ها است و هنگامیکه قانون علیّت از حساب ساقط گردد و هیچگونه ضرورتی بین علّت و معلول وجود نداشته باشد، ارتباطی نیز بین دلیل و آن حقیقت که مورد استدلال قرار گرفته است، نیز باقی نمیماند.
ج) علیت و اثبات خداوند
قانون علیّت، از با ارزشترین قوانین مورد استفاده در فلسفه الهی است. همین قانون با سایر قوانین منشعب از آن است که ما را ملزم میکند که تمام رشتههای علّی و معلولی را منتهی به یک ذات کامل و غیر معلول بدانیم و همهی نظامات را تحت نظام واحد و قائم به ذات واحد بشناسیم. به همین دلیل است که مرحوم صدرالمتألهین در جلد دوم اسفار مینویسد:
أن الطریق إلى إثبات الصانع ینسد بسببه فإن الطریق إلیه هو أن الجائز لا یستغنی عن المؤثر فلو أبطلنا هذه القاعدة لم یمكننا إثبات واجب الوجود.
اگر علیّت نفی گردد، راه اثبات صانع نیز مسدود میشود. زیرا طریقهی اثبات صانع این است که هر امر ممکنی محتاج به مؤثر است و چنانچه این طریق باطل شود، امکان اثبات واجب الوجود نخواهد بود.
لازمهی انکار علیّت در میان موجودات، این است که نتوانیم این رابطه را بین خداوند و موجودات نیز اثبات نماییم؛ زیرا اگر در میان موجودات چنین رابطهای وجود نداشته باشد، نسبت هر موجودی به موجود دیگر یکسان و نسبت واحدی خواهد بود که هیچ اختلافی از نظر تأثیر و تأثر در میان این نسبتها نخواهد بود. در این صورت انسان از کجا به لغت و معنای کلمهی «سبب و علّت» آشنا شده و از چه راهی میتواند سببیّت خدای تعالی را برای همهی موجودات اثبات نماید.
د) علیت و علم
همهی نظریات علمی در قلمرو مختلف تجربه و مشاهده، بستگی کامل و اساسی به مبداء علیّت و قوانین آن دارد. اگر بین اشیاء رابطهی علّی و معلولی نباشد، در این صورت هیچ قانون و ناموسی هم وجود خارجی نخواهد داشت. زیرا همهی قوانین و نوامیس حاکم بر طبیعت، کیفیتهای خاص علّی و معلولی اشیاء است. و در این فرض «علم» نیز معنا ندارد، زیرا علم عبارت است از بیان قوانین و نوامیس و روابط واقعی بین اشیاء است و اگر بین هیچ چیز با چیز دیگر رابطهای وجود نداشته باشد، علمی هم وجود نخواهد داشت. پس قانون علیّت و معلولیت پایه و اساس علم است.
هر چند ممکن است به نظر رسد که اصل علیّت، اصلی بدیهی و اینکه هر پدیدهای علّتی دارد روشن است، اما مسأله این چنین واضح و بدیهی نیست و حداقل بداهت آن نیازمند تبیین است، به ویژه اگر به این نکته توجه کنیم که اصل علیّت از جانب فیلسوفان و متفکران بزرگی چون غزالی در عالم اسلام و هیوم در جهان غرب مورد تردید قرار گرفته است.
از مطالب گذشته روشن میشود که اصل علیّت، اصلی است که از اهمیت شایانی برخوردار است، لذا در این پژوهش با بررسی نظرات دو متفکر بزرگ جهان اسلام یعنی غزالی و ابنرشد با تکیه بر نقدهای غزالی به ابنسینا در بحث علیّت و پاسخهای ابنرشد سعی شده تا گامی هر چند کوچک در عرصهی تفکر فلسفی و حقیقتجویی برداشته و روشن شود کدامیک از این بزرگان در داوریهای خود به حقیقت
نزدیکتر بودهاند.
3- اهداف پژوهش
پیش از پرداختن به اهداف پژوهش لازم است مفاهیمی که در عنوان این پژوهش أخذ شده است را بررسی کنیم. تطبیق در عنوان این پژوهش به کدام معناست و منظور از علیّت چیست؟
الف) منظور از «تطبیق» در این پژوهش
مطالعات تطبیقی و مقایسهای در تفکر فلسفی از اهمیت مضاعفی برخوردار است. یکی به جهت آنکه برای شناخت عمیق و دقیق هر چیزی، باید آن را با امور دیگر مقایسه کرد. بروننگری دربارهی خود فلسفه، به واسطهی این نوع مطالعات میسّر میشود. و دوم به جهت آنکه به رغم زمینههای مساعد در فلسفه و قلمرو وسیع در آن برای مطالعات تطبیقی، چنین مطالعاتی، به ویژه در کشور ما، چنانکه شایسته و بایسته است، صورت نگرفته است.
البته «تطبیق» مشترک لفظی است یعنی دارای چند معنا بوده که معنایی که منظور است توضیح داده خواهد شد. تطبیق و مطالعهی تطبیقی در فرهنگ مکتوب ما به چند معنا بکار رفته است. یکی از معانی تطبیق، کاری است که مدرّسان حوزههای علمیه به عنوان شیوهی تدریس از آن بهره میجویند. از آن جا که روش آموزش در نظام تعلیم و تربیت سنّتی ما (حوزههای علمیّه) متن محور است. مدرّسان، نخست مطالب بخشی از متن درسی را بدون استناد به کتاب تقریر میکنند و پس از آن، ضمن قرائت متن، آنچه را که از خارج، توضیح داده بودند، بر متن، «تطبیق» میکنند.
