فارسی
سابقه و هدف: هدف از این تحقیق بررسی اثر عصاره آبی – الکلی پروپولیس بر تغییرات ساختاری
و تکاملی تخمدان موش صحرائی به دنبال استرس دوران نوزادی می باشد.
روش بررسی: تعداد 48 سر موش صحرایی ماده با سن 15 روز و میانگین وزنی 20-15 گرم تهیه و به طور تصادفی به شش گروه هشت تایی تقسیم شدند. کلیه آزمایش ها از روز 15 بعد از تولد شروع و در روز 21 بعد از تولد پایان یافتند. گروه اول (کنترل منفی) شامل نوزادان 21 روزه بدون هرگونه مداخله، گروه دوم (کنترل مثبت) شامل نوزادانی که در طی دوره کنار مادرشان بودند و به صورت روزانه 1/0 میلی لیتر محلول سالین دریافت کردند، گروه سوم (گروه استرس) شامل موش هایی که روزانه شش ساعت در طی دوره
از مادرشان جدا شدند، گروه چهارم، پنجم و ششم شامل موش هایی هستند که علاوه براسترس دوری
از مادر روزانه به ترتیب به میزان mg/kg 50 ،100و 200 عصاره پروپولیس دریافت کرده اند. 24 ساعت بعد از آخرین تزریق تحت بیهوشی عمیق، خون گیری برای اندازه گیری سطح کورتیکوسترون و 17 -بتااسترادیول انجام شد و سپس تخمدانها خارج شده و بعد از ثابت سازی و آماده سازی، برشهای تهیه شده با روش های H&E، PAS و Tunel رنگ آمیزی شدند. مقاطع با بهره گرفتن از میکروسکوپ نوری مجهز به نرم افزار آنالیز تصاویر بافتی، فولیکولها سالم و اترتیک، اووسیت و سلولهای گرانولوزا هیستومورفومتری شدند.
یافته ها: استرس دوری از مادر باعث افزایش سطح کورتیکوسترون و کاهش سطح 17- بتا استرادیول سرم خون نوزادان گردید. استفاده از عصاره آبی– الکلی پروپولیس باعث کاهش سطح کورتیکواسترون و افزایش 17- بتا استرادیول سرم خون نوزادان به دنبال استرس شد. همچنین عصاره پروپولیس از کاهش تعداد انواع فولیکول های تخمدان و اووسیت، کاهش قطر اووسیت و افزایش تعداد فولیکول های آترتیک و سلولهای گرانولوزای آپوپتوتیک تخمدان به دنبال استرس جلوگیری کرد.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که عصاره آبی– الکلی پروپولیس ایرانی بطور قابل ملاحظه ای از تغییرات ساختاری و تکاملی تخمدان
نوزادان موش صحرائی به دنبال استرس جلوگیری می کند. این اثر احتمالاً ناشی از وجود ترکیباتی مثل پلی فنلها و فلاونوئیدها در پروپولیس با توان آنتی اکسیدانی بالا می باشد.
واژگان کلیدی: پروپولیس، استرس دوران نوزادی، تخمدان، کورتیکواسترون، 17- بتا استرادیول.
1-1. بافت شناسی تخمدان
هر تخمدان توسط اپی تلیوم ساده مکعبی به نام اپی تلیوم زایا که امتدادی از مزوتلیوم بر روی کپسولی از جنس بافت همبند متراکم (تونیکا آلبوژینه) است دربر گرفته شده است. بیشترین بخش تخمدان را منطقه قشری آن تشکیل می دهد که یک بافت همبند پرسلول است و فولیکولهای تخمدانی فراوانی دارد. داخلی ترین قسمت تخمدان منطقه مرکزی آن است که از بافت همبند سست و رگهای خونی که از طریق مزانتر آویزان کننده تخمدان به آن وارد شده اند ، تشکیل شده است (شکل 1-1). بین منطقه قشری و مرکزی مرز مشخصی وجود ندارد.
هر فولیکول تخمدان از یک اووسیت که با یک یا چند لایه سلولهای اپی تلیالی احاطه
شده اند، تشکیل می شود. در انسان فولیکول هایی که در زمان زندگی رویانی تشکیل شده اند، فولیکول بدوی نامیده می شوند که شامل یک اووسیت اولیه همراه با یک لایه سلول فولیکولی پهن است. این فولیکولها در نواحی سطحی منطقه قشری تخمدان دیده می شوند. اووسیت درون فولیکول بدوی سلول کروی شکلی است که در حدود ۲۵ میکرومتر قطر دارد (مسشر، جان کوئیرا[6] 2013). در جوندگانی مثل موش صحرایی (موش سفید بزرگ آزمایشگاهی، رت) فرایند تشکیل فولیکولهای بدوی بعد از تولد و طی روزهای اول تا سوم پس از تولد اتفاق می افتد. فولیکولهای بدوی بلافاصله پس از طی روند رشد و تمایز خود، منجر به تشکیل فولیکول های اولیه می شوند (مکگی[7] 2000 و گویگون[8] 2003).
با آغاز بلوغ در هر ماه همزمان با آزاد شدن هورمون محرکه فولیکولی که از هیپوفیز ترشح
می شود، گروه کوچکی از فولیکولهای بدوی فرایندی به نام رشد فولیکولی را آغاز می کنند.
این روند شامل رشد اووسیت ، تکثیر و تغییر سلولهای فولیکولی و تکثیر و تمایز فیبروبلاست های داربست احاطه کننده هر فولیکول است.
تحت تأثیر FSH یک اووسیت به سرعت در خلال اولین بخش رشد فولیکولی رشد کرده و به حداکثر قطر خود یعنی حدود ۱۲۰ میکرومتر می رسد. سلولهای فولیکولی نیز تکثیر شده و شکل مکعبی پیدا می کنند و کم کم فولیکول دارای حفره شده و فولیکول ثانویه یا آنترال را
می سازد. در این شرایط سلولهای اپی تلیالی فولیکولی اطراف فولیکول تکثیر شده و اپی تلیوم چندلایه ای به نام گرانولوزا را می سازند. همزمان با نزدیکتر شدن نیمه سیکل که آنتروم بزرگتر می شود، گروهی از سلولهای گرانولوزا به نام تاج شعاعی اووسیت را در بر می گیرند و با آن ارتباطات سلولی پیدا می کنند. در این زمان فولیکول را فولیکول غالب یا گراآف
می نامند که آماده ی تخمک گذاری است . در مقطعی از تخمدان که در نیمه ی سیکل تهیه شده باشد انواع این فولیکول ها دیده می شوند (شکل1-2) (مسشر، جان کوئیرا 2013).
نارسایی حاد کبد در اثر عوامل متعددی از جمله هپاتیت های ویروسی، آسیب های توکسیک ناشی از سموم و داروها و همچنین ایسکمی ایجاد می شود. کبد اولین سد دفاعی بدن را در برابر آسیب ناشی از مواد بیولوژیک برون زاد تشکیل می دهد که خود ممکن است به نکروز سلول های کبدی بیانجامد. در آسیب های توکسیک کبد، استرس های اکسیداتیو نقشی اساسی را بر عهده دارند.
