وبلاگ

92

 

4-2- تولید مساله نمونه 93

 

4-3- تنظیم پارامترهای الگوریتم   94

 

4-4- معیار های عملکرد 95

 

4-4-1- شاخص زمان محاسباتی 95

 

4-4-2- روش های اندازه گیری عملکرد الگوریتم 95

 

4-5- جمع بندی 101

 

فصل 5- نتیجه گیری و پیشنهادات آتی 102

 

5-1- نتیجه گیری 103

 

5-2- پیشنهادات آتی 104

 

       فهرست منابع و مراجع 105

 

زمانبندی

 

زمان، همواره یک محدودیت مهم و اساسی بوده است. انسان ها سعی می كنند فعالیت هایشان را به گونه ای زمانبندی كنند كه بتوانند كارهایشان را در زمان دسترس انجام دهند. به طور كلی زمانبندی، عمل تعیین توالی یاترتیب فعالیت ها برای ارضای نیازمندی ها و نیل به اهداف مشخص با توجه به محدودیت های موجود است. به صورت دقیق تر زمانبندی را می توان تخصیص منابع در طول زمان برای اجرای مجموعه ای از وظایف تعریف كرد. این تعریف نسبتاً كلی، دو مفهوم مختلف را در پی دارد. اول این كه زمانبندی نوعی تصمیم گیری است كه در جریان آن برنامه زمانی را تعیین می كنند كه پیامدهای آن را می توان در تصمیم گیری های دیگر نیز استفاده كرد. از طرف دیگر، زمانبندی مبحثی نظری است كه مجموعه ای از اصول، مدل ها، روش ها و نتایج منطقی را در بر می گیرد.

 

1-1-1- اهمیت و ضرورت زمانبندی تولید

 

با ادامه فرایند صنعتی شدن جهان، منابع بیشتری حالت بحرانی به خود می گیرند. امروزه ماشین آلات، نیروی انسانی و تسهیلات به عنوان منابع بحرانی در تولید و فعالیت های خدماتی در نظر گرفته می شوند. زمانبندی این منابع منجر به ارتقاء كارایی، بهره وری و در نهایت، سودآوی می شود. فعالیت های زمانبندی می تواند گستره ی وسیعی از فعالیت ها را در برگیرند. كه از آن جمله كار با كاغذ و مداد، نرم افزارهای صفحه گسترده، ترسیم نمودارها و دیاگرام ها تا كار با الگوریتم ها و نظریه های پیچیده را می توان نام برد.

 

زمانبندی، مشخص می كند چه موقع زمان پردازش هر كار روی هر یک از ماشین هایی كه آن كار در فرایند تولید خود به آن نیاز دارند، آغاز می شود. به علاوه، این برنامه زمان پایان هر كار را روی هر ماشین تعیین می كند. بنابراین نتیجه فرایند زمانبندی، یک جدول زمانی برای كارها و ماشین هاست. زمان شروع اولین فرایند هر كار باید بزرگتر یا مساوی زمان ورود آن كار به كارگاه باشد. از طرف دیگر در صورتی كه برای محصولی، موعد تحویل در نظر گرفته شده است، زمان پایان آخرین فرایند آن محصول حتی الامكان نباید از این زمان تجاوز كند. زمانبندی تولید را می توان به صورت تعیین توالی زمانی و تخصیص سفارشات مشتریان به منابع موجود تولید (اعم از پرسنل، ماشین آلات، ابزار و غیره) به منظور انجام مجموعه ای از عملیات مربوطه تعریف كرد.

 

1-1-2- معیارهای كارایی زمانبندی

 

 معمولاً زمانبندی با توجه به اهدافی نظیر دستیابی به موعدهای تعهد شده، كمینه سازی زمان كار در جریان ساخت و موجودی كار در جریان ساخت، بیشینه سازی خروجی و بهره برداری بیشتر از مراكز كاری انجام می شود. قابل ذكر است كه ممكن است این اهداف با یكدیگر در تناقض باشند. لذا در مسائل زمانبندی ممكن است به لحاظ تكنیكی مشكلاتی رخ دهد.

 

1-1-3- اطلاعات مورد نیاز در زمانبندی

 

 برای توسعه یک برنامه زمانبندی، باید پردازش هر كار روی هر ماشین را بدانیم. برا ی محاسبه پردازش یک كار، باید عوامل مربوط به ماشین از قبیل زمان راه اندازی، زمان پردازش واحد محصول، سرعت ماشین و عوامل كیفی به همراه تعداد یا مقدار محصول تولیدی را در نظر بگیرم. برای پیاده سازی الگوریتم ها با قواعد زمانبندی در یک كارخانه به اطلاعات مختلفی نیاز است. این اطلاعات، ممكن است شامل برنامه كاری اپراتورها، ماشین آلات و مشخصات آنها، اطلاعات تعمیرات و نگهداری، میزان پیشرفت كارهای زمانبندی شده ای كه در حال حاضر در حال پردازش هستند و وضعیت فعلی ماشین ها از لحاظ دسترسی (به عنوان مثال : مشغول، بیكار، خراب و نیازمند تعمیر) باشد. از طرفی به اطلاعاتی در مورد مشتریان از قبیل نام مشتریان، محصول و مقدار سفاش و تاریخ تحویل مقرر نیز نیاز داریم از نظر مدیریت، هر یک از سفارشات، اولویتی برای انجام دارد كه این اولویت را می توان به صورت كمی یا به صورت كیفی در قالب وزن هر سفارش بیان كرد. اطلاعات مربوط به برنامه ریزی نیازمندی های مواد می تواند در تعیین زودترین زمان شروع پردازش هركار مورد استفاده قرار گیرد.

 

در عمل برنامه های زمانبندی با بهره گرفتن از الگوریتم ها و یا روش های قاعده مند ایجاد می شوند. الگوریتم های زمانبندی برنامه ها را باهدف بهینه سازی یک یا چند معیار مانند حداقل سازی انحراف از موعد تحویل، حداقل سازی هزینه دیر كرد و… تولید می كنند روش های قاعده مند سعی در یافتن یک برنامه زمانی شدنی در محیط عملیاتی تولید دارند.

 

 

 

اطلاعات برنامه زمانبندی، به اشكال مختلفی نمایش داده می شوند. نمودار گانت كه اولین بار توسط هنری گانت در اواخر قرن نوزدهم معرفی و برنامه زمانبندی مورد استفاده قرار گرفت، همچنان یكی از رایج ترین ابزارهای نمایش اطلاعات برنامه زمانبندی است.

 

بر این اساس مسائل زمانبندی را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود.

 

 

• کارگاه تک ماشین[1] : فقط یک ماشین در دسترس بوده و هر کار فقط به یک عملیات نیاز دارد.

 

• کارگاه جریان کاری یا کارگاه جریان کاری مرتب[2] : تعداد g ماشین متوالی وجود دارد و هر کار می بایست روی هر ماشین با همان توالی (یک مسیر تولید) پردازش شود.

 

• کار کارگاهی: هر کار به چند عملیات نیاز دارد. جمعا به تعداد g ماشین متوالی وجود دارد و هر کار مسیر تولید خاص خود را دارد.

