رشد بی رویه جمعیت، به خصوص در كشورهای جهان سوم و لزوم تأمین غذای كافی، سلامتی و زندگی آینده بشر را تهدید می‏كند. در این میان، ایران به عنوان یكی از كشور‌های با رشد بالای جمعیت و عدم كارایی كافی در جهت استحصال مواد و محصولات غذایی از منابع موجود، با بحران افزایش جمعیت و تأمین غذای كافی برای آن‌ ها مواجه است. به طوری كه میزان غذای دریافتی افراد در كشور هنوز فاصله‌ی زیادی با استاندارد‌های توسعه یافته از طرف سازمان خواروبار جهانی دارد (8). در حدود 1000 سال قبل از میلاد مسیح همراه با مهاجرت اقوام آریایی به فلات ایران ماكیان نیز وارد این سرزمین شدند و اقوام ساكن این فلات از آن بهره‏برداری كرده‌اند. تا قبل از سال 1333 پرورش طیور به صورت اولیه و ابتدایی در روستاها انجام می‌گرفت اما به تدریج به دلیل نیاز روز افزون جامعه به فرآورده‌های پروتئینی با منشأ حیوانی، استفاده از روش‌های نوین تولید و افزایش محصول را ضروری كرد (13). با پیشرفت در کار به‌نژادی بوقلمون، سود حاصل از فعالیت در این بخش افزایش یافته و افراد بیشتری علاقمند به فعالیت در این بخش می‌شوند که نتیجه‌ی آن افزایش تولید، اشتغال و کاهش روند مهاجرت از روستا به شهر می‌باشد. بوقلمون علاوه بر اهمیتی که در بهبود اقتصاد خانوارهای روستایی دارند، به عنوان ذخایر مهم ژنتیکی به حساب آمده که حفاظت از آن‌ ها برای نسل‌های آینده نیز ضروری است. چرا که در بسیاری موارد با گذشت زمان و پیشرفت علم و آگاهی بیش‌تر نسبت به اهمیت اقتصادی صفات مختلف، نیازهای جدید مطرح می‌شود که متخصصین اصلاح نژاد را بر آن می‌دارد که از ژن‌هایی که قبلاً اهمیت زیادی داده نمی‌شد با توجه به آن نیازهای جدید استفاده نمایند (16). با وجود آن‌که علم ژنتیک کمی با بهره‌گیری از علوم مختلفی هم‌چون ریاضیات، آمار، ژنتیک، کامپیوتر، اقتصاد در طی دوران متوالی در دهه‌ های اخیر پیشرفت‌های زیادی در زمینه اصلاح نژاد دام آفریده است با این حال استفاده از روش‌هایی که بتواند منجر به افزایش صحت و بازده انتخاب شود، همواره مورد توجه بوده است. یکی از راه‌کارهای احتمالی مناسب برای دست یابی به اهداف فوق، به‌ کارگیری روش‌های ژنتیک مولکولی می‌باشد (4). بوقلمون در طبقه ­بندی حیوانات از خانواده مله آگرینه و جنس مله آگریس می­باشد. در این جنس سه گونه وجود دارد که عبارتند از مکزیکی، آمریکایی و هنوراسی. دو گونه اول اجداد بوقلمون بوده ولی گونه سوم هنوز به صورت وحشی باقی مانده است. بوقلمون از کشور مکزیک به تمام جهان راه یافته در حالی که از نام آن اینگونه به نظر می­رسد که منشأ آن ترکیه است. پرورش بوقلمون از دیرباز در نقاط مختلف روستایی و حتی شهری، رایج بوده و پرورش دهندگان علاوه بر نیاز‌های خود، مازاد تولیدات را به فروش می‌رسانند. از این رو ایجاد اشتغال، كمك به اقتصاد خانوار‌های روستایی و در تولید بخشی از منابع غذایی نقش مهمی ایفا می‌كنند. بنابراین، استفاده از بوقلمون به

 عنوان جمعیت مولد ژنتیكی پایه در برنامه‌های اصلاح نژادی طیور کشور دارای مزایای بسیاری است و شناخت دقیق‌تر و کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن‌ ها جهت حفظ این ذخایر ژنتیکی ضروری به‌ نظر می‌رسد.