معنای دیگر تطبیق، آن است که در تفسیر متون، به ویژه متون دینی مانند قرآن، مفسّر، مقبولات علمی پیشین خود را بر آیات تحمیل کند. نام این قسم بحث تفسیرى را تطبیق گذاشتن مناسبتر است، تا آن را تفسیر بخوانیم، چون وقتى ذهن آدمى مشوب و پابند نظریههاى خاصى باشد، در حقیقت عینك رنگینى در چشم دارد كه قرآن را نیز به همان رنگ مىبیند و مىخواهد نظریهی خود را بر قرآن تحمیل نموده، قرآن را با آن تطبیق دهد؛ پس باید آن را تطبیق نامید نه تفسیر. تطبیق به این معنا، داستان غولی را که در اساطیر اروپایی ذکر شده است، به یاد میآورد؛ میگویند این غول تختی داشت که گمشدگان در صحرا را دستگیر میکرد و بر روی آن تخت میخواباند و اگر آن فرد، درازتر از تخت بود، سر و ته او را با تبر، قطع میکرد و اگر کوتاهتر بود، آنقدر میکشید تا هماندازهی تخت شود؛ میخواست همه را با تخت خود، تطبیق کند.
معنای مورد نظر ما در خصوص مطالعات تطبیقی، «بررسیهای مقایسهای» است. مراد از «مقایسه» در اینجا ملاحظهی همسانیها و ناهمسانیها، مواضع وفاق و مواضع خلاف و اشتراکات و افتراقات اموری است که با هم مقایسه میشوند.
در بررسی مفهوم تطبیق به معنای أخیر روشن است که مطالعات مقایسهای در جایی امکانپذیر است که پای امور متعدّدی در میان باشد. اگر قرار باشد دو أمر در هیچ جنبهای اختلاف نداشته باشند در واقع یک أمر هستند نه دو أمر. با این توضیحات روشن شد که هدف از پژوهش بیان اشتراکات و اختلافات دو متفکر بزرگ جهان اسلام یعنی غزالی و ابنرشد در «بحث علیّت و لوازم آن» است، که این داوری بیش از هر چیز حول محور اشکالات غزالی به ابنسینا و پاسخهایی که ابنرشد به وی داده است صورت گرفته است. باید دید که فهم و تبیین کدام متفکر از «علیّت» به حقیقت نزدیکتر است؟
ب) علیّت
اما منظور از علیّت چیست؟ علیّت به چه معناست و تصور آن چگونه برای آدمی به وجود میآید؟ فصل نخست، برای پاسخ به این سؤال و همچنین آگاهی یافتن از مفاهیم مبنایی این پژوهش اختصاص یافته است.
[1] بیوک علی زاده، “فلسفه تطبیقی؛ مفهوم و قلمرو آن” پژوهشنامه فلسفه دین، بهار و تابستان1382، شماره1، ص45
[2] دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، فلسفه تعلیم و تربیت، چاپ دوم (تهران: انتشارات سمت، 1374)، ج1 به نقل از مقاله فوق
[3] محمدحسین طباطبایی،تفسیر المیزان، (مترجم محمدباقر موسوی همدانی)، (قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1374)، ج1، ص10
[4] بیوک علی زاده، “فلسفه تطبیقی؛ مفهوم و قلمرو آن”، ص49-51
[1] محمدحسین طباطبایی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، (حاشیه نویسی مرتضی مطهری)، (تهران: صدرا ،1364)، ج3، ص117
[1] ملاصدرا، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، (بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1990م) ج2، ص134
[1] محمدتقی مصباحیزدی، آموزش فلسفه، چاپ هفتم، (تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل، 1386)، ج2، ص26
:
شهرساز به عنوان کسی که با جسم شهر سر و کار دارد باید متوجه ناظر و عوامل خارجی که بر او اثر میگذارد و تصاویری از محیط که در ذهن او میسازد، باشد جریان دریافت تصاویر از محیطهای مختلف توسط افراد با شرایط مختلف (سنی، جنسی، فرهنگی، خلق و خو و …) گاه آسان و زمانی مشکل است اما در تصاویر ذهنی افراد مختلف شباهتهای بسیاری مشاهده میشود، این تصاویر مشابه مشترک در واقع حاصل توافق شمار بسیاری از مردم بر اهمیت تصویر خاص است و همین تصویر ذهنی مشترک است که توجه شهرساز را به خود میخواند زیرا محیطی که شهرساز به وجود میآورد مورد استفاده بسیاری از مردم است (لینچ 1383) بر این اساس برای دستیابی به ساختارشهرنیز لازم است تصویر ذهنی مشترک مردم مورد توجه قرار گرفته و با استخراج عناصری که در تصویر ذهنی مشترک مردم اهمیت یافتهاند عناصر و روابط ساختار فضایی شهر را تشخیص داد. طراح برای ارتقاء کیفیت ساختار شهر، میتواند بر عینیتی که این تصویر ذهنی را ایجاد میکند، تأثیر بگذارد در واقع طراح به گفته گوردن کالن به وسیله دستکاری ماهرانه در ساختار شهر میتواند مراحل شکلگیری تصویر ذهنی (ادراک، شناسایی) را تقویت و باعث ایجاد حس مکان شود.دراین پایان نامه سعی شده است با بهره گرفتن از تصویر ذهنی مردم کرمان به بازشناسی مجددساختاربافت تاریخی شهر کرمان پرداخت وبا بهره گرفتن ازادراکات ذهنی ساکنان آن سعی درشکل گیری تصویرذهنی روشن ازساختارشهروارتقاءکیفیت وتقویت حس مکان نمود.