 

• کارگاه عمومی[3] : هر کار به چند عملیات نیاز دارد. جمعا به تعداد g ماشین وجود دارد، اما الگوی جریان معین نیست. به عبارت دیگر در انجام یک کار ممکن است از یک ماشین چندبار استفاده شود.

 

• ماشین های موازی[4]: هر کار تک عملیاتی بوده و در هر مرحله چندین ماشین برای انجام فرایند در دسترس است. در این حالت ماشین ها می توانند یکسان (I)، یکنواخت (U)، و یا نا مرتبط ® باشند.

 

• کارگاه جریان کاری مختلط: این حالت تعمیم یافته حالت محیط کارگاه جریان کاری و ماشین های موازی است. در اینجا g کارگاه متوالی وجود دارد که در مرحله t آن به تعداد mt ماشین بطور موازی کار می کنند. در هر کارگاه، یک کار حداکثر روی یک ماشین می تواند انجام شود.

 

• کار کارگاهی با ماشین های دوتایی[5] (کارگاهی منعطف): این حالت تعمیم یافته محیط کار کارگاهی و ماشین های موازی است. در اینجا g کارگاه وجود دارد که mtماشین موازی در کارگاه t کار می کنند. در هر کارگاه، یک کار حداکثر روی یک ماشین می تواند پردازش شود.

 

• کارگاه جریان کاری مونتاژ دو مرحلهای: این محیط، حالت خاصی از کارگاه جریان کاری مختلط میباشد که در آن است و تعداد ماشینها در مرحلۀ اول برابرm و در مرحلۀ دوم (مرحلۀ مونتاژ) برابر یک میباشد.

 

شکل 1-1. دسته بندی مسائل زمانبندی بر اساس مسیر تولید]1[

 

در شکل(1-1) رابطه بین محیط های مختلف نشان داده شده است. در این نمودار هر کمان ازP1 به P2 ،بدین معنی است که P2 حالت خاصی از P1 است و یا به عبارت دیگر P1 شکل تعمیم یافته P2 است

 

از طرفی دیگر، سیستم های تولیدی در دنیای واقعی با پدیده های تصادفی بسیاری روبرو هستند كه موجب قطع با شكست سیستم می گردد. این رویدادها به عنوان رویدادهای زمان واقعی شناخته می شوند. این رویداد را می توان بر اساس محیط زمانبندی به دو گروه زیر تقسیم نمود :

 

* رویدادهای زمان واقعی مرتبط با منابع

 

این رویدادها در ارتباط با منابع سیستم از جمله خرابی ماشین، تعمیرات و نگهداری، بیماری اپراتور، تاخیر در ورود یا كمبود مواد، خرابی ابزار، محدودیت در بارگذاری ماشین، خرابی مواد و غیره هستند.

 

* رویدادهای زمان واقعی مرتبط با كار

 

این رویدادها در ارتباط با كارهای ورودی به سیستم از جمله تغییر در موعد تحویل، تغییر در زمان پردازش، تغییر در اولویت كار، زمان ورود تصادفی غیر صفر و غیره می باشند.

 

1-2- تعریف برخی از مفاهیم اولیه

 

زمان پردازش هر عملیات[6] (Ptij)

 

زمان انجام عملیات برای كار i روی ماشین j در مرحله t را نشان می دهد در حالتی كه زمان پردازش عملیات مستقل از ماشین های موجود در یک مرحله باشد و یا عملیات فقط به روی یک ماشین انجام شود، نماد j حذف می شود.

 

زمان دسترسی به كار[7] (ri)

 

زمانی است كه یک كار وارد كارگاه شده و آماده دریافت سرویس های لازم از ماشین های تولیدی است.این زمان زودترین زمانی است كه می توان عملیات پردازش را به روی یک كار آغاز نمود.

 

موعد تحویل (di)

 

زمانی است كه تولید كننده متعهد به تحویل كار به مشتری نهایی است تحویل كار به مشتری پس از موعد تحویل امكان پذیر است ولی تولید كننده بایستی جریمه ای را بابت دیر كرد بپردازد.

 

زمان تكمیل كار (Ci)

 

زمانی است كه آخرین پردازش مورد نیاز برای تكمیل كار i به اتمام می رسد. پس از این مرحله، محصول نهایی آماده ی تحویل به مشتری است.

 

مدت جریان ساخت (Fi)

 

مدت زمانی است كه كار i در سیستم قرار دارد. مدت جریان ساخت كار i از رابطه   Fi=C- ri i به دست می آید.

 

تاخیر (Li)

 

فاصله زمانی بین تكمیل یک كار و موعد تحویل آن را تاخیر می نامند. در صورتی كه زمان تكمیل كاری قبل از موعد تحویل آن باشد. مقدار تاخیر آن كار، منفی و در صورتی كه كاری بعد از موعد تحویل آن تكمیل شود، تاخیر آن كار، مثبت خواهد بود. تاخیر كار i از رابطه Li = Ci – di محاسبه می شود كه در این رابطه Ci زمان تكمیل كار i و di مدت زمان تحویل كار i می باشد.

 

دیر كرد (Ti)

 

دیر كرد كار i از رابطه Ti = max { 0 , Ci –di } به دست می آید به این ترتیب كه اگر كار i بعد از موعد تحویل آن تحویل شود، دیر كرد، تاخیر كار یا همان Li می باشد و در غیر این صورت دیركرد را صفر در نظر می گیرند.

 

زودكرد (Ei)

 

زودكرد كار i از رابطه Ei= max { 0 , di– Ci } به دست می آید. به این ترتیب كه اگر كار i قبل از موعد تحویل آن تحویل شود، زود كرد، برابر با مقدار di– Ci در غیر اینصورت زودكرد را صفر در نظر می گیرند.

 

1-3- نگهداری و تعمیرات

 

 از دهه 1930 میلادی به بعد تحولات اساسی در امور نت و مدیریت آن به ‌وجود آمده است. هر چند كه تا پیش از  جنگ جهانی دوم به‌دلیل استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات ساده و ابتدایی نیازی به استفاده از روش‌ها و سیستم‌های مدون نگهداری و تعمیرات نبود و عملیات نت عمدتاً به یک سری سرویس‌های ساده چون تمیزكاری، روغن‌كاری و روانكاری محدود می‌شد، اما با گذشت زمان و در خلال جنگ جهانی دوم به دلیل مقتضیات زمانی و نیاز به تولید انبوه جهت پوشش تقاضای بازار و كاهش هزینه‌های تولید به‌ازای واحد محصول، استراتژی تولید به سمت مكانیزاسیون و استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات پیچیده متمایل گردید. افزایش سطح مكانیزاسیون و بكارگیری روش‌های تولید انبوه، ماشین‌آلات و تجهیزاتی به مراتب پیچیده‌تر،‌ متنوع‌تر و گران‌تر را می‌طلبید. بنابراین افزایش عمر ماشین‌آلات به عنوان یک سرمایه و دارایی با ارزش اهمیت بسیاری پیدا كرد. بعلاوه با توسعه سیستم‌های تولید انبوه، افزایش قابلیت اطمینان دستگاه ها جهت جلوگیری از توقف تولید نیز دغدغه جدیدی در سازمان‌ها و صنایع تولیدی به نظر می‌آمد. در این برهه جهت كنترل و مدیریت هزینه ‌های تعمیراتی تجهیزات و نیز یافتن راه ‌هایی جهت افزایش عمر مفید آنها و جلوگیری از توقفات تولید ناشی از خرابی تجهیزات و حذف اثرات سوء آن، سیستم‌های نت مدون پا به عرصه گذاشتند و رفته رفته تكنیك‌ها، روش‌ها و سیستم‌های جامع‌تر با كارایی و اهداف متعالی‌تر ایجاد گردیدند.]2[از نیمه ی دوم قرن حاضر ، به علت بالا رفتن سطح دانش و تکنولوژی، پیچیدگی طرح و حرکات ماشین آلات، هزینه ی سنگینی که در اثر رکود های احتمالی و غیر منتظره به  سیستم صنعتی تحمیل می شد و لزوم آمادگی و در دسترس بودن آنها در مواقعی که مورد نیازاست، اهمیت نگهداری و تعمیرات  چندین برابر شد. توجه به نت، محدود به خطوط تولید نشده و در بسیاری از صنایع  مانند هواپیما سازی و نیروگاه های هسته ای که وقوع خرابی، خسارت های جانی و زیست محیطی فراوان به دنبال دارد، اهمیت زیادی دارد.