كبد مكان استراتژیک وصول مواد غذایی جذب شده و همچنین مولكول های جذب شده مضر، داروها و سم باكتری ها می باشد (65). به طور کلی کبد اعمال حیاتی مهمی همچون سم زدایی، سوخت و ساز کربوهیدرات ها، ترشح صفرا، سنتز فیبرینوژن و پروترومبین پلاسما، تنظیم گلوکز و چربی خون و… را به عهده دارد و مخزن موادی مثل گلوکز(به صورت گلیکوژن)، چربی، ویتامین ها و آهن می باشد.
همان طور که عنوان شد یکی از مهم ترین اعمال كبد علاوه بر سوخت و ساز مواد مختلف، سم زدایی مواد آلوده كننده محیطی و داروهای شیمیایی می باشد. در اكثر موارد در طی عمل سم زدایی، فعال سازی متابولیكی توسط آنزیم های سیتوكروم P450 میكروزوم های كبدی باعث ایجاد متابولیت های سمی و فعال میشود كه این می تواند موجب آسیب بافت های مختلف از جمله كبد شود. تیواستامید، تتراكلریدكربن، اتانول و استامینوفن از جمله موادی هستند كه بعد از ورود به بدن توسط آنزیم های سیستم سم زدایی سیتوکروم P450
متابولیزه می شود.
آمینو ترانسفراز ها معرفی برای سلامت کبد به شمار می آیند. آلانین آمینو ترانسفراز اساسا در کبد یافت
می شود ولی آسپارتات آمینو ترانسفراز علاوه بر کبد در بافت های دیگر نیز یافت می شوند. بنابراین جزء نشانگرهای کمتر اختصاصی کبد به شمار می روند (96). همچنین مقدار آلکالن فسفاتاز سرم، در بچه های در حال رشد و در دوران بارداری و به طور پاتولوژیک در ضایعات استخوانی و کبدی افزایش
می یابد.
حال با توجه به عوارض جانبی داروهای شیمیایی بر روی بعضی از بافت های بدن به خصوص کبد، مسئله بازگشت به استفاده از داروهای گیاهی و طبیعی مد نظر قرار گرفته است.
در این تحقیق از عصاره هیدروالکلی گیاه آرتیشوCynara scolymus L.)) جهت جلوگیری از ضایعات ناشی از استامینوفن استفاده شده است، در طب سنتی از این گیاه برای درمان برخی اختلالات مانند: دیابت، آترواسکلروز و اختلالات کبدی استفاده می شود. مطالعات آزمایشگاهی انجام شده روی این گیاه نشان داده است كه این گیاه دارای اثرات آنتی اكسیدانی، محافظت کبدی و.. می باشد. بنابراین در این تحقیق اثرات حفاظت کبدی گیاه آرتیشو در برابر مسمومیت ناشی از استامینوفن مورد بررسی قرار می گیرد.
توربینهای گاز یکی از اجزای بسیار مهم برای تولید انرژی در صنایعی نظیر هوافضا، دریانوردی، نفت و نیروگاههای حرارتی میباشند و كاربرد آنها در صنایع مختلف روزبهروز در حال گسترش میباشد. بنابراین مطالعه و بررسی ابعاد مختلف توربین گاز به منظور استفاده بهینه و توسعه آن، امروزه در مراكز تحقیقاتی دنیا اهمیت ویژهای پیدا كرده است. با توجه به اینکه توربینهای گاز در شرایط کاری در برابر دما و نیروهای بسیار زیاد قرار میگیرند، دارای عمر محدودی هستند. بنابراین نیاز است که بتوان عمر اجزای آن را پیشبینی نمود. توانایی در انجام تخمین عمر ما را قادر به استفاده بهینه از تجهیزات مهندسی میکند که دارای مزایای اقتصادی بسیار زیادی میباشد.
یکی از اجزای بسیار مهم و اساسی توربین گاز، روتور آن میباشد که در معرض تنشها و دماهای بسیار زیاد قرار دارد. این شرایط كاری بحرانی دما و تنش بالا باعث میگردد که مكانیزمهای تخریب مختلفی بر روی روتور اعمال شده و در نتیجه روتور به مرور زمان دچار زوال و افت خواص شود.
در زمینه علل واماندگی[1] روتور، تحقیقات متعددی صورت گرفته است و مهمترین مكانیزمهای تخریب آن از جمله خزش، خستگی، اكسیداسیون و خوردگی از لحاظ ریزساختاری و فیزیكی بررسی شدهاند. همچنین اثر متقابل این واماندگیها كه میتواند ناشی از اثر
همزمان دو یا بیشتر این عوامل باشد، بررسی شده است. بر اساس نتایج حاصل، اندرکنش خزش-خستگی[2] از جمله مهمترین علل واماندگی در روتور توربین گاز میباشد. این پدیده كه ناشی از شرایط كاری سخت دما بالا و تنشهای زیاد میباشد عمر روتور را محدود میكند. تركیب تنش و دمای زیاد باعث بروز پدیده خزش شده و گرادیانهای شدید دمایی باعث خستگی حرارتی میگردند. بنابراین مهمترین مکانیزمهای تخریبی که در زوال روتور و در نتیجه کاهش عمر آن نقش دارند عبارتند از خستگی حرارتی، خزش و اندرکنش آن ها.
بر خلاف سایر قطعات توربین مانند پرهها و اتصالات، واماندگی روتور در حین عملیات میتواند خسارات جبرانناپذیر و سنگینی را به كل مجموعه توربین وارد كند. بنابراین سازندگان و کاربران توربینها همواره در تلاش بودهاند تا بتوانند عمر مفید روتور را تشخیص داده و در زمان مناسب اقدام به تعمیر و در صورت لزوم تعویض آن کنند. علاوه بر این، تعویض روتور میتواند هزینههای سنگینی را متوجه نیروگاهها کند. با توجه به این مطالب، روشن میشود که تخمین دقیقتر عمر روتور به منظور استفاده بهینه از آن همواره از موارد مورد تحقیق پژوهشگران بوده و میتواند کمک شایان توجهی به کاهش هزینهها در صنعت کند. بنابراین آگاهی کامل و دقیق از مکانیزمهای شكست و از كار افتادگی قطعات توربین به خصوص روتور، یک ضرورت محسوب میشود و میتواند با تخمین بهینه عمر، منجر به صرفهجویی اقتصادی قابل ملاحظهای شود. از این دیدگاه، اهمیت بحث تخمین عمر روتور توربین گاز روشن میشود.
لازم به ذکر است که پیشرفتهای چشمگیر در زمینه تکنولوژی ساخت توربینهای گاز موجب شده است که قسمتهای مهم و دوار اجزای نیروگاهها مانند روتور و اجزای توربین، تحت بارهای کاری و دماهای بسیار بالاتری نسبت به گذشته بهکار گرفته شوند که این امر بر ضرورت گسترش تحقیقات جدید در این زمینه دلالت دارد.