فصل اول: کلیات طرح
1-1- بیان مسأله
نظری:
ساختارها نمایش واقعی از واقعیت نیستند؛ بلكه مدلهای شناختی از واقعیتند. ساختارها بخشهایی از شهر هستند كه مدلهای ذهنی از شهر را ایجاد میكنند. در حقیقت بخش عمدهای از تصور ذهنی مردم از شهر به ساختار اصلی آن باز میگردد. مردم یک شهر قادرند مهمترین و اصلیترین عناصر و فضاهای آن را شناخته و پیوند و ارتباطی بین این اجزا و عناصر در ذهن خود برقرار سازند. به بیانی دیگر اگر فرض كنیم كه واقعیتی كه ما با آن سروكار داریم یک شهر باشد، روابط حاكم میان مهم ترین عناصر شهر قابل ادراك بوده و باعث آن میگردد كه ما ساختاری از آن روابط حاكم در ذهن خود ترسیم كنیم.
این تصویر به وسیلهی اطلاعاتی كه فرد از محیط دریافت میكند، ساخته میشود. در حقیقت شهر سرچشمهی اصلی اطلاعات است. با این حال انسان تحت تاثیر فقط یک محرك یا فرستنده قرار نمیگیرد. بلكه مجموعهای از اطلاعات از فرستندهها در زمانها و مكانهای مختلف، به انسان ارسال میشود. لذا فرد در مواجهه با محیط خود با سیلی از اطلاعات روبه روست كه برای درك آن به مرتب كردن آنها میپردازد و هر جز از این اطلاعات را در محل خود قرار میدهد. به عبارتی انسان در هر زمان و هر فضا تنها بخشی از اطلاعات محیط را در ذهن خو ثبت میكند. آنچه را كه انسان از محیط میداند از بسیاری جهات با واقعیت متفاوت است. زیرا نه تنها شناخت انسان از محیط انتخابی بوده، بلكه به دلیل محدودیتهای بیولوژیكاش نمیتواند كلیهی اطلاعات ارسالی را ادراك و پردازش كند. لیكن همین اطلاعات محدود تصویر كامل و جامعی، هرچند نادرست و غیرواقعی از محیط اطراف به دست میدهد. فرض اصلی بر این است كه مردم اطلاعات را به صورت یک ساختار كاملا مرتبط با اطلاعات مربوطه، در تصویر ذهنی خود از شهر سازماندهی میكنند. انسان از مجموعه اطلاعات رسیده تنها به تجزیه و تحلیل آنهایی میپردازد كه به او بهترین امكان را برای كنترل محیط میدهند. لذا ذهن انسان به طور ناخودآگاهانه به ساده كردن محیط اطراف خود پرداخته تا بدین وسیله بتواند حجم اطلاعات را كاهش داده و محیط را آسان تر درك كند.
شناخت محیط مستلزم چیزی بیشتر از شناخت عناصر و فضاهاست. آگاهی از چگونگی پیوند و ارتباط بین آن ها نیز ضروری است. بنابراین برای ایجاد آگاهی از محیط نه تنها به تصاویر ذهنی نیاز است بلكه این تصاویر باید با یكدیگر در ارتباط باشند. مجموعهای از چنین تصاویر مرتبطی، یک تصویر ذهنی را به وجود میآورد كه پیوندی بین فرایند فكر انسان و محیط برقرار میسازد. در این فرایند، انسان دادههای دریافتی از محیط را در ذهن منظم كرده و علاوه بر اجزای محیط، نظم یا رابطهی میان آن ها را نیز در ذهن خود به تصویر كشیده و به آن معنا میبخشد.
در چنین تصویری همواره مكانها یا نقاط پررنگی در ذهن وجود دارد كه صحنهی رویدادها و تجربههای بسیار مهم زندگی اوست و دیگر چیزها (دیگر فضاها) به دور این مكانها و نسبت به آنها تعریف و متصور میشود.
بر این اساس لازم است برای دستیابی به ساختار شهر، تصویر ذهنی مردم مورد توجه قرار گرفته و با استخراج عناصری كه در تصویر ذهنی مردم اهمیت یافته اند، عناصر و روابط ساختار فضایی شهر را تشخیص داد و در جهت ارتقاء كیفیت محیطی به كار گرفت.
عملی
کرمان شهری با تاریخ پر فراز و نشیب و مردمانی سختکوش در دل کویر که به گفته فرد ریچاردز غیر از شهر تبریز که در مرز شمال ایران واقع شده به هیچ شهری در این کشور به اندازه شهر کرمان از منجنیق فلک سنگ نباریده است.
کرمان منسوب است به کرمان بن هیتال بن ارنخشدین سام بن نوح(ع) که در داستانهای اساطیری، کرمان به کرمی (ابریشمی) منسوب است که هفتواد نام داشته است.
حکایت آن یعنی حکایت کرم و پشم ریسی دختران هفتواد را فردوسی شاعر حماسه سرای ایران به نظم در آورده است.
یکی دژ بکندند بر تیغ کوه شد آن شهر با او همه همگروه
چو یک چند بگذشت بر هفتواد مرا آن حصن را نام کرمان نهاد
بر اساس منابع و اسناد تاریخی ساخت تاریخی و شکلگیری شهر کرمان به شرح زیر است.
1- عهد هخامنشیان و پیش از آن: شکلگیری قلعه دختر بر بالای کوهی که نخستین آثار شهر کرمان در پای آن تشخیص داده شده است.
2-دوره ساسانی: شکلگیری قلعه دیگری بر بلندی تپه مقابل قلعه دختر به نام قلعه اردشیر.
