وبلاگ

مقوله تراکم از مباحث دیرین برنامه ­ریزی شهری است. در واقع از زمانی که انسان شروع به انتظام بخشیدن به سکونتگاه های خود نمود به تراکم توجهی خاص داشت، نقش تعیین کننده و تأثیرگذاری تراکم بر تمامی جنبه­ های برنامه ­ریزی و طراحی شهر آنرا به شاخصی مهم در بیان دیدگاه ها و مکاتب مختلف در مسائل شهری تبدیل کرده است. در عین حال تأثیرگذاری این عنصر از شرایط زمانی، مکانی و سیستمی، مطالعه آنرا برای درک نحوه نگرش جامعه به فضا در دوره های زمانی و شرایط مکانی مختلف بسیار پراهمیت ساخته است. بطوریکه جوامع مختلف در گذشته، برخوردها و نگرشهای متفاوتی به آنها داشته اند. لیکن در فرایند جهانی شدن، یک همگرایی در دیدگاه ها براساس افزایش تراکم در محیط­های شهری دیده می­ شود این همگرایی آنچنان گسترده است که به یکی از مباحث اصلی توسعه پایدار شهری تبدیل شده است. تراکم جمعیت در سیمای شهری و محیط زیست روزانه جمعیت انعکاس یافته و شرایط بهره­مندی آنها را از فضای شهری به ویژه فضای سبز را مشخص می­ کند. با توجه به لزوم حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی و همچنین کاهش هزینه­ های شهری، مسئله توزیع مطلوب تراکم جمعیت از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. توزیع مطلوب تراکم باعث توزیع مناسب جمعیت در سطح شهر می­ شود و امکان استفاده بهینه از شرایط موجود را فراهم می­نماید. در این فصل سعی بر آنست که به نحوه توزیع تراکم جمعیتی در سطح شهری پرداخته شود و این تحقیق همچون سایر تحقیقات علمی از چارچوب کمی روش تحقیق علمی تبعیت می­نماید، براین اساس، طرح تحقیق با تعریف مسئله، اهمیت و

 ضرورت شروع و به بررسی فرضیه، سؤالات و اهداف و محدوده مکانی، روش تحقیق پرداخته و در نهایت با بیان مفاهیم و اصطلاحات و مشکلات و محدودیتها خاتمه می­یابد.

 1-2- بیان مسأله

افزایش جمعیت شهرها و چگونگی اسکان آنها یکی از مشکلات شهرهای امروزی می­باشد. نقش و اهمیت تراکم در شهرسازی به مفهوم عام و در برنامه ­ریزی و طراحی شهری نقاط جدید به مفهوم خاص، بدیهی است. هیچ برنامه و طرح شهری بدون پرداختن به تراکم به عنوان عامل اصلی و تعیین کننده و نیز اثرگذارنده بر تمامی جنبه­ های برنامه ­ریزی و طراحی نمی ­تواند تهیه و اجرا شود. علی­رغم اهمیت فوق­العاده این شاخص، جایگاه آن در فرایند برنامه ­ریزی و طراحی شهری از دیدگاه علمی و نظری کمتر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و همچنان به عنوان یک موضوع پیچیده و مسئله کلیدی مطرح است.

تراکم در سطح شهر، به عنوان معیاری برای استقرار جمعیت و تأسیسات شهری، در طرح­های توسعه شهری از اهمیت خاصی برخوردار است (زیاری، 1384: 70).

انتخاب تراکم در طرح­های شهری، غالباً براساس تجربیات و مبتنی بر درک مستقیم بوده است که نهایتاً منجر به مشکلات عدیده و عوارض بعدی می­ شود. بسیاری از سیاستگذاران توسعۀ شهری پایدار، در طرفداری از زندگی با تراکم زیاد چنین ادعا کرده ­اند که راه حل شهر فشرده به کاهش گرایش به سوی توسعه بی­رویه پیرامونی کمک خواهد کرد و به ارتقای پایداری و سرزندگی شهری یاری خواهد رساند (عزیزی، 1388: 48). با توجه به عمر نسبتاً طولانی طرح­های شهری و نیز تحقیقات انجام یافته محدود در مقوله­ی تراکم، هیچ­گاه اندازه­ای به عنوان تراکم بهینه تحقق نیافته تا به عنوان یک الگو به کار گرفته شود؛ بنابراین برای دست­یابی به تراکم بهینه نیازمند برخوردی علمی­تر می­باشد. بحث تراکم بهینه زمانی از استحکام نظری برخوردار می­گردد که از یک سو عوامل مختلف تأثیرگذار بر آن به دقت شناسایی و ریشه­یابی شود و از سویی دیگر، آثار تبعی تراکم در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد؛ بنابراین استفاده از روش های که بتواند، به توزیع مناسب تراکم در سطح شهرها کمک کند، می ­تواند بسیار باارزش باشد. در این تحقیق سعی شده است یک مدل و روشی مناسب برای توزیع تراکم جمعیتی در سطح شهر کرمانشاه ارائه شود.