1-2 مكانیک آسیب پیوسته
آسیب ماده یک فرایند فیزیکی است که طی آن ماده تحت بارگذاری دچار کاهش و زوال خصوصیات مکانیکی میشود و در نهایت میشکند. تضعیف ماده ناشی از پیدایش و رشد ریزترکها[4] و ریزحفرهها[5] در بافت ماده است. علم مكانیک آسیب، علم مطالعه متغیرهای مکانیکی دخیل در این فرایندها در ماده تحت بارگذاری میباشد. بر خلاف ماهیت ناپیوستهی آسیب، تئوری مکانیک آسیب پیوسته میکوشد تا رشد و گسترش این ناپیوستگیها را در یک چارچوب پیوسته مدلسازی کند که این کار را با تعریف یک متغیر داخلی در محیط پیوسته انجام میدهد[1]. میتوان گفت اگر مکانیک شکست[6] که علم بررسی و مدلسازی ناپیوستگیها است را بتوان در چارچوب مکانیک پیوسته کلاسیک بیان نمود، به سمت مکانیک آسیب پیوسته رهنمون میشویم. در واقع هدف از گسترش مکانیک آسیب پیوسته پر نمودن فاصله موجود بین مکانیک پیوسته کلاسیک و مکانیک شکست میباشد. در دهه های اخیر تحقیقات زیادی بر روی مدل کردن فرایند آسیب صورت گرفته، و تاکنون مدلهای آسیب پیوستهی متنوعی برای توصیف چنین پدیده ای در چارچوب مکانیک آسیب، ارائه شده است.
با وجود اینکه اصول و مفاهیم پایه مکانیک آسیب سابقهای طولانی دارد، اما گسترش آن به خصوص برای مواد نرم در دهه های اخیر رخ داده است و از این جهت یک زمینهی نسبتاً نو در علوم مکانیک به شمار میرود. در حال حاضر، مکانیک آسیب به عنوان یکی از مناسب ترین روشها برای ارزیابی شکست در مواد نرم شناخته شده است[2].
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
خلاصه فارسی……………………………………………………………………………………………………….. 1
فصل اول: كلیات
1-1. بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4
1-2. ضروریت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………… 7
1-3. اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8
1-4. سئوالات و فرضیهها…………………………………………………………………………………………………………………………. 9
فصل دوم: مروری بر متون گذشته
2-1. لیپو پلی ساکارید…………………………………………………………………………………………………………………………… 10
2-1-1. تاریخچه لیپو پلی ساکارید………………………………………………………………………………………………………. 12
2-1-2. ساختار لیپو پلی ساکارید………………………………………………………………………………………………………… 15
2-1-2-1. آنتی ژن O (شاخهی اختصاصی O)…………………………………………………………………………………. 17
2-1-2-2. الیگو ساکارید مرکزی………………………………………………………………………………………………………….. 17
2-1-2-3. لیپید A……………………………………………………………………………………………………………………………….. 18
2-1-3. کاربرد لیپو پلی ساکارید در مطالعات ایمونولوژیکی………………………………………………………………. 19
2-1-3-1. نقش لیپو پلی ساکارید باکتریایی در افزایش پاسخ ایمنی به کاندیدا آلبیکنز……………….. 19
2-1-3-2. نقش لیپو پلی ساکارید در تسریع ترمیم زخم اپیتلیوم مجاری تنفسی…………………………. 21
2-1-3-3. قابلیت میتوژنی لیپو پلی ساکارید در تکثیر لنفوسیتهای B…………………………………………. 21
2-1-3-4. اثر لیپو پلی ساکارید بر پرولیفراسیون فیبروبلاستها………………………………………………………. 22
2-1-3-5. اثر سینرژیسمیپروتئین نوترکیب CagA و لیپو پلی ساکارید در بروز پاسخ ایمنی مناسب علیه هلیکوباکتر پیلوری…………………… 23
2-1-3-6. نقش حفاظتی لیپو پلی ساکارید در بقای پیوند سلولهای بنیادی…………………………………. 24
2-1-3-7. فعالیت ضد سرطانی لیپو پلی ساکارید……………………………………………………………………………… 25
2-2. سالمونلا………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 28
2-2-1. پاسخ ایمنی میزبان به عفونت سالمونلایی……………………………………………………………………………… 29
2-2-1-1. پاسخ ایمنی ذاتی علیه سالمونلا………………………………………………………………………………………… 29
2-2-1-2. پاسخ ایمنی اکتسابی علیه سالمونلا………………………………………………………………………………….. 30
2-2-1-3. سایتوکاینها و کموکاینهای دخیل در عفونت سالمونلایی……………………………………………… 30
2-3. التهاب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 31
2-3-1. ویژگیهای التهاب…………………………………………………………………………………………………………………….. 31
2-3-2. میانجیهای التهاب…………………………………………………………………………………………………………………… 32
2-4. لیپو پلی ساکارید و التهاب……………………………………………………………………………………………………………. 33
2-5. سیکلو اکسیژناز……………………………………………………………………………………………………………………………… 34
2-5-1. تاریخچه ی سیکلو اکسیژناز…………………………………………………………………………………………………….. 35
2-5-2. ساختار پروتئینی سیکلو اکسیژناز…………………………………………………………………………………………… 35
2-5-3. سیکلو اکسیژنازها و سنتز پروستانوئیدها………………………………………………………………………………… 36
2-5-4. اعمال پروستاگلاندینها……………………………………………………………………………………………………………. 37
2-5-5. بیولوژی سیکلو اکسیژناز………………………………………………………………………………………………………….. 37
2-5-6. فیبروبلاست و سیکلو اکسیژناز……………………………………………………………………………………………….. 38
2-5-7. نقش سیکلو اکسیژناز-2 در آنژیوژنز………………………………………………………………………………………. 39
2-5-8. سیکلو اکسیژناز و لیپو پلی ساکارید……………………………………………………………………………………….. 40
2-6. هیدروژن پر اکسید……………………………………………………………………………………………………………………….. 43
2-6-1. تاریخچه هیدروژن پر اکسید………………………………………………………………………………………………… 43
2-6-2. بیولوژی هیدروژن پر اکسید……………………………………………………………………………………………………. 44
2-6-3. گونههای واکنشگر اکسیژن……………………………………………………………………………………………………… 45
2-6-4. ROS و منابع تولید آن……………………………………………………………………………………………………………. 46
2-6-5. سیستم اکسیداسیون- احیا و تکثیر سلولی………………………………………………………………………….. 47
2-6-7. ردوکس و تمایز سلولهای بنیادی………………………………………………………………………………………….. 49
2-6-8. ردوکس و تمایز سلول بنیادین جنینی به سلولهای ماهیچه صاف (SMC)………………………. 50
2-7. نیتریک اکسید………………………………………………………………………………………………………………………………. 51
2-7-1. سنتز نیتریک اکسید……………………………………………………………………………………………………………….. 52
2-7-2. عملکرد NOS…………………………………………………………………………………………………………………………… 53
2-7-3. نقشهای فیزیولوژیکی NO…………………………………………………………………………………………………….. 53