امروزه صنعت پرورش طیور یکی از پر رونق­ترین صنایع تولید کننده پروتئین حیوانی در کشورهای دنیا محسوب می­گردد و در سال­های اخیر رشد کمی و کیفی آن با توجه به افزایش جمعیت جهان قابل توجه بوده است. پرورش سایر تولیدات طیور غیر از مرغ گوشتی، نه تنها از نظر استراتژیک که از نظر تکمیل سبد غذایی نزدیک به گوشت سفید از ارزش زیادی برخوردار است.

تولید وزن لاشه بالا همراه با مزیت‏های پرورشی و خصوصیات تغذیه‏ای پرورش بوقلمون را شاخص کرده است. زمان کشتار بوقلمون نر گوشتی در مدت زمان 18 هفته به وزن معادل 16 کیلوگرم می‏رسد. لاشه گوشت بوقلمون از 60% گوشت سفید و 40% گوشت قرمز تشکیل شده است. مزه گوشت سفید و قرمز لاشه به خاطر ترکیبات و عوامل مختلف از یکدیگر متمایز بوده و بسیار لذیذ و خوشمزه می­باشد. همچنین قیمت گوشت فروش بالاتر از مرغ گوشتی یکی از عوامل جذابیت پرورش می­باشد.

گوشت بوقلمون از نظر ترکیبات دارای پروتئین بالا، کمترین کلسترول و میزان املاح و اسیدآمینه­های ضروری می­باشد، لذا یک منبع مناسب پروتئین برای افراد مسن، کودکان در حال رشد، مبتلایان به امراض قلبی و عروقی و سایر افراد می­باشد. گوشت بوقلمون از نظر میزان کلسترول بعد از ماهی در درجه دوم قرار می­گیرد، لذا کسانی که میزان کلسترول و چربی خون بالا دارند براحتی می­توانند از آن بهره مند گردند.

در صنایع جانبی به دلیل وزن بالای لاشه به راحتی مورد مصرف قرار می­گیرد، موارد مطرح شده خود گواه توجه سایر کشورها به گوشت بوقلمون به عنوان یک منبع پروتئین مناسب تلقی می­ شود.

از طرفی بیماری­های شایع طیور به خصوص بوقلمون می ­تواند تهدیدکننده حیات و کاهش راندمان تولید باشد. بیماری­های انگلی به عنوان یکی از بیماری­های شایع بوقلمون، یکی از عوامل کاهش وزن لاشه و مرگ و میر آن می­باشد.

حضور بیماری­های انگلی مانند هستیومونیازیس، کوکسیدیوزیس، هگزامتیازیس، آسکاریدیا دیسیمیلیس، کریپتوسپوریدیوم و …از عوامل کاهش جذب مواد غذایی و رشد این حیوان تلقی می­ شود.

پرندگان به دلیل داشتن قدرت پرواز آزاد وطولانی مدت و عدم امكان قرنطینه كردن آنها می توانندباعث انتشار انواع عوامل عفونی از جمله آلودگی­های كرمی و تك یاخته­ای در مناطق مختلف، بومی شدن انگل در اقلیم جدید، ابتلای ماكیان و سایر پرندگان و گاهی سایر دام­های اهلی و انسان و حتی بروز اپیدمی­های انگلی شوند (21 ؛ 24 ؛ 26). همچنان كه آلودگی انگلی جوجه­ها، بوقلمون، بلدرچین، مرغ هندی و قرقاول­های آسیایی (Peafowl) كه با كبوتران آلوده در تماس بودندگزارش شده است(25). بدون شك با شناسایی آلودگی های انگلی هر منطقه، می توان اقدامات لازم جهت درمان و كنترل این آلودگی ها اتخاذ نمود تا ضمن جلوگیری از انتشار آلودگی، از شدت ضایعات وكاهش وزن بوقلمون نیز كاسته شود (22).