1و 2 شکلگیری هسته شهر به عنوان یک قلعه محصور به مرکزیت قلعه دختر و بعد قلعه اردشیر (در اثر توسعه آن)، ساکنان شهر هنوز داخل قلعه جای ندارد بلکه در بیرون قلعه به صورت نابسامان زندگی میکنند، قلعه به وسیله خندقی عمیق از محل زندگی مردم جدا شده. اجزای تشکیل دهنده شهر را در این دوره معبد، قلعه، خانههای طبقه برگزیده، حصار و خندق که بر جدایی خود از ناحیه دیگر تاکید
میکند، تشکیل میدهد.
3- با ورود اسلام قلاع ساسانی چه مذهبی و چه نظامی فرو میریزند و این مهمترین حادثه در بنیان گذاری سازمان نوین در شهر است. لذا شهر کرمان در سده نخستین هجری در جوار حصارهای شهر قدیمی و به دور از قلعه دختر و قلعه اردشیر علیرغم ارزشهای دفاعی آنها به سوی دشت غربی مستقر میشود.
4- در قرن دوم و سوم هجری ابتدا حصار جدید شهر که محلههای جدید را نیز شامل میشود، شکل میگیرد در این دوره کسی از شهروندان بیرون دروازهها رها نمیشود.
5- در قرن چهارم ملک تورانشاه سلجوقی محله شاه عادل را برای استقرار سپاهیان مسجد جامع ملک، بازار، گرمابه، خانقاه و کتابخانه مرکز جدید شهر را میسازد.
تلاش حاکم سلجوقی برای انتساب شهر کرمان به خود و زدودن خاطره حکومت قبلی، مبتنی بر توسعه است لکن نظامی که او بدان تمسک میجوید همان سازمان گذشته شهر است که اینک مرکز آن جابجا شده است.
6- در قرن هفتم، حاکمان قراختایی از یک سو برای پاسخ به نیاز جمعیت جدید به توسعه شهر و از سوی دیگر ثبت حاکمیت خود بر تارک شهر، محله ترک آباد را در شمال غرب شهر آن روز سامان میدهند. مرکز جدید شهر نیز این بار کل کوچک و مستقلی شامل مقبره براق حاجب، مدرسه، مارستان درب خبیص، بازار، مسجد و آب انبار است.
7- در قرن هشتم، امیر محمد مظفر با تسخیر کرمان، حکومت جدید را بنیان مینهند. وی مسجد جامع قدیم در دروازه شرقی کرمان را مرکز جدید شهر قرار میدهد. سیاست وی برای تبلور تغییر حکومت، جابجایی مرکز از منتهی الیه غربی به لبه شرقی شهر است.
8- گنجعلی خان حاکم صفوی کرمان در قرن دهم، مرکزیت جدید را در مجموعه تازه احداث در قلب فرسوده شهر بنیان میگذارد تا بدین طریق موجبات ایحیا شهر را فراهم آورده باشد. مجموعهای مرکب از میدان، بازار، مسجد، حمام، ضرابخانه و آب انبار. در عین حال، سازمان فضایی همچنان تداوم سنت قبلی است.
9- وکیل الملک در عهد قاجار نیز مرکز جدید شهر را در جوار مرکز صفوی بنا میکند. این روایت تا دوره معاصر آن که با تغییر اندیشه روشنفکران مدرسهای در کسوت مشاوران رضاخان دچار دگرگونی بنیادین شد، به همان شیوه و سبک سنتی خود باقی بود.
در این پایان نام تلاش خواهد شد تا لایه تاریخی ساختار کرمان و جایگاه آن در عینیت و ذهنیت و نقش ادراکات ذهنی و شکلگیری تصویر ذهنی از لایهی تاریخی ساختار شهر مورد بررسی قرار گرفته و در جهت ارتقاء کیفیت ساختار و هویت بخش به آن به کار گرفته شود.
2-1- هدف های تحقیق
1-2-1- هدف کلان
نظری:
تبیین نقش ادراک ذهنی در تعریف ساختار شهر
عملی:
ارتقا كیفی ساختار شهر کرمان، به وسیله باز تعریف لایه تاریخی ساختار شهر، از طریق بازشناخت ادراکات ذهنی شهروندان.
2-2-1- اهداف خرد
نظری:
1- منظم کردن دادههای دریافتی و ادراک شونده از تصویر ذهنی به وسیله برقراری نظم یا رابطه در اجزاء تشکیل دهنده لایه تاریخی ساختار شهر
2- ارتقاء لایه تاریخی ساختار از طریق بررسی تصویر ذهنی مردم و رسیدن به تصویر ذهنی مشترک آنها
عملی:
1- شناخت لایه تاریخی ساختار شهر کرمان از طریق تجزیه آن به اجزاء و عناصر تعیین شده و ارتباطات اصلی میان آنها
2- باز تعریف لایه تاریخی ساختار شهر کرمان از طریق بررسی اجزا، عناصر و ارتباطات آن در تصویر ذهنی مشترک مردم شهر.
کمک به ارتقاء لایه تاریخی ساختار شهر کرمان از طریق برقراری پیوند بین تصویر ذهنی مشترک مردم و اجزاء و عناصر لایه تاریخی ساختار.
3-1- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن
«ساخت شهرها یكی از دستاوردهای بزرگ بشری و فرم كالبدی شهر توسط تصمیمگیری مردمی كه در آن زندگی میكنند تعیین میشود. (ادموند بیكن)»
نظری:
ساختار شهر فرصتی پدید میآورد كه تمام عملكردهای شهری و انواع ارتباطات انسانی در یک شبكه درهم تنیده شده و نزدیک به هم قرار گیرد. از طریق ایجاد تصویر ذهنی قوی مردم شهر قادر خواهند بود مهمترین و اصلی ترین عناصر و فضای آن را شناخته و پیوند و ارتباطی بین این اجزا و عناصر در ذهن خود برقرار سازند.