مسئله هویّت از مضامین مهمی است که هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی و فرهنگی می‌تواند نمایان­گر ویژگی­های فرد و جامعه باشد. مطالعه وضعیت و تغییرات هویّت اجتماعی و ابعاد گوناگون آن از جمله هویّت ملی، هویّت فرهنگی، هویّت قومی ابزار گویایی برای فهم شرایط و اوضاع واقعی و موجود جامعه است.زیرا هویّت­ها، هم مسبوق به ارزش­ها و نگرش­ها هستند و از آن سرچشمه می­گیرند و هم بر اعمال فردی و جمعی تأثیر می­گذارند.

 

 در ایران به­ویژه در طول دهه گذشته مسئله هویّت و تغییرات و چالش­های هویّتی به­ویژه در میان جوانان و زنان مورد توجه و مطالعه قرار گرفته و در این زمینه پژوهش­های متعدّدی انجام گرفته است.

 

در همین راستا با توجه به دگرگونی­های ساختاری ناشی از مدرنیزاسیون و تغییرات فرهنگی ناشی از مدرنیسم به­ویژه در میان نسل­های جدید و زنان که ورود و مشارکت بیشتری در عرصه ­های تحصیلی و شغلی داشته اند، ارزش­ها و نگرش­های جدیدی ایجاد شده است که الگوهای سنتی اندیشه و عمل و در نتیجه هویّت­های زنانه موجود را زیرسؤال برده است. تفاوت و گاه تضاد الگوهای فکری وعملی سنتی و جدید که در اثر عوامل گوناگونی روی می­دهد، چالش­های هویّتی گوناگونی را ایجاد می­ کند. چند و چون این تغییرات هویّتی به­ویژه در بعد فرهنگی مطالعات وسیعی را ایجاب می­ کند تا هم روند تغییرات فرهنگی ترسیم شود و هم بتوان برای رفع چالش­ها و تضادهای هویّتی که همواره موجب تنش­های فردی و اجتماعی است چاره­جویی کرد.

 

یکی از منابع تغییرات هویتی به­ویژه در بعد فرهنگی تجربه زیست جهان­ها و محیط­های زندگی جدیدی است که هم شرایط جدیدی را به افراد تحمیل می­ کند و هم آنها را با محیط­های جغرافیایی و اجتماعی جدید آشنا می­سازد. نمونه ­ای از این موارد در مورد دختران جوانی مصداق دارد که برای ادامه تحصیل از شهر وخانواده خود دور شده و به شهری دیگر و به محیط زندگی خوابگاهی وارد می­شوند. در این راستا در پژوهش حاضر در نظر داریم زندگی خوابگاهی و تجربه زندگی دور از محیط آشنا و بسته خانواده و مواجه شدن با افراد گوناگون را بر هویّت فرهنگی دختران ساکن در خوابگاه مورد مطالعه قرار دهیم .

 

باید دید دانشجویانی که با زیست جهان جدید خوابگاه مواجه می­شوند،با گذار از شرایط وابستگی به خانواده به شرایط استقلال نسبی و در وضعیتی که چه بسا نیازهای اولیّه آنان به راحتی قابل رفع نباشد و هم­چنین زندگی با افراد دارای خلق و خو، منش و الگوهای رفتاری مختلف چه تغییراتی را در طرز فکر و نگرش و رفتار تجربه می­ کنند و در معرض کدام تغییرات هویّتی و فرهنگی قرار می­گیرند.

 

شرایط فرهنگی شهر محل تحصیل، خود از عوامل ناپایداری افراد محسوب می­ شود. برای مثال شخصی که محل سکونتش شهری کوچک و یا شهرستانی آرام بوده، با ورود به یک کلان­شهر شلوغ برای تحصیل، ناگهان وارد محیطی می­ شود که باید مناسبات جدیدش را با ویژگی­ها و الزامات جدیدی تنظیم کند. تقلید صرف، تسلیم فرهنگی، خودباختگی و از خود بیگانگی خطری است که فرد را تهدید می­ کند. از طرف دیگروجود تعصب قومیّتی در فرد سبب انزوای او از محیط اجتماعی جدید می­ شود.

 

1-2- بیان مسأله

 

هویّت روشن و نسبتاً با ثبات یکی از نیازهای شخصیّت انسانی است. هویّت زمانی آشکار می­ شود که انسان با دیگر هویّت­ها و طرز فکرهای مختلف و نقش­های جدیدی که به عهده می­گیرد مواجه می­ شود. مادام که غیری در کار نباشد، انسان از ویژگی­های خودش آگاه نمی­ شود و هویّت شکل نمی­گیرد(مانی،1374: 14) و گاه هنگام تماس هویّت­ها با هویّت غیر،تغییر و تحولاتی در هویّت خودی بوجود می­آید. به دلیل فراگیر بودن مفهوم هویّت در حوزه های فرهنگ،اجتماع، سیاست و اقتصاد، مردم­شناسان، جامعه­شناسان و علمای عام سیاست و اقتصاد

 به مطالعه درباره آن همّت گمارده­اند و از زوایای مختلفی آن را مورد بحث و برّرسی قرار داده­اند. امّا آنچه در این پژوهش مورد تأكید بیشترواقع شده هویّت فرهنگی است که از ابعاد مهّم هویّتی، به شمار می­آید، چون با ارزش­ها و نگرش­های فرد ربط وثیقی دارد.

 

در تعریف هویّت فرهنگی در دایره­المعارف علوم اجتماعی چنین آمده است: هویّت فرهنگی احساس تعلّق و همبستگی به جامعه و فرهنگ آن است که در رفتار همه اعضای آن جامعهوجود دارد و سبب تمایز اعضای این جامعه از سایر جوامع می­ شود. هویّت فرهنگی باعث می­ شود فرد در مقابل هنجارها و ارزش­های جامعه خود احساس تعهد و تکلیف کند و در امور مختلف آن مشارکت جوید و انتظارات جامعه خود را پاسخ گوید و در مواقع بحرانی سرنوشت جامعه و غلبه بر آن بحران برای او مهّم باشد.شایان ذکر است که احساس تعلّق جمعی مستلزم حمایت جمع مذکور از فرد نیز هست و رابطه دو طرفه بین فرد و جمع را ایجاب می­ کند (باقر ساروخانی، 1375: 60). خلاصه آن­که هویّت فرهنگی متضمن احساس تعلّق به فرهنگ و جامعه است به گونه­ ای که اعضای یک جامعه یا گروه را از سایر گروه­ها متمایز نماید.هویّت فرهنگی بواسطه تعهد عملی که در فرد ایجاد می­ کند پیامدهایی دارد (باقر ساروخانی، 1375: 61).