2-7-4. اثر NO بر رگهای خونی……………………………………………………………………………………………………….. 53
2-7-5. نقش NO در سیستم ایمنی…………………………………………………………………………………………………… 54
2-7-6. نقش NO در التهاب………………………………………………………………………………………………………………… 54
2-7-7. نقش NO در سیستم عصبی………………………………………………………………………………………………….. 55
2-7-8. NO و مرگ تدریجی سلول…………………………………………………………………………………………………….. 55
2-7-9. نقش iNOS در القای COX-2……………………………………………………………………………………………….. 55
2-7-10. نقش iNOS در تکثیر…………………………………………………………………………………………………………… 56
2-8. پوست…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57
2-8-1. فیبروبلاست………………………………………………………………………………………………………………………………. 58
2-9. زخم……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61
2-9-1. چگونگی ترمیم زخم طی روزهای مختلف…………………………………………………………………………….. 61
2-9-1-1. 24 ساعت اول…………………………………………………………………………………………………………………….. 61
2-9-1-2. روز سوم……………………………………………………………………………………………………………………………….. 62
2-9-1-3. روز پنجم……………………………………………………………………………………………………………………………… 62
2-9-1-4. هفتهی دوم………………………………………………………………………………………………………………………….. 62
2-9-1-5. اواخر ماه اول……………………………………………………………………………………………………………………….. 62
2-9-2. مراحل ترمیم زخم…………………………………………………………………………………………………………………… 63
2-9-2-1. مرحلهی التهابی…………………………………………………………………………………………………………………… 63
2-9-2-1-1. میانجیهای شیمیایی التهاب…………………………………………………………………………………………. 67
2-9-2-1-2. پروستاگلاندینها و لوکوترینها……………………………………………………………………………………… 67
2-9-2-2. مرحلهی تکثیر…………………………………………………………………………………………………………………….. 67
2-9-2-2-1. ری اپیتلیالیزاسیون………………………………………………………………………………………………………… 68
2-9-2-2-2. فیبروپلازیا………………………………………………………………………………………………………………………. 68
2-9-2-2-3. آنژیوژنز……………………………………………………………………………………………………………………………. 69
2-9-2-3. مرحلهی بازسازی………………………………………………………………………………………………………………… 69
2-9-3. اهمیت ماکروفاژها در التیام زخم……………………………………………………………………………………………. 69
2-9-3-1. فنوتیپ ماکروفاژهای زخم………………………………………………………………………………………………….. 70
2-9-3-2. اثر ماکروفاژها بر فیبروبلاستها و میو فیبروبلاستها………………………………………………………. 71
2-9-3-3. ماکروفاژها در مرحلهی التهاب……………………………………………………………………………………………. 72
2-9-4. زخم و هیدروژن پراکسید……………………………………………………………………………………………………….. 73
2-9-4-1. اثرات مثبت استرس اکسیداتیو در التیام زخم………………………………………………………………… 77
2-9-4-1-1. انعقاد……………………………………………………………………………………………………………………………….. 77
2-9-4-1-2. آغاز و دوام فاز التهابی…………………………………………………………………………………………………… 78
2-9-4-1-3. ری اپیتلیالیزاسیون………………………………………………………………………………………………………… 78
2-9-4-1-4. آنژیوژنز و رسوب ماتریکس……………………………………………………………………………………………. 79
2-9-4-2. اثر منفی استرس اکسیداتیو و استرس نیترو اکسیداتیو در ترمیم زخم………………………… 80
2-9-5. نیتریک اکسید و زخم……………………………………………………………………………………………………………… 82
2-9-5-1. اثر مثبت نیتریک اکسید در ترمیم زخم………………………………………………………………………….. 82
2-9-5-1-1. التهاب……………………………………………………………………………………………………………………………… 83
2-9-5-1-2. آنژیوژنز……………………………………………………………………………………………………………………………. 83
2-9-5-1-3. ری اپیتلیالیزاسیون………………………………………………………………………………………………………… 83
2-9-5-1-4. رسوب ماتریکس و بازسازی…………………………………………………………………………………………… 84
2-9-5-2. کاربرد نیتریک اکسید در درمان زخم……………………………………………………………………………….. 85
فصل سوم: مواد و روشها
3-1. مواد و وسایل و دستگاههای بکار رفته در آزمایش………………………………………………………………………. 89
3-2. طرز تهیهی محلولها و معرفهای بکار رفته………………………………………………………………………………. 91
3-2-1. محیط کشت DMEM…………………………………………………………………………………………………………….. 91
3-2-2. FBS………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91
3-2-3. بافر PBS…………………………………………………………………………………………………………………………………… 91
3-3. کشت سلولهای فیبروبلاست………………………………………………………………………………………………………. 91
3-4. آمادهسازی غلظتهای مختلف لیپو پلی ساکارید……………………………………………………………………….. 92
3-5. تیمار لیپو پلی ساکاریدی فیبروبلاستها…………………………………………………………………………………….. 93
3-6. رنگآمیزی XTT…………………………………………………………………………………………………………………………… 93
3-7. رنگآمیزی تریپان بلو……………………………………………………………………………………………………………………. 95
3-8. شمارش سلولی………………………………………………………………………………………………………………………………. 95
3-9. تعیین درصد زنده ماندن سلولها………………………………………………………………………………………………… 95
3-10. تعیین میزان نیتریک اکسید در نمونهی لیز شده سلولی………………………………………………………. 96
3-10-1. آماده سازی نمونهها………………………………………………………………………………………………………………. 96
3-10-2. روش کار………………………………………………………………………………………………………………………………… 96
3-11. تعیین میزان هیدروژن پر اکسید در نمونهی لیز شده سلولی……………………………………………….. 97
3-11-1. آمادهسازی نمونهها………………………………………………………………………………………………………………… 97
3-11-2. منحنی استاندارد H2O2……………………………………………………………………………………………………….. 98
3-11-3. مخلوط واکنش………………………………………………………………………………………………………………………. 98
3-12. اندازهگیری سطح آنزیم COX-2 در نمونه لیز شده سلولی…………………………………………………… 98
3-12-1. مواد………………………………………………………………………………………………………………………………………… 99
3-12-2. آمادهسازی محلولها……………………………………………………………………………………………………………… 99
3-12-3. آمادهسازی نمونهها………………………………………………………………………………………………………………… 99
3-12-4. روش کار……………………………………………………………………………………………………………………………… 100
3-13. حیوانات آزمایشگاهی انتخاب شده برای تحقیق…………………………………………………………………… 101
3-13-1. روشهای نگهداری و پرورش موش کوچک آزمایشگاهی………………………………………………… 101