توجه به ساختار و تصویر ذهنی از آن امتیازی برای شهر در بافت كهن آن است، زیرا فعال بودن مجموعههای كهن شهری و ساماندهی هویت اصلی شهر به ویژه در پیوند با بافت قدیم آن در صورتی حائز اهمیت بوده و موفق خواهد بود كه با تكیه بر یک پیوند نامرئی و متقابل شهروندان و دلبستگیهای آنان به ارزشهای مشترك در تصاویر ذهنی شان از شهر صورت گیرد.
ساختار شهر و تصاویر ذهنی قوی شكل گرفته از آن میتوانند موجد خوانایی شهر و تمایز آن شده و بیان كننده هویت ملی و برانگیزاننده احساس غرور در مردم شهر باشند با بررسی ساختار اصلی شهرها و درك قانون مندیهای توسعه و تكامل آن میتوان تاثیر عمدهای در احیا و بهبود وضع شهر گذاشت، زیرا اجزا و عناصر پدیدآمده در تاریخ تحول و تكامل شهر امكانات بالقوه بسیار برای تجدید حیات داشته و میتوانند در هویت بخشی به شهر و تقویت شبكه نمادین آن نقش ویژه داشته باشند.
شهرهای سنتی كویری همچون كرمان مانند سایر شهرهای ایران از ابتدای قرن هجری حاضر در معرض تحولات شدید كالبدی قرار داشتهاند كه با آهنگ تحولات تاریخی و تدریجی این سكونت گاههای ارگانیک تفاوت فاحشی دارد. ابتدای قرن چهارم هجری مدرنیزاسیون سطحی و ناقصی كه كانون توجه اش عمدتا بر ایجاد تحولات و مدرنیزه نمودن كالبد ظاهری شهرها قرار گرفت دگرگونیهای عمیق و ناخواستهای را در شهرهای ایران پدید آورد مدرنیزاسیون كالبدی مذبور كه در قالب امواج پی در پی (نظیر قانون توسعه و تعریض معابر در سال 1312 یا تهیه و تصویب طرحهای جامع شهری از دهه 1340 به بعد و تهیه طرحهای شهری دیگری از قبیل طرحهای آماده سازی در دهه های بعدی تحول چارچوبی را در انگاره شهر سنتی كویری ایرانی سبب شده است.
بررسی مداخلات كالبدی مدرن در شهرهای كویری نشان میدهد كه اقدامات مذبور طی چند دهه گذشته سبب شده ساختار كالبدی شهرها به شكل چشم گیری انطباق محیطی خود را از دست بدهند.
طرحهای جامع شهری در كنار تشویق رشد كم تراكم شهر از طریق تحمیل مقررات زونینگ و تفكیک عملكردهای اصلی شهری (همچون مراكز كار، نواحی مسكونی و. . . ) به استفاده هرچه بیشتر از وسیله نقلیه موتوری دامن زده و موجب از هم گسیختگی بیشتر این گونه شهرها شده است كه در تقابل با وضعیت طبیعی شهرهای سنتی كویری است.
برای جلوگیری از افزایش نابسامانیها در شهر ضرورت دارد اقدامات منفرد و پراكنده در ارتباط با یكدیگر قرار گرفته و ساختار واحد و یكپارچه در كلیت شهر به وجود آورده و بین محورها و عناصر تاریخی و كاركردهای مهم كنونی در گسترده شهر پیوندی ظریف اما ناگسستنی ایجاد نموده و به مدد پیش بینی یک ساخت مشخص برای شهر استقرار عناصر شهری اتفاقی را در سازمان فضایی و كالبدی شهر منتفی ساخت. برای افزایش دلبستگی شهروندان به شهر و آگاه نمودن آنها از محیط شهری (كه بر اثر بی توجهی به ساختار كهن شهرها تضعیف گردیده) ضروری است كه از طریق ساماندهی محیط كالبدی اقدام شود.
عملی:
بازشناسایی و تبلور مجدد ادراکات ذهنی مردم در کالبد شهر کرمان با تاریخ چندین هزار ساله میتواند در بهبود و تعریف دوباره ساختار شهر و جلوگیری از افزایش نابسامانیها و اقدامات منفرد و پراکنده در لایه تاریخی ساختار و هویت بخشی به بافت ارزشمند تاریخی کرمان که در شرف نابودی است موثر واقع گردد.
امروزه در عصر ارتباطات و گسترش روزافزون استفاده از شبكه های تلفن ،موبایل و اینترنت در جهان ومحدودیت پهنای باند در شبكه های مخابراتی ، كدینگ و فشرده سازی صحبت امری اجتناب ناپذیر است . در چند دهه اخیر روش های كدینگ مختلفی پدیدآمده اند ولی بهترین و پركاربردترین آنها كدك های آنالیزباسنتز هستند كه توسط Atal & Remedeدر سال 1982 معرفی شدند [2] . اخیرا مناسبترین الگوریتم برای كدینگ صحبت با كیفیت خوب در نرخ بیت های پائین و زیر 16 kbps ، روش پیشگویی خطی باتحریک كد (CELP) می باشد كه در سال 1985 توسط Schroeder & Atal معرفی شد [8] و تا كنون چندین استاندارد مهم كدینگ صحبت بر اساس CELP تعریف شده اند .