 

هر فرهنگی که در فضا، مكان و زمان خاص شکل می­گیرد هرچند ممكن است در طول زمان تغییر كند، اما كاركردها و رویه­ های فکری و رفتاری خاص خود را به دنبال دارد.فرهنگ­ها نه منسجم و همگن­اند و نه در سكون و ثبات دائمی،بلکه ذاتاً چندسویه، تغییر پذیر و باز هستند. به علاوه محیط­های متفاوت، بر روی انسان و رفتار و هویّت او تأثیر می­گذارد،درواقع هویّت ما در فرایند تعامل با دیگران و تعامل با محیط تغییر می­ کند. محیط جدیدی مانند خوابگاه و برخورد با انسان­های جدید باعث شكل­گیری روابط، تجربه­ها و اتفاقات جدیدی می­ شود. داشتن ارتباط طولانی و زندگی كردن با افرادی كه هم اتاقی نامیده می­شوند سرآغاز تأثیر و تأثّرهای بسیار است و از طرف دیگر الگو­های رفتاری متفاوت به ویژه عدم رعایت حقوق دیگران، مجادله­های فرهنگی، اعمال تعصب، دخالت­های سایرین و كمبود امكانات زندگی همه و همه باعث ایجاد درگیری­ها و مشكلات گوناگونی می­ شود كه به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر رفتارها و تعاملات افراد ساکن در خوابگاه اثر می­گذارد.

 

خوابگاه در نظر ما محل سكونت موقت، مکانی با امكانات محدود و اولیّه است كه دانشجو برای ادامه تحصیل در آنجا استقرار پیدا می­كند. فرد با ورود به خوابگاه از محیط آشنایی كه سال­ها در آن زندگی كرده جدا می­‌شود و در محیط جدید و متفاوتی قرار می‌­گیرد. زندگی در این محیط جدید با افرادی از فرهنگ‌­ها و سلیقه­‌های گوناگون منجر به شكل­گیری تعاملات خاصی می‌­شود، که چه بسا هویّت فرهنگی فرد را در معرض تغییر و تحوّل قرار دهد. در نتیجه ممکن است وقتی که این افرادبا این الگو­های جدید به شهر و خانواده و فرهنگ بومی خود برمی­گردند، با چالش­های جدّی هویّتی مواجه شوند و نابسامانی­هایی را در سطح فرد، خانواده و اجتماع ایجاد کنند. آنچه كه در این تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد، مسئله‌ی تغییرات فرهنگی و هویّتی در میان دانشجویانی است که در شهر محل تحصیل­شان در خوابگاه سکونت می­گزینند. در این راستا بحث هویّت فرهنگی در میان قشر دانشجو به مثابه نقطه كانونی مسأله هویّت از اهمیّت شایانی برخوردار است، دانشجویان به سبب ویژگی سنی و جوان بودن و نیز به خاطر گستردگی شبكه روابط­شان با افراد دارای هویّت­های مختلف، و تفکّر نقّادانه­ای که در مورد سنت­ها و رویّه­های فکری و عملی زندگی دارند بیشتر در معرض مسائل و چالش­های هویّتی قرار دارند. زیرا از یک سو فضای دانشگاه بخصوص خوابگاه، آن­ها را با ارزش­ها و نگرش­ها و الگوهای جدید اندیشه و عمل آشنا می­ کند و از سوی دیگر خانواده و بدنه جامعه بزرگتر معمولاً انتظار حفظ و پیروی از فرهنگ سنتی را از آنها دارد. این وضیعت در بیشتر اوقات به هویّت­های ترکیبی و چندگانه­ای منتهی می‌شود که با هویّت مورد انتظار جامعه و حتی خود نظام آموزش عالی کنونی ایران متفاوت است. به عبارت دیگر، جوان بودن دانشجویان به اضافه چندگانه‌شدن زیست‌جهان‌­های آنها (به قول برگر)، تأثیرات رسانه‌ای مدرنیته(به ویژه رسانه ­های غیر رسمی) موجبات ترکیب­های خاص هویّتی دانشجویان را فراهم می‌آورد. در این موقعیتِ هویّتیِ پیوندی، عناصر مختلفی از گفتمان­های مختلف سنت(مانند مذهب) و مدرنیته(مانند سکولاریسم و ملّی‌گرایی) دیده می‌­شود که موجب تفاوت هویّت­های دانشجویی با سایر قشر­های جامعه می­ شود.

 

آغاز زندگی دانشجویی چالش­های خاص خود را به همراه دارد. احساس تنهایی، جدایی از خانواده و دوستان و شبکه ارتباطات اجتماعی، زندگی در شهری جدید، آشنایی و مواجهه با فرهنگ و افراد مختلف، تأمین هزینه­ های زندگی، امتحانات و آزمون­های گوناگون درسی و جا به جایی­های مکرّر در مسیر خانه و خوابگاه به طور بالقوّه موجب ایجاد تنش­هایی در زندگی روزمره آنها می­ شود.

 

ورود به خوابگاه از طرفی تصویر و رویای بی نظیر استقلال از خانواده و زندگی با دوستان هم سن و سال را در ذهن ایجاد می‌­كند. اوّلین روزهای زندگی دانشجویی بدون حضور خانواده، در شهری غریب با افرادی از فرهنگ­های مختلف و شخصیّت­هایی متفاوت با اسكان در اتاق­های كوچك و بدون امكانات رفاهی كافی است تا همه ذهنیّت­های قبلی را از میان ببرد.

 

محیط خوابگاهی مجموعه ­ای از افراد از فرهنگ­های گوناگون را در خود جمع می­ کند. در این مجموعه برخی فرهنگ خود را برتر می‌دانند و تلاش برای گسترش آن دارند و برخی دیگر که تأثیرپذیری بیشتر و یا قدرت مقاومت کمتری دارند، مغلوب شده و لذا فرهنگ بومی‌آنها کم­رنگ می‌شود.

 

افرادی که در خوابگاه زندگی می­ کنند معمولاً براساس ویژگی­های مشترکی مثل رشته تحصیلی، طبقه اجتماعی، قومیت و زبان یا همشهری بودن تشکیل گروه داده و قواعد خاصی برای زندگی كنار هم تعیین می­كنند. فرهنگ خوابگاهی از یک طرف دربردارنده همدلی، همکاری، احساس مسئولیت بیشتر، تحمل سختی ها و ناملایمات و دوری خانواده و از طرف دیگر موجد احساس آزادی و استقلال و آشنایی با آداب و رسوم و زبان ها و هویّت­های دیگر است.