3-13-1-1. نیازهای محیطی موش کوچک آزمایشگاهی……………………………………………………………….. 101
3-13-1-2. بستر مناسب………………………………………………………………………………………………………………….. 103
3-13-1-3. رعایت اصول بهداشتی در نگهداری و پرورش موش کوچک آزمایشگاهی………………… 103
3-13-1-4. تغذیه……………………………………………………………………………………………………………………………… 104
3-14. اجرای الگوی زخم…………………………………………………………………………………………………………………… 105
3-15. تیمار موضعی لیپو پلی ساکارید…………………………………………………………………………………………….. 107
3-16. آمادهسازی لیزات بافت……………………………………………………………………………………………………………. 109
3-17. تعیین میزان نیتریک اکسید در نمونهی بافت لیز شده………………………………………………………. 110
3-17-1. آمادهسازی نمونهها……………………………………………………………………………………………………………… 110
3-17-2. روش کار……………………………………………………………………………………………………………………………… 110
3-18. تعیین میزان هیدروژن پراکسید برای نمونههای بافتی لیز شده…………………………………………. 111
3-18-1. آمادهسازی نمونهها……………………………………………………………………………………………………………… 111
3-18-2. منحنی استاندارد H2O2…………………………………………………………………………………………………….. 111
3-18-3. مخلوط واکنش……………………………………………………………………………………………………………………. 112
3-19. اندازهگیری سطح آنزیم COX-2 برای نمونههای بافتی لیز شده……………………………………….. 112
3-20. بررسی هیستوپاتولوژیکی بافتهای زخم شده………………………………………………………………………. 113
3-21. آنالیز آماری……………………………………………………………………………………………………………………………… 113
فصل چهارم: نتایج
4-1. بررسی میزان حیات سلولها بدون تیمار LPS (بعد از 24 و 48 ساعت)……………………………. 116
4-2. بررسی اثر LPS بر میزان پرولیفراسیون سلولهای فیبروبلاست با بهره گرفتن از روش XTT….. 117
4-3. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر فیبروبلاست در گروه اول (بررسی اثر LPS بر فیبروبلاست بلافاصله) 118
4-4. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر فیبروبلاست در گروه دوم (بررسی اثر LPS بر فیبروبلاست با فاصلهی یک روز) 119
4-5. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر میزان NO در گروه اول (بررسی اثر LPS بر فیبروبلاست بلافاصله) 121
4-6. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر میزان NO در گروه دوم (بررسی اثر LPS بر فیبروبلاست با فاصلهی یک روز) 122
4-7. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر میزان H2O2 در گروه اول (بررسی اثر LPS بر فیبروبلاست بلافاصله) 123
4-8. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر میزان H2O2 در گروه دوم (بررسی اثر LPS بر فیبروبلاست با فاصلهی یک روز) 124
4-9. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر میزان COX-2 در گروه اول (بررسی اثر LPS بر فیبروبلاست بلافاصله) 125
4-10. ارتباط دوز LPS با اثر LPS بر میزان COX-2 در گروه دوم (بررسی اثر LPS بر فیبرئبلاست با فاصلهی یک روز)………….. 126
4-11. اثر LPS بر میزان NO در زخم موشها در روزهای مختلف……………………………………………….. 127
4-12. اثر LPS بر میزان H2O2 در زخم موشها در روزهای مختلف…………………………………………….. 128
4-13. اثر LPS بر میزان COX-2 در زخم موشها در روزهای مختلف………………………………………… 129
4-15. نتایج نمونههای پاتولوژی…………………………………………………………………………………………………………. 132
فصل پنجم: بحث و پیشنهادات
5-1. اثر LPS سالمونلا انتریکا بر تکثیر سلولهای فیبروبلاست……………………………………………………… 138
5-2. بررسی اثر LPS بر زخم ایجاد شده در شرایط invivo…………………………………………………………… 142
5-3. اثر LPS بر میزان NO، H2O2 و COX-2 در شرایط invitro………………………………………………… 144
منابع……………………………………………………………………………………………………………….. 149
خلاصه انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. 162
فهرست جداول
جدول 4-1. نتایج حاصل از بررسی های پاتولوژیک لام های تهیه شده از بافت زخم………………….. 135
فهرست نمودارها
نمودار 4-1. بررسی میزان حیات سلولها بدون تیمار LPS (بعد از 24 ساعت)…………………………… 116
نمودار 4-2. بررسی میزان حیات سلولها بدون تیمار LPS (بعد از 48 ساعت)…………………………… 117
نمودار 4-3. بررسی میزان حیات سلولی برای گروه اول که تیمار بلافاصله LPS داشتند (24، 48 و 72 ساعت بعد از تیمار)……………….. 118
نمودار 4-4. بررسی میزان حیات سلولی برای گروه دوم که تیمار LPS برای آنها با فاصلهی یک روز بعد از کشت سلولی بود (24، 48 و 72 ساعت بعد از تیمار)…….. 119
نمودار 4-5. بررسی میزان حیات سلولی برای گروه اول که تیمار بلافاصله LPS داشتند (24، 48 و 72 ساعت بعد از تیمار)………. 120
نمودار 4-6. بررسی میزان حیات سلولی برای گروه دوم که تیمار LPS برای آنها با فاصلهی یک روز بعد از کشت سلولی بود (24، 48 و 72 ساعت بعد از تیمار)…….. 120
نمودار 4-7. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت NO بلافاصله بعد از کشت سلولی (72 و 48 ساعت بعد از تیمار) 121
نمودار 4-8. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت NO با فاصله یک روز بعد از کشت سلولی (48 و 24 ساعت بعد از تیمار) … 122
نمودار 4-9. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت H2O2 بلافاصله بعد از کشت سلولی (72 و 48 ساعت بعد از تیمار) 123
نمودار 4-10. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت H2O2 با فاصله یک روز بعد از کشت سلولی (48 و 24 ساعت بعد از تیمار) . 124
نمودار 4-11. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت COX-2 بلافاصله بعد از کشت سلولی (72 و 48 ساعت بعد از تیمار) .. 125
نمودار 4-12. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت COX-2 با فاصله یک روز بعد از کشت سلولی (48 و 24 ساعت بعد از تیمار) ……. 126
نمودار 4-13. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت NO پس از 1، 2، 3 و 7 روز بعد از اجرای الگوی زخم 127
نمودار 4-14. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت H2O2 پس از 1، 2، 3 و 7 روز بعد از اجرای الگوی زخم 128