چرخش سریع و صحیح اطلاعات در سازمان های بزرگ و سوق دادن فعالیتها و تصمیم گیریهای لحظه ای و بعضا” سلیقه ای به سمت سیستمهای مبتنی بر استانداردهای متداول و پذیرفته شده ، یکی از مهمترین عوامل موفقیت سازمان به حساب می آید. اصولا” دامنه اطلاعات و داده هائیکه در کارخانجات و سازمان های بزرگ بایستی مبادله شوند به حدی است که نمیتوان در غیاب یک سیستم اطلاعاتی یکپارچه به صحت آن اطمینان داشت و غالبا” گزارشات استحصالی تحت تاثیر شرایط خاص و تفسیرهای مختلف تهیه کنندگان متفاوت و مغایر می باشد و احتمالا” مدیریت را در تحلیل داده ها و اتخاذ تصمیم مناسب گمراه می کند.[1]

ERP  به معنای برنامه ریزی منابع سازمانی (بنگاه اقتصادی ) كه مفهوم ساده این کلمات عبارت است از «یک راه حل نرم افزاری که می کوشد کلیه فعالیت های  واحد های مختلف سازمان (اعم از صف و ستاد) را بطور یکپارچه در یک سیستم نرم افزاری واحد تعریف و ایجاد نماید، بنحویکه آن واحدها بتوانند نیازهای کاری و اطلاعاتی خود را از آن دریافت نمایند » اما از نظر علمی ERP مجموعه نرم افزار و سیستمی است که فرایندهای کاری یک سازمان را با بکارگیری محیط کاری یکپارچه ، داده ها و بانک اطلاعاتی یکپارچه  و زبان برنامه ریزی یکپارچه

 در زمینه های مالی / فروش / خرید / انبارها / تولید ومنابع انسانی مکانیزه می کند.

مجموعه نرم افزارهای ERP نتیجه بیش از 40 سال تجربه و سعی و خطا است و بدلیل بهبود مستمر در تکنیک های موجود در مدیریت سازمان ها و رشد سریع تکنولوژی اطلاعات ، این مجموعه نرم افزار نیز به همراه آن رشد کرده و روند تکاملی خود را طی کرده است. این بسته های استاندارد به راحتی در هر سازمان در زمان نسبتاکوتاهی که فقط برای بومی سازی سیستم صرف خواهد شد قابل پیاده سازی و بهره برداری می باشد.

1-2 تعریف مسئله یا بیان اصلی تحقیق

شرکت برق آذربایجان یکی از بزرگترین شرکت های تولید، انتقال و توزیع کشور می باشد، که برای بقا و عقب نماندن از عرصه پیشرفت نیاز همیشگی به مدرنیزه کرده واحد ها و نیروهای خود میباشد. با توجه به مشکلات تامین و آموزش نیروهای متخصص، تجهیز و به روز کردن سیستم های خود که اکثرا ناشی از تحریمهای بیگانگان میباشد، با این حال پیشرفته ترین، توانمندترین و دارای کادر بسیار ماهری در زمینه های کاری خود در کشور میباشد. به همین علت ایده آل ترین شرکت برای پیاده سازی سیستم برنامه ریزی سازمانی میباشد.

هدف این تحقیق بررسی روش ها، انتخاب و بکارگیری یک سیستم واحدی است که بتواند اطلاعات فعالیتهای همه واحد های مربوطه را در صنعت برق جمع آوری کرده و آنها تحلیل و به آنها رسیدگی نماید می باشد. برای مکانیزه کردن سازمان بصورت یکپارچه یعنی ایجاد سیستم های اطلاعاتی جامع راه های مختلفی وجود دارد ، بعنوان مثال ، مطالعه همه جانبه گردش اطلاعات و فرایندهای کاری در سازمان و سپس طراحی بانک های اطلاعاتی و نهایتا” با برنامه نویسی،  های مورد نیاز تولید می شوند. روند فوق بسیار زمانبر وهزینه بر است. اما با انتخاب بسته های نرم افزارهای ERP[1] می توان راه میانبر را انتخاب کرد و از مزایای آن بهره مند شد. در این روش به جای برنامه نویسی و ایجاد سیستم های اطلاعاتی مخصوص یک سازمان  ، از سیستم های اطلاعاتی و برنامه های استاندارد از پیش آماده شده استفاده  می شود.