 

تبعات ناشی از این دگرگونی­های هویّتی و رفتاری گسترده است.خشونت و پرخاشگری اولیّن نتیجه ضعف در برقراری ارتباط با دیگران و شناسایی محیط و سازگاری با آن است، عادات، رفتار و عقاید خاصّی که در اثر زندگی در خوابگاه ایجاد می­ شود، چه بسا بعد از زندگی خوابگاهی نیز تداوم یابد.

فنسیکلیدین با نام شیمیایی 1-(1- فنیل سیکلو هگزیل) پی پیریدین ونام تجاری سرنیلان و با علامت اختصاریPCP نشان داده می شود. این ترکیب به صورت خالص یک پودر کریستالی سفید رنگ است که به راحتی در آب حل می شود  ودارای وزن مولکولی 38/243 و نقطه ذوب C˚5/46- 46  می باشد]1[.
این ترکیب ومشتقات آن دارای خواص فارماکولوژیکی و بیولوژیکی می باشند و همچنین خواص دارویی مختلفی ازآنها گزارش شده است که می توان از بین آنها به اثر تحریک یا تضعیف کنندگی عصب مرکزی، خاصیت ضد دردی،  بی حس کنندگی، بیهوش کنندگی و مسکن بودن اشاره کرد. این مسئله یکی از دلایل اصلی و عمده در رشد سریع تحقیقات انجام شده درمورد این خانواده دارویی می باشد. این امرموجب تشویق محققان برای جستجوی روش های عملی در تهیه مشتقات دیگر با خواص دارویی بهتر ازاین خانواده گردیده است]5-1[.
Rolicyclidine (PCPy ) یک داروی بی حس کننده تجزیه ای با اثرات توهم زایی و آرام بخشی است.  که این اثر به فن سیکلیدین مشابه است، اما قدرت  کمتر  ولی  اثرات تحریکی کمتر ی دارد و در حال حاضر بسیار کم شناخته شده است.
در این پایان نامه دو مشتق جدید تیوفنی وبنزنی از خانواده فنسیکلیدین ها از روش Bruylant سنتز شد و همچنین سنتز خود مولکول فنسیکلیدین (pcp) از روش Bruylant، Enamine  انجام گرفت. شاهد (pcp) و مشتقات جدید سنتز شده مورد بررسی فارماکولوژی توسط تستهای Formalin و immersion Tail قرار گرفته است.
 طرح موضوع:
سنتز ترکیبات و مشتقات جدیدی از خانواده فن سیکلیدنها با تغییر گروه های مختلف  آمینی و آروماتیکی  مولکول دارو می باشد.  مشتقات سنتز شده دارای خواص فارماکولوژیکی و بیولوژیکی متفاوتی هستند.  در این پژوهش سعی کرده ایم که مولکولی با تمایل بیشتر به گیرنده ای خاص سنتز کنیم تا بدین وسیله اثرات ضد دردی و بی حس کنندگی مولکول را مقایسه کنیم. که این مهم توسط تست های  فارماکولوژی از جمله  تستهای Formalin و immersion Tail صورت می پذیرد.
اهداف پژوهش:
هدف ازاین پایان نامه سنتز ترکیبات جدید تیوفنی و بنزنی از خانواده دارویی فنسیکلیدین می باشد. که بعد از سنتز دو ترکیب جدید به نام های  :
خواص ضد دردی آنها با (pcp) توسط تستهای Formalin ,Tail immersion روی موشهای سوری نر نژاد NMRI مقایسه گردید. اهداف این پژوهش بدین گونه می باشد که  مولکولی با تمایل بیشتر به گیرنده ای خاص سنتز کنیم تا بدین وسیله اثرات ضد دردی و بی حس کنندگی مولکول را مقایسه کنیم. که این مهم توسط تست های  فارماکولوژی از جمله  تستهای Formalin و immersion Tail صورت می پذیرد.
نتایج طیفی گزارش شده نشان داده است که ساختارهای نامبرده سنتز شده و همچنین اثرات ضد دردی آن توسط روش های فارماکولوژی بررسی شده است.
نتایج این آزمایشات نشان داد که در تست Tail immersion(به عنوان الگوی درد حاد حرارتی)داروی جدید بنزنی و تیوفنی و pcp می توانند درد حاد حرارتی را بیشتر از داروهای دیگر کاهش بدهند و اثرات ضد دردی بهتری ایجاد کنند.

 