نمودار 4-15. بررسی میزان اثر LPS بر فعالیت COX-2 پس از 1، 2، 3 و 7 روز بعد از اجرای الگوی زخم 129
فهرست اشكال
شکل 2-1. ترکیب غشای باکتریهای گرم منفی غشای سیتوپلاسمییا غشای داخلی، سلول باکتری را احاطه میکند. 14
شکل 2-2. ساختار LPS از نوع صاف نشان دهندهی انشعاب اختصاصی O، مرکز داخلی و خارجی، لیپید A میباشد 15
شکل 2-3. ساختار LPS از نوع زبر………………………………………………………………………………………………………. 16
شکل 2-4. ساختار لیپید A در سالمونلا تیفی موریوم و اشریشیا کلی…………………………………………….. 19
شکل 2-5. سالمونلا انتریتیدیس…………………………………………………………………………………………………………… 28
شکل 2-6. اجزای متقاطع التهاب…………………………………………………………………………………………………………. 31
شکل 2-7. متابولیسم اسید آراشیدونیک…………………………………………………………………………………………….. 33
شکل 2-8. مسیر انتقال سیگنال توسط رسپتورهای شبه تول…………………………………………………………… 34
شکل 2-9. مسیر بیوسنتز پروستانوئیدها……………………………………………………………………………………………… 36
شکل 2-10. تأثیر COX-2 بر آنژیوژنز………………………………………………………………………………………………… 40
شکل 2-11. اثر LPS بر تولید PGE2………………………………………………………………………………………………….. 41
شکل 2-12. نمایی از مکانیسم اثر LPS بر تحریک تولید COX-2………………………………………………….. 42
شکل 2-13. منابع تولید کننده ROS…………………………………………………………………………………………………. 47
شکل 2-14. سیستم اکسیداسیون- احیا و تکثیر سلولی………………………………………………………………….. 48
شکل 2-15. نقش ROS در چرخهی سلولی………………………………………………………………………………………. 50
شکل 2-16. مراحل سنتز نیتریک اکسید…………………………………………………………………………………………… 52
شکل 2-17. رابطهی بین NO، COX-2 و ROS با LPS…………………………………………………………………. 57
شکل 2-18. فیبروبلاست…………………………………………………………………………………………………………………….. 58
شكل 2-19. نمایی شماتیک از اندامکهای داخلی فیبروبلاست……………………………………………………….. 60
شکل 2-20. مراحل ترمیم زخم پوستی……………………………………………………………………………………………… 63
شکل 2-21. نگاهی کلی به فاز التهابی ترمیم زخم……………………………………………………………………………. 65
شکل 2-22. روز سوم زخم (فاز التهابی)……………………………………………………………………………………………… 66
شکل 2-23. روز پنجم زخم (مرحلهی ری اپیتلیالیزاسیون و رگسازی)…………………………………………. 66
شکل 2-24. کنترل مستقیم و غیر مستقیم ری اپیتلیزاسیون، آنژیوژنز و فعالیت فیبروبلاستها توسط ماکروفاژها 72
شکل 2-25. اثر سلولهای مختلف در ترمیم زخم……………………………………………………………………………… 73
شکل 2-26. مدل فرضی از نقش گونههای واکنشگر اکسیژن در مکانیسم سیگنالدهی فاکتور رشد اپیدرمی در سلولهای اپیتلیال…………………. 80
شکل 2-27. مدلی فرضی برای تنظیم ساخت کلاژن………………………………………………………………………… 84
شکل 3-1. احیای کلرومتریک XTT با آنزیمهای سلولی……………………………………………………………………. 94
شکل 3-2. نگهداری از حیوانات آزمایشگاهی……………………………………………………………………………………. 101
شکل 3-3. نحوه قرارگیری موشهای آزمایشگاهی در قفسهای مخصوص…………………………………….. 105
شکل 3-4. روز صفر پس از اجرای الگوی زخم………………………………………………………………………………… 107
شکل 3-5. روزهای مختلف پس از اجرای الگوی زخم…………………………………………………………………….. 108
شکل 3-6. نحوه گرفتن بیوپسی از محل زخم و تقسیمبندی نمونهها به منظور انتقال به آزمایشگاههای بیوشیمی و پاتولوژی……………..
109
شکل 4-1. عکسهای حاصل از نمونههای پاتولوژیک………………………………………………………………………. 134
خلاصه فارسی
اندوتوکسینها از عمدهترین فاکتورهای ویرولانس باکتریهای گرم منفی هستند که به دلیل اثرات ایمونولوژیکی، پاتو فیزیولوژیکی و فارماکولوژیکی بر سلولهای یوکاریوتی، مورد توجه قرار گرفتهاند. ترمیم زخم ممکن است به دلیل نقص در مولکولهای میانجی متوقف شود. لیپو پلی ساکارید (LPS) یکی از اصلیترین محرکهای تولید میانجیهای التهابی به شمار میآید. هدف اصلی این تحقیق، بررسی اثر تجویز موضعی LPS سالمونلا انتریکا بر زخم تجربی ایجاد شده در پوست موش Balb/c و همچنین اثر آن بر تکثیر سلولهای فیبروبلاست پوست میباشد. نمونهگیری از بافتهای پوستی مربوط به گروههای شاهد و تیمار طی روزهای 1، 2، 3 و 7 بعد از ایجاد زخم، به منظور بررسیهای بیوشیمیایی و پاتولوژیکی انجام شد. میزان حیات سلولی با بهره گرفتن از روش XTT برای سلولهای فیبروبلاست صورت گرفت. زخمهای تیمار شده با LPS (100μg) نسبت به گروه شاهد، افزایش ارتشاح سلولهای التهابی به محل زخم و افزایشی جزئی در میزان ضخامت لایهی اپیتلیوم نشان دادند. سنجش سیکلو اکسیژناز-2 (COX-2)، هیدروژن پراکسید (H2O2) و نیتریک اکسید (NO) به منظور اثر احتمالی آنها در ترمیم زخم مورد ارزیابی قرار گرفت. در سنجشهای بیوشیمیایی میزان NO، COX-2، H2O2 افزایش یافت (P˂0.001). بر اساس آزمون ANOVA، در بررسی میزان حیات سلولهای فیبروبلاست تفاوت معنادار بین گروههای شاهد و تیمار مشاهده شد که البته این تفاوت وابسته به دوز مصرفی LPS و مدت زمان انکوباسیون بود. نتایج نشان میدهند که LPS با تحریک تولید میانجیهای التهابی، توانایی افزایش مرحلهی التهابی ترمیم زخم را دارد. مطالعات گستردهتر با طراحی دوزهای مختلف از LPS استرینهای باکتریایی مختلف، فهم بهتری از مکانیسم اثر LPS در ترمیم زخم در مدل حیوانی نشان خواهد داد. به احتمال زیاد این یافتهها در توسعهی روشهای جدید برای درمان زخمها ارزشمند خواهد بود.
واژگان کلیدی: زخم، لیپو پلی ساکارید سالمونلا انتریکا، التهاب، نیتریک اکسید، سیکلو اکسیژناز-2، هیدروژن پر اکسید، فیبروبلاست
فصل اول
كلیات
1-1. بیان مسئله
سالمونلا انتریکا از دستهی باکتریهای گرم منفی بیهوازی اختیاری داخل سلولی است که سالانه باعث 1.3 میلیارد مورد بیماری در جهان میشود. از میان 6 زیر گونهی سالمونلا که بر اساس تفاوت در فلاژل، کربوهیدرات و لیپوپلی ساکارید دستهبندی شدهاند، بیش از 2500 سرووار مربوط به سالمونلا انتریکا شناخته شده است. سالمونلا میتواند طیف وسیعی از سلولها مثل دندریتیک سلها، ماکروفاژها، هپاتوسیتها، نوتروفیلها، کولونوسیتها و سلولهای اپیتلیال را مورد حمله قرار دهد. LPS سالمونلا از محرکهای قوی پاسخ التهابی در ماکروفاژها محسوب میشود.