در سال 1988 CCITT برنامه ای برای استانداردسازی یک كدك 16 kbps با تاخیراندك و كیفیت بالا در برابر خطاهای كانال آغاز نمود و برای آن كاربردهای زیادی همچون شبكه PSTN ،ISDN ،تلفن تصویری و غیره در نظر گرفت . این كدك در سال 1992 توسط Chen et al. تحت عنوان LD-CELP معرفی شد[6] و بصورت استاندارد G.728 در آمد[9] و در سال 1994 مشخصات ممیز ثابت این كدك توسط ITU ارائه شد[10] . با توجه به كیفیت بالای این كدك كه در آن صحبت سنتزشده از صحبت اولیه تقریبا غیرقابل تشخیص است و كاربردهای آن در شبكه های تلفن و اینترنت و ماهواره ای در این گزارش به پیاده سازی این كدك می پردازیم .
در فصل اول به معرفی وآنالیز سیگنال صحبت پرداخته می شود و در فصل دوم روش ها و استانداردهای كدینگ بیان می شوند . در فصل سوم كدك LD-CELP را بیشتر بررسی می كنیم و در فصل چهارم شبیه سازی ممیز ثابت الگوریتم به زبان C را بیان می نمائیم. ودر پایان در فصل 5 به نحوه پیاده سازی بلادرنگ كدكG.728 بر روی پردازنده TMS320C5402 می پردازیم.
فصل 1
1-1 –معرفی سیگنال صحبت
صحبت در اثر دمیدن هوا از ریه ها به سمت حنجره و فضای دهان تولید میشود. در طول این مسیر در انتهای حنجره، تارهای صوتی[1] قرار دارند. فضای دهان را از بعد از تارهای صوتی ، لوله صوتی[2] مینا مند كه در یک مرد متوسط حدود cm 17 طول دارد . در تولید برخی اصوات تارهای صوتی كاملاً باز هستند و مانعی بر سر راه عبور هوا ایجاد نمیكنند كه این اصوات را اصطلاحاً اصوات بی واك [3] مینامند. در دسته دیگر اصوات ، تارهای صوتی مانع خروج طبیعی هوا از حنجره میگردند كه این باعث به ارتعاش درآمدن تارها شده و هوا به طور غیر یكنواخت و تقریباً پالس شكل وارد فضای دهان میشود. این دسته از اصوات را اصطلاحاً باواك[4] میگویند.
فركانس ارتعاش تارهای صوتی در اصوات باواك را فركانس Pitch و دوره تناوب ارتعاش تارهای صوتی را پریود Pitch مینامند. هنگام انتشار امواج هوا در لوله صوتی، طیف فركانس این امواج توسط لوله صوتی شكل میگیرد و بسته به شكل لوله ، پدیده تشدید در فركانس های خاصی رخ میدهد كه به این فركانس های تشدید فرمنت[5] میگویند.
از آنجا كه شكل لوله صوتی برای تولید اصوات مختلف، متفاوت است پس فرمنت ها برای اصوات گوناگون با هم فرق میكنند. با توجه به اینكه صحبت یک فرایند متغییر با زمان است پس پارامترهای تعریف شده فوق اعم از فرمنت ها و پریود Pitch در طول زمان تغییر میكنند به علاوه مد صحبت به طور نامنظمی از باواك به بی واك و بالعكس تغییر میكند. لوله صوتی ، همبستگی های زمان-كوتاه ، در حدود 1 ms ، درون سیگنال صحبت را در بر میگیرد. و بخش مهمی از كار كدكننده های صوتی مدل كردن لوله صوتی به صورت یک فیلتر زمان-كوتاه میباشد. همان طور كه شكل لوله صوتی نسبتاً آهسته تغییر میكند، تابع انتقال این فیلتر مدل كننده هم نیاز به تجدید[6] ، معمولاً در هر 20ms یکبارخواهد داشت.
در شكل (1-1 الف) یک قطعه صحبت باواك كه با فركانس 8KHz نمونه برداری شده است دیده میشود. اصوات باواك دارای تناوب زمان بلند به خاطر پریود Pitch هستند كه نوعاً بین 2ms تا 20ms میباشد. در اینجا پریود Pitch در حدود 8ms یا 64 نمونه است. چگالی طیف توان این قطعه از صحبت در شكل (1-1 ب) دیده میشود[3].
اصوات بی واك نتیجه تحریک نویز مانند لوله صوتی هستند و تناوب زمان- بلند اندكی را در بر دارند ، همانگونه كه در شكل های (1-1 ج) و (1-1 د) دیده میشود ولی همبستگی زمان كوتاه به خاطر لوله صوتی در آنها هنوز وجود دارد.
[1] Vocal Cords
[2] Vocal Tracts
[3] Unvoiced
[4] Voiced
[5] Formant
[6] Update
-2- مدل سازی پیشگویی خطی
روش كدینگ پیشگویی خطی (LPC[1]) مبتنی بر مدل تولید صحبت در كد كننده های صوتی میباشد كه در اینجا در شكل (1-2) نشان داده شده است. برای استفاده از مدل لازم است كه معلوم شود سیگنال با واك است یا بیواك و اگر با واك است پریود Pitch مجاسبه گردد. تفاوت اصلی بین LPC و سایر كدكننده های صوتی در مدل كردن لوله صوتی است. در تحلیل LPC ، لوله صوتی به صورت یک فیلتر دیجیتال تمام قطب در نظر گرفته میشود.[4,1].
شكل (1-2): مدل تولید صحبت در LPC
با شركت دادن بهره G در این فیلتر داریم:
كه در آن p مرتبه فیلتر است. اگر S(n) خروجی فیلتر مدل صحبت و e(n) تحریک ورودی باشد، معادله فوق را در حوزه زمان به صورت زیر میتوان نوشت:
به عبارت دیگر هر نمونه صحبت به صورت تركیب خطی از نمونه های قبلی قابل بیان است و این دلیل نام گذاری كدینگ پیشگویی خطی (LPC) میباشد.