مدیریت پژوهش یكی ازمهم ترین مدیریت ها در سازمانها و موسسات پژوهشی است. نگاهی گذرا به عملكرد سازمان های بزرگ نشان می دهد كه سازمانها برای نیل به موفقیت، وابستگی شدید به نقش پژوهش و فن آوری دارند. تقاضاهای تغییر یافته مشتریان، افزایش روند توسعه فن آوریها و مهمتر از همه رقابت شدید بین المللی باعث افزایش این مقوله در سازمان و جامعه شده است. از طرف دیگر، كاهش سرعت عمر محصولات و ضرورت رقابت، ماهیت فعالیتهای تحقیقاتی را تغییر داده است این امر همكاری و اشتراك عمل تحقیق و توسعه با بخش های دیگر از قبیل فروش، بازاریابی و تولید را می طلبد، در آینده فعالیتهای تحقیقاتی به عنوان یک عامل تعیین كننده در موفقیت سازمانها، فشار زیادی را متحمل خواهند شد شاید این مقوله نقش محوری و راهبردی در آینده جامعه و سازمان را بیش از پیش بر عهده گیرد. چرا كه پژوهش و فن آوری یكی از اساسی ترین معیارها برای سنجش و تناسب نیروها در سطح جهانی است به عبارت دیگر از بطن فعالیتهای تحقیق و توسعه، دانشهای جدید خلق می شوند كه بدون آن نمی توان به رقابت پرداخت (عطافر،آنالویی،1384، ص7).

بیان مساله

با آغاز هزاره سوم میلادی، با وجود پیشرفتهای چشمگیر صنعت و فن آوری، كمتر كسی را می توان پیدا كرد كه نقش پژوهش و تحقیق را در دستیابی به این فن آوریها انكار كند امروزه در كشورهای جهان اهمیت و ضرورت تحقیقات به رسمیت شناخته شده و دخالت این امر در

 توسعه و رشد اقتصادی و سیاسی كشورها بر هیچ كس پوشیده نمانده است( غلامی،1387).

از آنجا كه پشتوانه علمی با تحقیق و پژوهش به دست می آید به منظور ایجاد چنین پشتوانه ای باید فضای مدیریتی در هر سازمان پژوهش را بازوی نرم افزاری مدیریت در سیاستگذاری،برنامه ریزی،تصمیم گیری، نظارت و كنترل بدانیم تا امكان پویایی سازمان و استفاده از همه امكانات و موقعیتها فراهم گردد( علی پور،1384، ص 1).

امروزه جامعه ای را نمی توان یافت كه بدون اتكا به پژوهش و نوآوری آینده روشنی را برای خود پیش بینی نماید در جهان فردا دانش و تكنولوژی نقش تعیین كننده ای را در شكوه و اقتدار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی كشورها بر عهده دارد و تنها صنعتی می تواند در جامعه جهانی حضور داشته باشد كه در آن تحقیقات جایگاهی در خور و شایسته اشته باشد.وجود واحدهای تحقیق و توسعه در صنعت نقش مهمی را در ارتقاء سطح كمی و كیفی محصولات كارخانجات ایفاء می نماید(جواهری،1375، ص 281).

امروزه عواملی مانند یكپارچگی و ارتباطات بیشتر در سطح جهان، تغییر در موازنه قدرت اقتصادی، افزایش نقش شركتها و سازمانها در بازارهای جهانی مسائل زیست محیطی و نیل به توسعه پایدار از جمله عوامل ازدیاد رشد و توسعه اقتصادی تلقی می گردد این شرایط و توسعه پایدار با دستیابی به نگرشهای بهره وری و توسعه فناوری به ویژه در كشورهای در حال توسعه برای ایجاد مدیریت تحقیق، نوآوری و یادگیری به منظور خلق ثروت و ایجاد ارزش افزوده با به جریان انداختن دانش و توسعه فناوری، كوششی نظامند را برای مدیریت تحقیق، نوآوری و یادگیری سامان دهند لذا سیاست گذارانی كه در حال حاضر به دنبال نوآوری در صنایع و فزونی توان رقابتی و بهره وری، توسعه فناوری و رشد اقتصادی در كشورهای خود هستند نه تنها باید روش های توسعه محصول، فرایند و خدمات شركتها را مورد توجه قرار دهند بلكه باید نهادها و روابط لازم را نیز ایجاد و ضمن حمایت از آنها محیطی را مهیا سازند كه این نهادها و روابط در درون آن به گونه ای عمل كنند كه مجرای مناسبی برای جریان دانش فراهم آورند( پور سلیمانیان،1384، ص 116).