التهاب پوستی و نکروز هموراژیک که به توسط لیپوپلی ساکارید و لیپید A باکتریها ایجاد میشوند، در موش مورد مطالعه قرار گرفته است. با تزریق داخل پوستی LPS S-form و لیپید A سالمونلا تیفی موریوم به موش ddy، بعد از 12 ساعت میزان نفوذپذیری رگها در آن منطقه تغییر میکند و باعث ادم میشود و به دنبال آن بعد از 24 تا 72 ساعت منجر به نکروز هموراژیک میشود. القای التهاب پوستی توسط LPS و لیپید A به ترتیب از بیشترین تاثیر تا کمترین تاثیر بدین صورت هستند:
Re-form LPS > Rc-form LPS > lipid A > Ra-form LPS > S-form LPS
ادم حاصل از تزریق LPS در پاسخ به فعالیت کمپلمان ایجاد میشود در حالیکه واکنشهای هموراژیک به فعالیت سلولهای هدف مثل ماکروفاژها و سلولهای اندوتلیال درون رگی مربوط میشوند. جزیرهی بیماریزایی 2 سالمونلا (SPI2) برای فرار از ماکروفاژها و ایجاد عفونت سیستمیک در موشها لازم میباشد. سالمونلا میتواند باعث فعال شدن ERK1/2 با واسطهی SPI-2 شود و به دنبال القای تولید PGE2 و PGI2 در ماکروفاژها منجر به افزایش بیان COX-2 (سیکلواکسیژناز-2) شود. سایتوکاینها و ایکوزانوئیدهایی چون پروستاگلاندینها و لوکوترینها در نحوهی عملکرد ماکروفاژها تاثیر میگذارند. پروستاگلاندینها (PGs) که در انواع مختلفی از سلولها ساخته میشوند از جمله میانجیهای مهم التهاب و پاسخ ایمنی محسوب میشوند. مرحلهی محدود کنندهی سرعت در سنتز PGs توسط COX کاتالیز میشود. COX-2 در انواع کمتری از سلولها بیان میشود ولی به شدت با محرکهای مختلفی مثل میتوژنها، سایتوکاینها، هورمونها و انکوژنها القا میشود، همچنین لیپو پلی ساکاریدها در القای بیان COX-2 در مونوسیتها و ماکروفاژها سهیم هستند که این نوع از القا که با LPS ایجاد میشود، توسط مسیر سیگنالدهی انتقالی پروتئین کیناز تحریک شده با میتوژن (MAPK) تنظیم میشود. پروتئین SpiC کد شده توسط SPI-2 بوسیلهی سیستم ترشحی تیپ III به سیتوزول ماکروفاژهایی که با سالمونلا آلوده شدهاند منتقل میشود و با پروتئینهای میزبان همچون TassC و Hook3 که در تردد سلولی نقش دارند وارد واکنش میشود. همچنین در مطالعاتی نقش SPI-2 در مهار فیوژن SCV (واکوئلهای حاوی سالمونلا) با وزیکولهای مسیر اندوسیتیک مثل وزیکولهای حاوی نیتریک اکساید سنتتاز القایی (iNOS) و NADPH اکسیداز به اثبات رسیده است.
هنگامیکه سالمونلا انتریکا سلولهای pestanداران را مورد هجوم قرار میدهد سیگنالهایی را فعال میکند و منجر به افزایش بیان میانجیهای التهابی میشوند. یکی از این میانجیها، نیتریک اکسید (NO) است که تولید آن تحت کنترل آنزیم نیتریک اکسید سنتتاز القایی(iNOS) میباشد. این آنزیم در پوست در کراتینوسیتها، فیبروبلاستها، سلولهای لانگرهانس و اندوتلیالها القا میشود. تیپ وحشی سالمونلا میتواند هم میزان پروتئین iNOS و هم میزان mRNA مربوطه را در سلولهای ماکروفاژ موش افزایش دهد. استرینهای موتانت سالمونلا که فاقد SPI-1 هستند سیستم ترشحی تیپ III آنها کد نمیشود و همچنین استرینهایی که فاقد مولکولهای تهاجمی SipB, SipC, SipD هستند نمیتوانند باعث القای iNOS شوند. نشت پلاسما در پوست موش به کمک جمع آوری موضعی pontamine sky blue در محل تزریق LPS اندازهگیری میشود. این مطالعات نشان میدهند که بالا رفتن میزان نفوذپذیری رگها بوسیلهی LPS، به میانجیگری NO حاصل از iNOS، ایکوزانوئیدها، هیستامین و TNF-α صورت میگیرد. تولرانس ایجاد شده بر علیه تغییرات نفوذپذیری که توسط LPS در رگها رخ میدهد با القای iNOS میانجیگری میشود نه با افزایش رهاسازی کورتیکواستروئیدهای اندوژنوز. نشت پلاسما در پوست بوسیلهی LPS حداکثر تا 2 ساعت رخ میدهد. تزریق زیر جلدی LPS هم در موشهای تیپ وحشی و هم در موشهای فاقد iNOS میتواند باعث افزایش نشت پلاسما شود به طوریکه اثر LPS در موشهای فاقد iNOS نسبت به تیپ وحشی کمتر است. این نشان میدهد که LPS در افزایش میزان پروتئین iNOS در پوست رت نقش دارد. نتایج نشان میدهند که افزایش نفوذپذیری رگها توسط LPS در موشهای وحشی بطور عمده وابسته به تولید NO به وسیلهی iNOS میباشد ولی در موشهای فاقد iNOS،LPS با مکانیسمیمستقل از iNOS میزان نفوذپذیری رگها را تغییر میدهد که این کار را به واسطهی میانجیهایی مثل ایکوزانوئیدها، هیستامین و TNF-α انجام میدهد. ایکوزانوئیدها که به طور عمده توسط COX-2 تولید میشوند، نقش خود را در نشت پلاسما در موشهای فاقد iNOS و موشهای وحشی ایفا میکنند. همچنین با مطالعاتی که روی دیفن هیدرامین، هیستامین و آنتیبادی ضد TNF-α انجام گرفته است، نقش آنها در افزایش نفوذپذیری رگها آشکار شده است. دلیل انتخاب COX-2 و iNOS در این تحقیق به دلیل القا پذیر بودن آنها میباشد، در ضمن این دو فاکتور القایی اثر سینرژیسمیبر روی یکدیگر دارند و افزایش یکی از آنها باعث افزایش دیگری و همینطور کاهش یکی از آنها باعث کاهش دیگری میشود.
فرایند التیام زخم جلدی مستلزم واکنش بین سلولهای موجود در درم و اپیدرم و رهاسازی میانجیهای شیمیایی از سلولهای التهابآور، فیبروبلاستها و کراتینوسیتها میباشد. این فرایند پیچیده شامل مهاجرت سلولها، تکثیر سلولها، حذف ماتریکس خارج سلولی، آنژیوژنز و ترمیم میباشد. امروزه زخمهای مزمن یا زخمهایی که از توانایی ترمیم پائینی برخوردارند، از مشکلات مهم بالینی به شمار میروند و از آنجایی که در جوامع امروزی شیوع این نوع زخمها با افزایش رخداد بیماریهایی مثل چاقی، دیابت ملیتوس و زخم بستر به طور پیشروندهای بالا میرود، لذا تلاشهای زیادی برای معرفی داروهای جدید با منشاء گیاهی یا شیمیائی که فرایند ترمیم را تسریع میبخشند، صورت میگیرد. بهبود زخم در برخی از بیماریها و اختلالات مزمن به یکی از چالشهای علم پزشکی تبدیل شده است. به همین دلیل ترکیبات جدیدی که به منظور تسریع التیام زخم تهیه میگردند، مورد استقبال واقع میشوند.
اکسیدانتها با سیگنالدهی و فراهم آوردن سیستم دفاعی بر علیه میکروارگانیسمها نقش مهمیدر التیام زخم دارند. همچنین با تکیه بر شواهدی که از مطالعات انسانی و حیوانی بدست آمده، میتوان اثر سودمند NO در التیام زخمها را بیان کرد که این موضوع به دلیل اثری است که NO در آنژیوژنز، التهاب، گشاد کردن رگها، تکثیر سلولی، تعمیر، ایمنی، تمایز سلولی و آپوپتوز میگذارد (8 و 12). تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفتهاند نشان میدهند که ژن درمانی NOS و SODبه موجب افزایش NO و کاهش سوپراکسید، در تسریع التیام زخمهای مقاوم به خصوص زخم دیابتی نوع 1 نقش دارند (7 و 13). همچنین نقش COX-2 در تکثیر و تمایز کراتینوسیتها به دنبال خراشیدگی جزئی در پوست به اثبات رسیده است.