در تست Formalin (به عنوان الگوی درد حاد شیمیایی ودرد مزمن) داده های محاسبه شده نشان می دهد که داروی بنزنی و تیوفنی می تواند بطور قابل ملاحظه ای فرکانس لیس زدن پا را در موش را (درد حاد) کاهش بدهدو همچنین مدت زمان کمتری اقدام به لیسیدن پا می کند.
1- 1 ) – تئوری                                                                                                                                  
 با یک بررسی ساده از مولكول فنسیكلیدین می توان به سه مفهوم اصلی در مورد این تركیب رسید كه بر روی فعالیت بیولوژیكی آن تاثیر دارند.                                                                          
الف- از دیدگاه دینامیكی          ب- از دیدگاه استاتیكی      ج- از دیدگاه فیزیکو شیمیایی  استاتیكی
الف- از دیدگاه دینامیكی:                                                                                                          
اكثر خواص اصلی و مهم ساختمان فنسیكلیدین از طریق مفاهیم دینامیكی مولكول ناشی می شود، سیستم حلقوی سیكلو هگزان در محلول به دو صورت كنفورمری زیرموجود است. (شکل1-1)
در سال 1968 مطالعات اولیه براساس همین مسئله و به بهانه بررسی بیشتر روی تعادل فرمهای كنفورماسیونی صورت گرفته است ]9[.
شکل( 1-1)کنفورمرهای فنسیکلیدین
همانطور كه دیده شد از آنجا كه در فرم A اتم نیتروژن توسط پروتونهای حلقه پی پیریدینی و سیكلوهگزان احاطه شده است كمتر از فرم B دردسترس است و در نتیجه از فرم B آبگریزی بیشتری را انتظار داریم. این مسئله از بررسی اثر شناخته شده از بازی بودن آمینهای محوری سیكلوهگزیل ناشی می شود ]10,4[.  در عمل این دو سریعاً به هم تبدیل میشوند و قابل جداسازی نمی باشند.
در سالهای 1968 تا 1979 و بعد از آن مطالعات زیادی بر روی تعادل كنفورماسیونی فنسیكلیدینها با ثابت كردن حلقه سیكلوهگزانی توسط گروه های حجیمی مانند ترشیوبوتیل بر روی تركیبات مشابه ازطریق روش های اسپكتروسكوپی خاصه روش NMR  انجام شده است.] 14-11[.             
ب- از دیدگاه استاتیكی:                                                                                                               
  سیستم حلقوی سیكلوهگزان سهم موثری را در نگهداری دو حلقه دیگر در موقعیت ساختمانی خودشان دارا می باشد. حلقه آروماتیكی، علاوه بر مسطح بودن، دانسیته الكترونی قوی را نزدیک به اتم كربن نوع چهار و در ناحیه خاصی از فضا تامین می كند. حلقه پی پیریدینی با اتم نیتروژن نوع سوم خود، مسئول خصوصیات بازی تركیب فنسیكلیدین است.
  مفاهیم فوق، ساختمان مولكولی را از برشی مشخص و مجزا نشان می دهد و به عنوان اصول مطالعات و فعالیت ساختمان باید در نظر گرفته شود و لذا در بررسی و مطالعه بر روی فعالیت و ساختمان و ارتباط بین این دو SAR (Stracture Activeity Relationship) در این خانواده ازتركیبات باید در چهارچوب نواحی فوق صورت گیرد.                                                              
ج) از دیدگاه شیمی فیزیکی و استاتیكی
  اتم نیتروژن بازی و هیدروفیل می باشد كه توسط نواحی لیپوفیلی CH2 های حلقه پی پیریدینی احاطه شده است در حالی كه حلقه آروماتیكی فوق العاده هیدروفوب را در كنار خود دارد و بنابراین مولكول را می توان مانند یک بیضی هیدروفوب (آبگریز) در نظر گرفت كه در مركز آن حفره ای هیدروفیل (آبدوست) موجود است. (شكل1-2) و لذا مركز توجه در مولكول اتم نیتروژن می باشد و بازی بدون مولكول ناشی از سهولت در دسترس بودن زوج الكترون آزاد اتم نیتروژن می باشد و مسئول اصلی خصوصیات و فعالیت این تركیب و سایر تركیبات مشابه از همین خانواده می باشد]15[.
  حضور حداقل یک گروه آروماتیكی با دانسیته الكترونی در كنار آمین باعث حفظ این فعالیت می شود كه  در این مورد باید مسئله‌ كنفورماسیونی را در نظر گرفت.                                                       
شکل( 1-2) شمای فنسیکلیدین
1- 2)- اصلاحات ساختاری در ساختمان فنسیکلیدین ]5، 17، 68[ :
     تغییرات ساختاری در ساختمان فنسیکلیدین  سبب  تغییر در خواص آن می گردد.   
 سه احتمال وجود دارد:
1) جا به جایی حلقه پی پیریدین توسط دیگر آمین ها.
2) اضافه کردن استخلافهایی به حلقه فنیل، یا جا به جایی با دیگر حلقه های آروماتیک.
3) اصلاح حلقه سیکلوهگزیل.
1-2-1 ) – اصلاحات جایگزین آمین
الف) جایگزین های الكیلهای غیرحلقوی :
  جابه جایی حلقه پی پیریدین در فنسیکلیدین توسط گروه دیگری از الکیلها می تواند باعث ترکیبات فعال دیگری شود. جا به جایی و جایگزینی N-alkyl ترکیبی را با شدت اثری حدود 2/1 از فنسیکلیدین میدهد. جایگزینهای کوچک آلکیل مثل متیل و اتیل، ترکیباتی را با شدت اثر افزایش یافته نسبت به PCA (1-فنیل سیکو هگزیل آمین) می دهد. یک گروه N-methyl ترکیبی را با شدت اثری معادل فنسیکلیدین می دهد. طولانی کردن زنجیره الکیل از متیل به اتیل شدت اثر را افزایش داده و PCE  (1-فنیل سیکلو هگزیل اتیل) بسیار فعال تر از فنسیکلیدین می شود.
  افزایشات بعدی از طول زنجیره به n-پروپیل و یا n-بوتیل باعث کاهش اثر می شود اگر چه ترکیب n-پروپیل هنوز مشابه اثر فنسیکلیدین است.

 

 

1-1 معرفی کل تحقیق

 

 
یکی از مباحث مهم علمی، فنی و اقتصادی، مسأله­ خوردگی فلزات و حفاظت تأسیسات فلزی است. بررسی مبحث خوردگی چندان ساده نیست و با همه پژوهش­های انجام شده، هنوز عوامل آنها به درستی شناخته نشده است. به غیر از بکارگیری علوم شیمی برای مقابله با خوردگی، استفاده از سایر علوم در کنترل و پیش ­بینی خوردگی و استفاده از نتایج آن در تعمیرات تجهیزات فلزی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. مسأله­ خوردگی در صنایع نفت و گاز به دلیل داشتن ترکیبات خوردنده به شکلی جدی­تر از صنایع دیگر شده است. عدم توانایی در پیش ­بینی نرخ خوردگی باعث می­ شود که زمان­های خرابی ناشی از آن نیز قابل پیش ­بینی نباشد که این موضوع تیم­های نگهداری و تعمیرات را دچار مشکل می­ کند.
تاکنون روش­های مختلفی برای مواجه با این پدیده استفاده شده­است. مدل­سازی خوردگی می ­تواند در شناخت بیشتر و پیش ­بینی مسائل

 برآمده از آن مؤثر باشد. دراین مدل­سازی­ها، بیشتر از روش­های مکانیستیک با تکیه بر پیشینه­ی تیوریک خوردگی و فرمول­های ریاضی بوده است، اما به دلیل پیچیدگی ذاتی این پدیده، این روش­ها موفقیت زیادی نداشته اند.

به دلیل پیچیدگی ذکر شده و تعدد عوامل شناخته شده و ناشناخته­ی تأثیرگذار بر این پدیده به نظر می­رسد می­توان از روش­های داده محوری چون شبکه عصبی برای پیش ­بینی نرخ خوردگی استفاده کرد، البته به شرطی که داده با اندازه کافی در این زمینه موجود باشد.
این تحقیق بر مبنای استفاده از توانایی­های شبکه­ های عصبی برای پیش ­بینی نرخ خوردگی بنا نهاده شده است و بدین منظور از اطلاعات جمع­آوری شده از میادین گازی تحت پوشش شرکت بهره ­برداری زاگرس جنوبی استفاده شده است.
از مباحث مهم دیگر که از اهمیت ویژه در صنایع گاز برخوردار است، پدیده­ سایش/ خوردگی می­باشد. پدیده سایش در چاه­هایی که دارای سرعت جریان بالا و یا همراه با ذرات جامد معلق در سیال تولیدی باشد، بسیار محتمل است. حتی در شرایط عاری از شن و یا سرویس­های تمیز که شدت تولید شن حدود چند پوند در روز است، خسارات ناشی از سایش، در سرعت­های تولیدی بالا بسیار زیاد است. در صنعت، از روابط اصلاح شده تنش­برشی مانند رابطه­ ارائه شده توسط استاندارد ، برای پیش ­بینی سرعت سایش  استفاده می­ شود.
که در آن
Ve: سرعت سایشی سیال (فوت بر ثانیه)
: جرم حجمی مخلوط گاز و مایع در فشار و دمای عملیاتی (پوند بر فوت مکعب)
: ضریب تجربی (بدون واحد)
محدودیت­ها و مشکلات کاربرد معادله (1-1) برای چاه­ها بیشتر مربوط به مقدار ثابت “” می­باشد. استاندارد API RP 14E پیشنهاد می­ کند که برای چاه­های که تولید شن ندارند و  همچنین چاه­هایی که با لوله مغزی از جنس آلیاژ CRA  (آلیاژ مقاوم در مقابل خوردگی­)، استفاده می­ کنند، مقادیر 150 تا 200 برای ثابت “” مد نظر قرار گیرد. اگر شن یا ماسه همراه با سیال تولید شود “” را عدد 100 در نظر می­گیرند.
امروزه پس از گذشت سالها از پیدایش استاندارد API RP 14E، ناکار­آمدی آن بر همگان مشخص شده است. ثابتC” ” در استاندارد API RP 14E در مواردی بسیار محتاطانه در نظر گرفته شده­است. در این پژوهش به پیش ­بینی ثابت سرعت سایش (ضریب تجربی C) می­پردازیم. بدین منظور از اطلاعات جمع­آوری شده از میادین گازی تحت پوشش شرکت بهره ­برداری زاگرس جنوبی استفاده شده­است.