1-2-1- پنجره كردن سیگنال صحبت
روش LPC هنگامی دقیق است كه به سیگنالهای ایستان[2] اعمال شود، یعنی به سیگنالهایی كه رفتار آنها در زمان تغییر نمیكند. هر چند كه این موضوع در مورد صحبت صادق نیست، اما برای اینكه بتوانیم روش LPC را بكار ببریم، سیگنال صحبت را به قسمت های كوچكی بنام “فریم” تقسیم میكنیم كه این فریم ها شبه ایستان هستند. شكل (1-3) مثالی از قسمت بندی سیگنال صحبت را نشان میدهد. این قسمت بندی با ضرب كردن سیگنال صحبت S(n) ، در سیگنال پنجره W(n) انجام میشود.
شكل (1-3) : قسمت بندی سیگنال صحبت
معروف ترین انتخاب برای پنجره ، پنجره همینگ (Hamming) به صورت زیر است:
در اینجا N ، طول پنجره دلخواه به نمونه و عموماً در محدوده 160-320 انتخاب میگردد كه 240 یک مقدار نوعی میباشد . در شكل (1-4) چند پنجره معروف نشان داده شده است.
معمولاً پنجره های متوالی برروی هم همپوشانی دارند و فاصله بین آنها را پریود فریم میگویند. مقادیر نوعی برای پریود فریم 10-30ms میباشد. این انتخاب به نرخ بیت و كیفیت صحبت دلخواه ما بستگی خواهد داشت. هر چه پریود فریم كوچكتر باشد، كیفیت بهتری خواهیم داشت.
1-2-2- پیش تاكید سیگنال صحبت
شكل (1-5) یک توزیع طیفی نمونه سیگنال صحبت را برای اصوات باواك نشان میدهد. با توجه به افت طیف در فركانس های بالا وضعیف بودن فركانس های بالا در طیف صحبت ، تحلیل LPC در فركانس های بالا عملكرد ضعیفی خواهد داشت. برای تقویت مؤلفه های فركانس بالا صحبت ، آن را از یک فیلتر بالا گذر با تابع انتقال كه فیلتر پیش تاكید نامیده میشود، عبور میدهیم. مقدار نوعی ضریب a معمولاً در نظر گرفته میشود.
اگر S(n) سیگنال ورودی باشد، سیگنال پیش تأكید شده خواهد شد:
شكل (1-5) : پوشش طیفی نمونه اصوات باواك
1-2-3- تخمین پارامترهای LPC
در اینجا لازم است كه پارامترهای مدل LPC یعنی ضرایب ai فیلتر و بهره G تعیین گردند. اگر
تخمین S(n) از روی نمونه های قبلی باشد، ضرایب ai را چنان تعیین میكنیم كه خطای
روی همه نمونه های موجود مینیمم گردد. این مینیمم سازی ما را به معادلات خطی زیر میرساند:
و یا در فرم ماتریسی
R.a = –r
در معادلات فوق تعریف زیر را داریم:
كهr(i) ، iامین اتوكورلیشن سیگنال میباشد و فرض شده كه S(n) به طول N پنجره شده است. این فرمولاسیون به روش اتوكورلیشن معروف است و ماتریس R در آن یک ماتریس Toeplitz میباشد. چنین ماتریسی غیرمنفرد و همیشه معكوس پذیر است و در نتیجه همواره میتوانیم جوابی به صورت a = -R-1r داشته باشیم.
روش دیگری نیز بنام روش كواریانس وجود دارد. در این روش سیگنال صحبت S(n) پنجره نمیشود و به جای اتوكورلیش های r(i) ، كواریانس های r(i,j) برای عنصر (i,j) ماتریس R محاسبه میگردد:
در اینجا تضمین نمیشود كه ماتریس R معكوس پذیر باشد و ممكن است كه سیستم معادلات فوق جواب نداشته باشد. در این حالت فیلتر LPC ناپایدار میشود. از این رو در اینجا بیش از این به روش كواریانس نمیپردازیم.
راه سوم روش Burg است كه امتیاز عدم استفاده از پنجره را در روش كواریانس با امتیاز روش اتوكورلیشن یعنی تضمین پایداری فیلتر ، تركیب میكند. این روش از ساختار مشبك[3] فیلتر تمام قطب استفاده میكند[1] .
جواب دستگاه معادلات فوق را میتوان با یكی از روش های كلاسیک آنالیز عددی مثل حذف گوسی بدست آورد. اما چون R یک ماتریس Toeplitz است میتوان از روشی مؤثر بنام روش تكرار Durbin سود جست که بصورت زیر ضرایب فیلتر را تولید می کند :
که در آن ، ضریب j ام فیلتردر تكرار i ام و E(i) خطای پیشگویی مرتبه i است و بدین ترتیب ضرایب فیلتر بصورت زیر بدست خواهند آمد:
روش تكرار Durbin پارامترهای را كه ضرایب انعكاس نامیده میشوند و E(p) را بدست میدهد كه مربع بهره پیشگویی G و مورد نیاز فیلتر سنتز میباشد:
و چون داریم :
میتوانیم به جای E(p) ،r(0) را كد كرده و ارسال داریم و از آنجا به بهره G برسیم و این ترجیح داده میشود زیرا حساسیت r(0) به نویز كوانتیزاسیون كمتر از G است.
ضرایب انعكاس Ki یا PARCOR (برای PARtial CORrelation) نقش مهمی در تحلیل LPC دارند و دارای خواص زیر هستند:
ـ برای یک فیلتر پایدار یعنی یک فیلترLPC كه همه قطب های آن داخل دایره واحد باشد داریم:
كه این شرط بسیار مهمی است چرا كه با اطمینان از اینكه Ki بین –1 و +1 است حتی بعد از كوانیتزاسیون ، پایداری فیلتر تضمین خواهد شد. به علاوه محدوده (-1 , +1) كار كوانیتزاسیون را سادهتر میكند. ولی ai ها دارای چنین ویژگی نیستند كه پایداری فیلتر را تضمین نمایند و كوانیتزاسیون ai ها میتواند موجب ناپایداری شود.
[1] Linear Predictive Coding
[2] Stationary
[3] Lattice
آبهای جاری یا رودخانهها از مهمترین منابع آب هستند که نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز فعالیتهای مختلف کشاورزی، صنعت، شرب و تولید برق دارند. آگاهی از کمیت وکیفیت منابع آب یکی از نیازهای مهم در برنامه ریزی و توسعه منابع آب، حفاظت و کنترل آن است. بدیهی است برای آگاهی ازكیفیت منابع آب وتولید اطلاعات جامع و کامل باید پایشهای دائمی انجام شود. چرا كه داشتن اطلاعات جامع، صحیح وقابل اطمینان با دوره های زمانی مناسب می تواند عامل مهمی در تصمیم گیریها و سیاستگذاریها باشد [13].
رودها نه تنها آب بلکه مقدار زیادی رسوب، کانیهای محلول و پودههای غنی از مواد غذایی حاصل از پسماند گیاهان و جانوران زنده و مرده را به پایین دست حمل می کنند. تغییرات یک رودخانه نه تنها وابسته به سرزمینهای گوناگونی است که از آنها میگذرد، بلکه به تغییرات فصلی و تفاوت میان سالهای خشک و تر نیز مربوط می شود. تغییرات سالانه و فصلی حجم آب، رسوبات و مواد مغذی شسته شده در یک حوزه آبخیز ممکن است بسیار زیاد باشد، به ویژه در مناطق خشک که بخش بزرگی از بارش سالانه در چند طوفان میبارد [24].
رودخانههای یک حوضه آبخیز به عنوان شریانهای حیاتی به شمار میروند که هر گونه فعالیت بشری به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر آنها تأثیر گذار است. امروزه وارد شدن انواع فاضلابهای صنعتی، شهری، خانگی و کشاورزی و دفع غیر اصولی آنها از یک سو و ایجاد سدها،
تغییر مسیر رودخانهها و انتقال آب بین حوضههای آبی از سوی دیگر سبب بروز مشکلات فراوانی در حوضه های آبخیز می شود که مرگ و میر آبزیان، آلوده شدن منابع آب زیر زمینی، آلودگی آب رودخانهها و دریاچهها از پیامدهای محیط زیستی آن است [28، 58]. بهره گیری از منابع طبیعی تا حد تحمل محیط زیست، آسیب جبران ناپذیری بر اکوسیستم وارد نمی کند اما منجر به تغییرات حتمی در آن می شود [34].
گستردگی کشور، تنوع شرایط اقلیمی، توزیع نامناسب عرصه های سکونت و فعالیت، نگاه فیزیکی تصمیم گیران کشور به پدیدهها، گرایش توجه عمومی به منافع کوتاه مدت و مانند آن، همه دست به دست هم داد تا مدیران و افکار عمومی را متقاعد سازد که تنها راه مبارزه با خشکسالی و کم آبی، ایجاد سدهای متعدد بر روی تمامی جریانهای آبی کشور است. ایجاد سدهای مخزنی و سایر سازههای آبی از جمله فعالیتهایی است که با وجود منافع اقتصادی و اجتماعی می تواند خسارتهای جبران ناپذیری بر منابع زیستی و زیست بومهای آبی وارد نماید [59].
صفحه:119
قیمت : 14700 تومان
فلات ایران سابقه لرزه خیزی طولانی دارد و بررسی تاریخ کهن بر وقوع زلزله در سه هزار سال قبل از میلاد مسیح گواه است. امبرسز در یک بررسی تاریخی سابقه نزدیک به شش هزار زلزله را که از دو هزار سال قبل در این سرزمین رخ داده از منابع تاریخی استخراج نموده و مورد تحلیل قرار داده است. که این نتایج نشان داده مناطق فعال در ادوار مختلف کم و بیش بر هم منطبق هستند. با توجه به این مسئله که کشور ایران در روی چندین گسل زلزله واقع شده است و ساختمان های ناپایدار که همه ساله شاهد ویرانی آنها در مقابل رخداد های زلزله هستیم، باید به دنبال راه هایی برای این مشکل گشت. حرکت زمین در هنگام زلزله می تواند خسارات شدیدی بر ساختمانها و تجهیزات داخل آنها وارد نماید. هنگامیکه شتاب، سرعت و تغییر مکانهای زمین به سازه اعمال می شوند در اغلب حالات تقویت شده و تقویت شدن این جنبش ها باعث ایجاد نیروها و تغییر مکانهای زیاد در سازه می شود. عوامل زیادی بر حرکت زمین و تقویت آنها اثر می گذارند. به منظور بررسی رفتار یک سازه و طراحی ایمن و اقتصادی آن لازم است که اثر این عوامل مورد توجه قرار گیرند[5]. ارزیابی و شناخت زلزله هایی که در آینده ممکن است به وقوع بپیوندد از مسائل مهم مهندسی زلزله و سازه می باشد، که نیازمند شناخت و پیش
بینی زلزله محتمل و خصوصیات آن در منطقه و همچنین شناخت رفتار سازه تحت این زلزله می باشد. در روش های تحلیل دینامیکی نیروی جانبی زلزله با بهره گرفتن از بازتاب دینامیکی که سازه بر اثر حرکت زمین ناشی از زلزله، از خود نشان می دهد، بدست می آید. این روش ها شامل روش ” type=”image” value=”1″ />