:
ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک، یکی از شایع ترین ویروس هایی است که در انسان عفونت زایی می کند. عفونت های ایجاد شده توسط این ویروس سالانه میلیون ها نفر را در سراسر جهان درگیر می کند.
این بیمارها می توانند از یک تبخال معمولی که بصورت ضایعات وزیکولار بر روی پوست و غشاهای مخاطی است تا ضایعات و عفونت هایی در سیستم اعصاب مرکزی که سبب مننژیت، آنسفالیت و مرگ می شود بروز کنند (18,78).
ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک بیشتر نیمه بالایی بدن انسان را درگیر می کند و این ویروس می تواند از طریق تماس با بزاق آلوده دهان منتقل شود. امروزه درمان های متعددی برای عفونت های هرپسی بدست آمده که از جمله می توان به آسیکلوویر، فم سیکلوویر، والاسیکلوویر، ویدارابین و غیره اشاره نمود (68 ,35).
داروهای فوق الذکر آنالوگ های نوکلئوزیدی بوده و بر اساس مهار آنزیم های DNA پلی مراز ویروس عمل می کنند و با ایجاد اختلال در همانند سازی ویروس از تکثیر آن جلوگیری می کنند.
داروی انتخابی در درمان HSV(Herpes Simplex Virus)، آسیکلوویر است که این دارو برای فعالیت خود به تیمیدین کیناز ویروس نیاز دارد. امروزه گزارشاتی مبنی بر مقاومت ویروس به داروی ذکر شده انتشار یافته که دراثر فقدان فعالیت تیمیدین کیناز، این دارو نمی تواند اثر درمانی خود را اعمال کند.
همچنین عوارض جانبی آن، محدودیت مصرف دردوران شیردهی، هزینه های بالای این داروها، پیچیدگی ساختار شیمیایی داروها که باعث شده به طور مصنوعی قابل سنتز باشند از جمله دلایلی هستند که جایگزین کردن داروهای گیاهی را به جای داروهای شیمیایی تقویت می کنند (27,61,63).
در فصل دوم این پایان نامه به طور کامل به بحث پیرامون این ویروس و مشخصات آن پرداخته شده است.
با توجه به موارد ذکر شده و همینطور مطالعات چند هزار ساله در مورد گیاهان دارویی این امر به اثبات رسیده که داروهای با منشا گیاهی دارای عوارض جانبی کمتری می باشند. گیاهان دارویی منابع طبیعی مهمی هستند که از گذشته های دور مورد توجه انسان بوده اند که انسان ها در درمان بسیاری از بیماری ها و تسکین دردها بطور تجربی از آنها استفاده نموده اند. ماده موثره ترکیبات گیاهی بصورت
مصنوعی قابل سنتز نمی باشند و این امر سبب شده دانشمندان و داروسازان از خود این گیاهان برای ساخت داروهای موثر در درمان بیماری ها استفاده نمایند.
تحقیقات امروزی نشان داده که درگیاهان ترکیبات مختلف با اثرات متفاوت وجود داردکه در بیشتر موارد اثر درمانی گیاه مربوط به این ترکیبات می باشد. باتوجه به اثرات نامطلوب مواد صناعی واثرات سوء آنها امروزه گرایش زیادی به استفاده از گیاهان دارویی دیده می شود. گیاهان دارویی در پزشکی سنتی بسیاری از کشورها برای درمان بسیاری از بیماری ها به کار می روند. بدیهی است که کشور ایران به علت دارا بودن شرایط گوناگون آب و هوایی و خاک های متنوع دارای فلور گیاهی بی مانندی است که این گیاهان بخش عمده ای از طب سنتی ایران را تشکیل می دهند که دارای اثرات درمانی شناخته شده ای هستند که مطالعه این منابع عظیم در روند توسعه و پیشرفت ساختار دارو درمانی کشور بسیار نقش مفیدی خواهد داشت (57,83).
پژوهش ها نشان داده اند که برخی از این گیاهان دارویی دارای اثرات ضد ویروسی نیز هستند و عصاره بعضی از گیاهان بعنوان عوامل ضد ویروسی توصیف شده اند (82).
یکی از این گیاهان دارویی گیاه مرزه با نام علمی satureja hortensis L. می باشد که در طب سنتی کاربردهای زیادی دارد. این گیاه متعلق به خانواده نعناع (lamiaceae) می باشد و شامل حدود 200 گونه از گیاهان، درختچه ها و گیاهان معطر عمدتاً با توزیع گسترده در منطقه ی مدیترانه، آسیا و آمریکای شمالی می باشد (72).
این گیاه غنی از اسانس است و در آن اجزاء و ترکیبات مختلفی وجود دارد و هر کدام از این ترکیبات دارای خواص متنوعی می باشند بسیاری از آنها بعنوان عامل طعم دهنده در غذا و بسیاری دیگر برای اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین این گیاه دارای خواص زیادی برای درمان بسیاری از بیماری هاست که میتوان به خاصیت ضدویروسی، ضدباکتریایی، ضدقارچی، ضددرد، ضدآرتریت، ضدسرطان، ضدالتهاب، ضدکرم، ضداکسیدان، ضداسپام، معرق، ضداسهال، هضم کننده غذا، خلط آور، مسکن درد دندان، محرک قوی معده، ضدعفونی کننده و… اشاره کرد (7).
از کارواکرول موجود در آن در تولید محصولات بهداشتی، بعنوان ضد عفونی و در اسپری ها خوشبو کننده و بعنوان دافع حشرات به طور گسترده استفاده می شود و همینطور در تهیه ی برخی اسانس های مصنوعی استفاده می شود (13).
در بخش گیاه شناسی از فصل دوم بطور کامل در مورد این گیاه و اثرات آن توضیح داده شده است.
دراین پژوهش جهت دستیابی به داروهای موثر علیه ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک برآن شدیم که با توجه به موارد استفاده فراوان ازعصاره دارویی گیاه مرزه در درمان بیماری های مختلف، فعالیت ضد ویروسی عصاره این گیاه را برعلیه هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی مانند سلول Hela بررسی نماییم .
سلول Helaاز سلول های سرطان دهانه رحم انسان به دست آمده، این سلول میزبان مناسبی برای ویروس فوق می باشد و اثرات سایتوپاتیک ناشی از تکثیر ویروس به خوبی در آن مشخص می شود.
اهداف تحقیق را می توان این گونه بیان کرد :
1- تعیین اثر غلظت های مختلف عصاره گیاه مرزه بر سلول انسانی.
2- تعیین اثر مستقیم ضد ویروسی عصاره گیاه مرزه بر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک.
3- تعیین اثر مهارکنندگی عصاره گیاه مرزه بر مراحل مختلف تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی.
4- تعیین اثر ضد ویروسی رقت های مختلف عصاره گیاه مرزه بر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی.