بی ریا و جبل عاملی ( 1379 ).

زعفران از جمله محصولاتی است كه ایران همواره در دهه های اخیر بیش از نیمی از بازار جهانی این محصولات را در اختیار داشته است )

 فائو،.( 2007

صادرات زعفران ایران در دوره 1980-2010  از  رشد چشم گیری برخودار بوده و از حدود 2  تن در سال 1980 به حدود 108 تن در سال 2010 رسیده است . به عبارت دیگر سالانه حدود 14 درصد رشد داشته است البته در دوره یاد شده دارای نوسانات زیاد نیز بوده است . این رقم در مورد ارزش صادرات حتی فراتر بوده است و بیش از  19 درصد رشد نشان می دهد ) پایگاه اطلاعاتی سازمان ملل، 2010) .

بطور تلویحی می توان گفت حدود 1 درصد قیمت صادراتی رشد داشته است . البته اگر رشد جهانی قیمت ها در نظر گرفته شود رشد قیمت صادراتی چندان محسوس نخواهد بود   . هر چند با وجود ارز فراوان ناشی از صادرات نفت ممكن است ارزآوری محصولاتی مانند زعفران به ظاهر حایز اهمیت نشان ندهد اما با نگاه به نوسانات در قیمت نفت و فرآورده های آن و همچنین تداوم ارزآوری محصولات كشاورزی، ارز حاصل از آنها بسیار حایز اهمیت خواهد بود. به ویژه به منظور رهایی از پدیده بیماری هلندی دامنگیر اقتصاد ایران، تمركز بر روی صادرات غیرنفتی و به ویژه محصولات كشاورزی یک ضرورت به حساب می آید.

با جود اینکه عمده زعفران جهان در ایران تولید می شود داد و ستد های جهانی نشان دهنده این است که کشورهایی نظیر اسپانیا وامارات با واردات فله ای این محصول و صادرات مجدد اصولی و مدیریت نام های تجاری آن و شناختن بازارهای هدف از طریق تحقیقات بازاریابی توانسته اند خود را به عنوان صادر کنندگان عمده در منظر مصرف کنندگان نهایی جهان تثبیت نمایند.

نام ایران در بازارهای بین المللی این محصول کمتر شناخته شده است و ارزش افزوده حاصل از صادرات مجدد آن عمدتا توسط کشورهای مذکور تحصیل می گردد.

از سویی دیگر شناخت مسیرهای آتی تجاری و خرکت در راستای آنها به نحوی که منافع سازمان را به همراه داشته باشد، ضرورت وجود تحقیقات بازاریابی را التزام  می بخشد. این التزام اگر چه تا چندی پیش در مکتوبات مدیریتی صرفاً جنبه تئوریکی داشت اما امروزه این مسئله در حیات تجاری سازمانها جنبه ای انکار ناپذیر و غیرقابل چشم پوشی به خود گرفته و جایگاه مهمی را در توسعه و ورود به بازارهای جدید و همچنین دستیابی به منافع و عملکرد بالاتر را به خود اختصاص داده است. این موضوع بررسی تاثیر تحقیقات بازاریابی و تامل در این خصوص را ضروری و لزوم ارتقا بازار ایران در بازارهای جهانی را آشکار می سازد.