به طور کلی انجام این تحقیق  در شرکت ملی حفاری ایران باعث حفظ و بهبود شرایط اقتصادی سازمان، خلق ثروت و ارزش افزوده،سهم بازار و مزیت رقابتی در سازمان و انجام با كیفیت تر كارها می گردد و سازمان با آسیب ها و مشکلاتی مانند(عدم نیاز سنجی و برنامه ریزی صحیح پژوهشی،انتخاب ناصحیح پروژه های تحقیقاتی، عدم تخصیص مناسب بودجه و منابع،عدم حمایت پژوهشی،عدم استفاده از نتایج تحقیق،عدم نظارت و نبود فرهنگ سازمانی مناسب و…) که مانع اجرای روند صحیح پژوهش هستند آشنا شده و در جهت رفع آنها اقدام می کند. در واقع مدیریت پژوهشی مناسب باعث رشد و پیشرفت اقتصادی سازمان می گردد. بنابراین شركت ملی حفاری ایران برای نیل به موفقیت وابستگی شدیدی به مدیریت پژوهشی مناسب دارد. و برای آنكه از چرخه رقابت خارج نشود و بتواند در رقابتهای شدید بین المللی حضوری فعال و شایسته ای را داشته باشد باید آسیب ها و مسائلی را كه در ارتباط با مدیریت پژوهش هستند شناسایی كرده و در جهت رفع آنها اقدام كند.

با توجه به دلایل فوق محقق بااین مساله مواجه است كه دقیقاً عوامل و آسیب هایی كه مدیریت پژوهش را مورد تهدید قرار می دهد كدام است ؟ امید است دستاوردهای این پژوهش اطلاعات و انگیزه های لازم را برای شركت ملی حفاری ایران كه دغدغه حضور متعهدانه ، مسولانه و بی نظیر را در سطح رقابتهای بین المللی  را در سر دارند فراهم سازد.

خاک مصالحی است که به خوبی در مقابل فشار و برش مقاومت می­ کند اما قادر نیست در برابر نیروی کششی مقاومت چندانی از خود نشان دهد. از زمان­های کهن به طور تجربی دیده شده که ریشه های درخت یا گیاهان در تقویت توده خاک موثر بوده است. خاک مسلح مصالح ساختمانی مرکبی است که در آن عناصر دارای مقاومت کششی به عنوان تسلیح در توده خاک قرار می­گیرند. مفهوم نوین خاک مسلح اولین بار توسط مهندس معمار فرانسوی Henri Vidal، در سال 1965 معرفی شد. از آن پس، این تکنیک بطور گسترده در کارهای اجرایی مهندسی ژئوتکنیک مورد استفاده قرار گرفت ودر نیم قرن گذشته روند قابل توجهی در پژوهش و بكارگیری سازه های خاکی مسلح بدست آمد. امروزه تسلیح خاک به لحاظ فنی سامانه ای موثر و قابل اعتماد برای افزایش مقاومت و پایداری توده­های خاکی به کار گرفته می­ شود]1[.
برتری رفتار خاک مسلح بیشتر ناشی از افزایش مقاومت برشی در خاک مسلح شده می­باشد که این افزایش مقاومت برشی بدلیل افزایش مدول الاسیسیته خاک و مقاومت بالای مسلح کننده در کشش است.
امروزه تسلیح به روش های گوناگون هم از نظر شکل یعنی به صورت نوار، صفحه، شبکه، میله یا رشته، هم از نظر زبری سطح یعنی به صورت سطح زبر یا صاف و هم از نظر سختی نسبی یعنی با سختی نسبی بالا مانند فولاد یا با سختی پایین مانند منسوجات پلیمری استفاده می­ شود. از دهه 80 میلادی به بعد استفاده از پلیمرهای مصنوعی به نام ژئوسنتتیک­ها[2] بطور گسترده­ای متداول گردید. دلیل این مسئله می ­تواند ناشی از عملکرد بهتر این محصولات با سختی نسبی پایین که هماهنگی بهتری با خاک دارند، نسبت به مصالح تسلیح کننده فلزی با سختی بالا باشد. این منسوجات پلیمری یا مصنوعی به دلیل سختی نسبی پایین، از نظر تغییر شکل ­پذیری با خاک سازگارتر بوده، علاوه بر