و بیان مسئله

 

در زندگی كودك پیش از رفتن به مدرسه رشد مهارت­ های حركتی نقش اساسی را در یادگیری بعدی دارد عده­ای از محققین (كپارت، كتمن، بارك[1]) معتقدند یادگیری حركتی مبدأ هر یادگیری است و فرایندهای ذهنی عالی­­تر پس از رشد مناسب سیستم حركتی و سیستم ادراكی و همچنین پیوندهای ارتباطی میان یادگیری حركتی و ادراكی به وجود می‌آید. در حقیقت ابتدایی‌ترین پاسخ­های رفتاری كودكان از نوع حركتی است كودك با كمك این رفتارهای حركتی به درك خود و دنیای اطراف نائل می­ شود و این تجارب حركتی زیربنای آگاهی­ها و یادگیری­های او را فراهم می­كند و در دوران كودكی آمیختگی و پیوستگی فعالیت­های حركتی و ذهنی بسیار بالا است. می‌توان تا حدود زیادی ریشه رفتارهای ذهنی تکامل‌یافته تر را نیز در یادگیری حركتی جستجو كرد. رشد عصبی و عضلانی كودك پایه لازم جهت رشد و تكامل فزاینده فعالیت روانی– حركتی وی را فراهم می‌سازد و با توسعه سیستم عصبی عضلانی رشد مهارت­ های حركتی و توانایی­های حركتی پایه جدا می­باشد (دانیل دی، ویلیامز رای، سینکلر،1990).

 

در دنیای امروز دیگر به ورزش به عنوان سرگرمی و تفریح نگاه نمی­ شود؛ بلکه نقش ورزش در سلامت روانی انسان مورد قبول همه است. این امر به گونه­ ایست که ورزش به عنوان یک رویکرد درمانی، در درمان بسیاری از اختلالات و ناتوانی­ها به خصوص در کودکان مورد استفاده قرار می­گیرد. یکی از برنامه ­های معتبر، برنامه ­های تمرینی ادراکی- حرکتی هستند که بر پایه سطح تکامل، تنظیم شده ­اند و بسیاری از عناصر دیگر را دارا می­باشند. افزایش آگاهی­های بدنی، فضایی، جهت‌دار و زمانی به عنوان وسیله هدایت کودک به سوی کنترل حرکتی را افزایش داده و توانایی در انجام حرکات را ایجاد می­ کند (پلهام[2]، بندر[3]، 1983). اختلال هماهنگی رشد حركتی (DCD)[4] عبارتی است كه انجمن روان‌پزشکی آمریكا برای توصیف كودكانی كه در اجرای برخی از مهارت‌های حركتی با مشكل مواجه بوده و از شایستگی حركتی لازم جهت مقابله با نیازهای حركتی زندگی روزمره خود رنج می‌برند پیشنهاد كرده است. براساس معیارهای تشخیصی ارائه‌شده در متن تجدیدنظر شده راهنمای انجمن(DSM-IV-TR)[5] تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی حركتی، معیار الف: هماهنگی این دسته از كودكان به طور بارزی نسبت به سن و توانایی هوشی آن‌ ها پایین تر است؛ معیار ب: این مشكلات هماهنگی اثرات منفی مشخصی بر پیشرفت تحصیلی و فعالیت­های روزمره زندگی آن­ها می‌گذارد؛ معیار ج: این اختلال سبب بروز وضعیت پزشكی خاص یا اختلالات رشدی وسیع نمی ­باشد (انجمن روان‌پزشکی امریكا، 1381). اختلال هماهنگی پیش‌رونده (DCD) به عنوان یک صدمه‌ی قابل‌ملاحظه‌ی هماهنگی حرکتی مطرح شده است.‌ هنگامی این تشخیص گذاشته می‌شود که اختلالات حرکتی مذکور تأثیرات منفی قابل‌ملاحظه‌ای بر برخی از جنبه‌های دیگر زندگی فرد داشته باشد که معمولاً تأثیر بسزایی بر امور تحصیلی و فعالیت‌های روزمره زندگی دارد. این اختلال با اختلالات پیش‌پاافتاده و ناچیز دوران کودکی شروع می‌شود و معمولاً بین سنین 6 تا 12 سالگی تشخیص داده می‌شود. این اختلال هم به صورت مجزا وجود دارد وهم به صورت توأم با سایر اختلالات مانند اختلالات یادگیری[6] یا [7]ADHDممکن است وجود داشته باشد. هنگامی‌که از کلمه دیسپراکسیا استفاده می‌شود تعریف بیشتر به سمت سازمان‌دهی برنامه‌ریزی و سازمانده‌ی حرکتی میل می­نماید (مورن اف بل، 2006).

 

سال­های اول زندگی دوره بسیار مهم تكامل حواس و به تبع آن ادراك و شناخت می­باشد. در این سال­ها درك و شناخت از محیط

 افزایش‌یافته و مهارت­ های حرکتی کم‌کم رشد می­ کنند. برخی از کودکان در مهارت­ های حرکتی نظیر حرکات روزانه خود که نیازمند هماهنگی می‌باشد، مشکل‌دارند. اختلال در اجرای حرکات هماهنگ دغدغه همیشگی برخی از والدین، مربیان، معلمان و محققان علوم حرکتی و توان‌بخشی بوده است تا جایی که سال 1930، دوره نشانگان دست و پا چلفتی نامیده شد (آمراتونگا[8]، 2004). این نشانگان به معنی وضعیت رفتارهای حرکتی بی­ دست و پا که می ­تواند باهر ناحیه عصبی خاص ارتباط داشته و باعث اختلال و یا آسیب شود، می­باشد. اگر چه این اصطلاح همچنان مورد استفاده قرار می­گیرد، اما در حال حاضر اصطلاح اختلال هماهنگی رشدی مورد استفاده مجامع علمی و آکادمیک رایج شده است. به عبارت دیگر آن‌ ها کودکانی هستند که  دارای اختلال هماهنگی رشدی (DCD) هستند (مورن اف بل، 2002). اختلال هماهنگی رشد (DCD) یک اصطلاح عمومی در توضیح مشکلات مهارت­ های فیزیکی می‌باشد که شباهتی به بیماری شناخته‌شده یا تأخیر کلی ندارد، این اختلال بر نحوه عملکرد شخص مبتلا تأثیر می‌گذارد. DCD زمانی رخ می­دهد که در رشد مهارت­ های حرکتی تأخیر ایجاد شود و یا در حین اجرای حرکات هماهنگ شده مشکلی به وجود آید که باعث ناتوانی در انجام وظایف روزمره خواهد شد. به عبارت دیگر طرح و اجرای جابجای حرکت فرد دچار آسیب می‌شود (جیویس[9]، 2003). اختلال هماهنگی رشدی برای توضیح مشکلاتی در زمینه رشد مهارت­ های حرکتی به کار می رود، این عارضه در ابتدای زمینه یادگیری و یا حرکت­هایی که نیاز به هماهنگی حرکتی دارند به صورت یک مشکل آشکار خواهد شد. میزان شیوع اختلالات هماهنگی رشد در میان کودکان (7سال) حدود 5 تا 6 درصد گزارش شده است که مشکلاتی از جمله تأخیر رشدی، اختلال تعادل، اختلال ادراکی و ضعف و هماهنگی حرکتی در کودکان مبتلا تأیید شده است (انجمن روان‌پزشکی امریکا، 1994) و براساس گزارش‌ها، پسران سه تا هفت برابر بیشتر از دختران به این اختلال مبتلا می‌شوند (کادسیو[10] و گیلبرگ[11]، 1999). سایر مشکلات این کودکان که به دو دسته‌ی جسمانی و حرکتی شامل: آگاهی بدنی پایین، مشکلاتی در انجام حرکات درشت و ظریف، تأخیر در یادگیری مهارت­ های حرکتی خاص، اختلال در انجام فعالیت‌هایی که به تغییر مداوم وضعیت بدن نیاز دارد و فعالیت‌هایی که نیاز به هماهنگی دو طرف بدن دارد؛ و رفتاری شامل: خستگی زودرس، آستانه تحمل ناکامی پایین و اجتناب از بازی تقسیم می­شوند (میسیونا[12]، 2011).