 این، منسوجات تراوا در مواجه با خوردگی مقاوم هستند و بعضی از انواع آنها در برابر حملات باکتری­ ها و اسیدها پایدارند و غیر سمی نیز می­باشند.

1-2- ضرورت انجام تحقیق

وجود حفرات زیر زمینی که تعداد آنها به سرعت در حال افزایش است ، باعث بروز مشکلات زیادی شده است.حفرات زیرزمینی چه به شکل طبیعی(غارها) یا مصنوعی(قناتها) به ویژه در مناطق شهری ممکن است در مجاورت یا زیر سازه ها قرار بگیرد. زمانی که این حفرات درعمقی قرار بگیرند که در محدوده حباب تنش در زیر پی سازه­ها باشند، در این صورت  احتمال  نشست یا فرو نشست خاک زیر پی بسیار زیاد می­باشد. جهت مرتفع نمودن این مشکل، راهکارهای مختلف  بهسازی خاک به کار گرفته  میشود. با معرفی مصالح نوین ژئوسینتتیکها به مهندسی عمران، کاربرد  این محصولات جهت رفع مشکل فوق­الذکر مورد توجه قرار گرفته شده است.
در تحقیق حاضر با بکارگیری ژئوسینتتیکها به عنوان مسلح کننده و در نظر گرفتن سختی محوری، طول، تعداد لایه و فواصل مسلح کننده، محل قرارگیری حفرات به ارزیابی ظرفیت باربری پی گسترده واقع بر خاک دانه­ای پرداخته شده است.
[1] – Bearing Capacity Ratio
[2]- Geosynthetic

آنالیز اگزرژی یک روش آنالیز ترمودینامیکی است که بر اساس قانون دوم ترمودینامیک بوده و به صورت بسیار معنا دار و منطقی یک روش ثانوی و روشنگرانه جهت ارزیابی و مقایسه فرایندها و سیستم­ها ارائه می­ کند. به ویژه آنالیز اگزرژی منجر به ارائه راندمان­هایی می­ شود که مقیاس درستی از اینکه چگونه عملکرد واقعی به عملکرد ایده­آل نزدیک می­ شود، ارائه می­ کند و همچنین نسبت به آنالیز انرژی، دلایل و مکان­های افت­های ترمودینامیکی را به صورت بسیار شفاف­تر بیان می­ کند. بنابراین آنالیز اگزرژی می ­تواند به بهبود و بهینه سازی طراح­ها کمک کند.
در سال­های اخیر شاهد افزایش کاربرد و درک سودمندی روش آنالیز اگزرژی توسط صنعتگران، دولت­ها و دانشگاهیان بوده­ایم. همچنین روش آنالیز اگزرژی به سرعت در حال جهانی شدن است و امید است با به کار گیری این روش، از منابع انرژی موجود حداکثر بهره برداری صورت گیرد.
 
1-1)   چرا آنالیز انرژی و اگزرژی؟
ترمودینامیک به توصیف رفتار، عملکرد و راندمان سیستم­ها در حیطه تبدیل انرژی از یک حالت به حالت دیگر می ­پردازد. آنالیز

 ترمودینامیکی رایج در وحله اول بر اساس قانون اول ترمودینامیک است که قانون بقای انرژی را بیان می­ کند. آنالیز انرژی یک سیستم تبدیل انرژی اساساً برآورد انرژی­های ورودی و خروجی از سیستم است. انرژی خروجی از سیستم به دو بخش محصولات و تلفات شکسته می­ شود. راندمان­ها اغلب به صورت نسبت کمیت­های انرژی سنجیده می­شوند، و اغلب به منظور ارزیابی و مقایسه سیستم­های مختلف به کار می­روند. برای مثال نیروگاه­ها، گرم­کننده­ها و یخچال­ها اغلب بر اساس راندمان­های انرژی یا مقیاس­های مطلوبیت انرژی مقایسه می­شوند.

به هر حال، راندمان­های انرژی اغلب منجر به گمراهی نیز می­شوند. زیرا آنها همیشه معیاری از چگونگی نزدیکی عملکرد سیستم به عملکرد حالت ایده­آل سیستم را ارائه نمی­دهند. علاوه بر این، تلفات ترمودینامیکی که درون یک سیستم به وجود می­آیند (یعنی فاکتورهایی که باعث انحراف عملکرد سیستم از حالت ایده­آل می­شوند)، اغلب به صورت صحیح همراه آنالیز انرژی تعیین و ارزیابی نمی­شوند. نتایج آنالیز انرژی می­توانند نشان دهند که ناکارآیی­های عمده درون بخش­های اشتباه سیستم وجود داشته و همچنین بیان راندمان تکنولوژکی، از آنچه به واقع وجود دارد متفاوت است.
آنالیز اگزرژی بسیاری از نقایص آنالیز انرژی را از بین می­برد. آنالیز اگزرژی بر اساس قانون دوم ترمودینامیک است و جهت تعیین علل، موقعیت و بزرگی ناکارآیی فرایندها بسیار مفید است. اگزرژی موجود در مقدار مشخصی انرژی در واقع برآوردی کمی از میزان مفید بودن آن انرژی یا به تعبیری کیفیت آن انرژی است. آنالیز اگزرژی تصدیق می­ کند که اگرچه انرژی نمی ­تواند تولید و یا نابود شود، اما از کیفیت آن می ­تواند کاسته شود و در نهایت می ­تواند به حالتی برسد که در آن در حالت تعادل کامل با محیط بوده و از این­رو قادر به انجام کار نخواهد بود.
برای مثال، در مورد سیستم­های ذخیره­سازی انرژی، با بهره گرفتن از آنالیز اگزرژی قادر هستیم پتانسیل ماکزیمم موجود در انرژی ورودی به سیستم را تعیین کنیم. تنها چنانچه انرژی دستخوش فرایندهای برگشت­پذیر باشد، این ماکزیمم پتانسیل حفظ شده و قابل بازیابی خواهد بود. در دنیای واقعی و به دلیل برگشت ناپذیر بودن همیشگی فرایندها، به هنگام بازیابی این پتانسیل با تلفات روبرو خواهیم بود.
جریان اگزرژی یک ماده در حال جریان زمانی بیشینه است که کار حاصل از آن هنگامی بدست آید که فرایند به صورت برگشت پذیر به حالت محیط برسد و تبادل جرم و حرارت تنها با محیط صورت گیرد. در اصل، آنالیز اگزرژی بیان می­ کند که محدودیت­های تئوریکی که در سیستم وجود دارد، آشکارا بیانگر این است که هیچ سیستم واقعی نمی ­تواند همه اگزرژی را حفظ نموده و تنها بخشی از اگزرژی ورودی به سیستم قابل بازیابی است. همچنین آنالیز اگزرژی محدودیت­های عملی را از طریق ارائه تلفات به صورتی که مقیاس مستقیمی از تلفات اگزرژی است، به شکل کمی مشخص می­ کند.
اصطلاح اگزرژی اغلب با عناوینی نظیر انرژی در دسترس، قابلیت استفاده، قابلیت انجام کار و … نیز به کار برده می­ شود. مصرف اگزرژی نیز اغلب بازگشت ناپذیری، کار تلف شده، اتلاف و … نامیده می­ شود. نامگذاری ترم­های اگزرژی منطبق بر نامگذاری تحلیل اگزرژی استاندارد کتاس[1] و همکاران او در سال 1987 می­باشد] 1[.
[1] Kotas