 

حدود 2/1 کودکان در سن پیش‌دبستانی به اختلالات هماهنگی رشدی مبتلا می‌شوند، مشکل شدید در هنگام نشستن، ناتوانی در ایستادن بدون کمک، ناتوانی یا مشکل شدید در هنگام چهار دست و پا رفتن، راه رفتن خیلی کند و تعدادی از نشانه‌های سنین دبستانی دیده می­شوند نظیر مشکل در گرفتن مداد یا نقاشی کردن، مشکل در انداختن توپ و دوچرخه‌سواری، ضعف در زمان ورزش کردن، مشکل در توجه و تمرکز و یادآوری، نوعی عدم کنترل در همه حرکت‌ها، زمین خوردن مداوم در هنگام  بازی و عدم توانایی گرفتن اشیا در دست و غیره (علیزاده، 1383). در کار تحقیقاتی(ساجن[13] و چمبرز[14]، 2005)، با عنوان خام حركتی در کودکان و بررسی این که آیا این کودکان با افزایش سن بهبود میابند؟ 17 کودک در سن 6 سالگی مورد آزمون قرارگرفته و سپس در سن 16 سالگی دوباره آزمون­ها به عمل آمد و مشخص شد مشکلاتی که در 6 سالگی وجود داشت در 16 سالگی نیز ادامه دارد در یک کار تحقیقاتی دیگر کربی[15] و همکاران که در سال 2008 انجام شد کودکان سوئدی مورد مطالعه قرار گرفتند در این آزمون 818 کودک از نظر توانایی درک مطالب هنگام خواندن در سن 7 سالگی مورد آزمون قرار گرفتند و همین طور در سن 10 سالگی این آزمون تکرار شد نتیجه این که ارتباط معناداری بین نتایج این دو آزمون وجود داشت پس می­توان نتیجه گرفت این کودکان بدون مداخلات درمانی اگرچه بدتر نمی‌شوند اما بهبودی نیز حاصل نمی‌گردد (کربی و همکاران، 2008). در سال 1377 آقای بلیانی در پژوهشی با موضوع “تأثیر یک برنامه تمرینی منتخب بر توانایی‌های ادراکی- حرکتی پسران کلاس اول دبستان”  انجام داد، به این نتیجه رسید که تعادل ایستا، تعادل پویا، سرعت، دقت و هماهنگی تحت تأثیر برنامه تمرینی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. با توجه به اهمیت حرکت و تأثیر رشد آن در زندگی در تمام ابعاد وجودی انسان و تجارب حرکتی کسب‌شده در سنین اولیه که پایه‌های اصلی رشد و تکامل  حرکتی را تشکیل می‌دهند و همچنین نقشی که فعالیت­های ادراکی حرکتی سازمان‌یافته در دوران پیش از دبستان در رشد و تکامل حرکتی شناختی کودکان دارند و اینکه بهترین زمان افزایش ظرفیت­ها و استعدادهای یک انسان، دوران کودکی است، ضرورت و اهمیت تحقیق در زمینه تأثیر فعالیت بدنی بر عملکرد حرکتی و شناختی کودکان کاملاً مشخص شده است. بیشتر تحقیقات به عمل آمده در رابطه با توانایی‌های ادراکی- حرکتی مانند نوشتن، خواندن، پیشرفت تحصیلی و… می­باشد.

 

نیس[16]  (1966) اظهار داشت کودکانی که دارای مهارت­ های حرکتی بهتری هستند، در خواندن و نوشتن نسبت به کودکانی که هماهنگی بدنی ضعیف تری دارند، نمرات بهتری کسب می‌کنند. تعداد دانش‌آموزانی که در داخل کشور دچار اختلالات یادگیری هستند 4 تا 12 درصد گزارش شده است. این‌گونه مشکلات باعث افت تحصیلی، سرزنش و تحقیر این کودکان و بروز ناهنجاری‌های روانی در جامعه خواهد شد. بسیاری از متخصصان فعالیت­های حرکتی را ادامه بهبود مهارت­ های ادراکی می‌دانند از جمله فرضیه حرکت پاین و ایسایکس (1991). با مرور تحقیقات گذشته و چالش­های موجود این ضرورت احساس می شود که مطالعه بیشتری با روش‌های مداخله‌ای به ویژه با تاكید بر فعالیت بدنی و تمریناتی كه منجر به بهبود قابلیت‌های حركتی این دسته از افراد شود، می‌بایست انجام گیرد. این كودكان در فعالیت‌های حركتی نیازمند به هماهنگی همانند تعادل، اعمال چند عضوی هماهنگ نظیر هماهنگی دو دستی و هماهنگی چشم و دست و همچنین فعالیت‌های شناختی نظیر زمان واكنش و پیش‌بینی، توجه و حافظه هستند که در آن با مشكل مواجه هستند. اگر چه تحقیقاتی نیز در این زمینه صورت گرفته اما در خور توجه نبوده و اکثراً توصیفی و مقایسه‌ای بوده است. تا كنون تحقیقات اندكی با به‌کارگیری فعالیت‌های ادراكی و حركتی بر روی چنین افرادی صورت گرفته است. لازم به ذكر است كه فعالیت‌های ادراكی حركتی به دسته­ای از تمرینات اطلاق می‌شود كه به منظور بهبود قابلیت­های ادراكی كودكان از طریق فعالیت و تمرینات بدنی طراحی ‌شده‌اند. فعالیت­هایی نظیر تمرینات آگاهی بدنی، آگاهی جهت‌یابی، آگاهی فضایی و زمانی و غیره در زمره این تمرینات می‌باشند (رهبانفرد، 1377). با توجه به موضوعات مطرح‌شده، در پژوهش حاضر به دنبال بررسی نقش تمرینات ادراکی حرکتی بر روی بهبود فرایندهای شناختی و حرکتی کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی هستیم. هدف بررسی اثر یک دوره برنامه تمرینات ادراكی- حركتی بر برخی قابلیت‌های حركتی و شناختی این کودکان است.