هدف اصلی در صنعت اسپینترونیک ،کنترل وبکارگیری اسپین الکترون ها ، علاوه بربار آن هاست . ازچشم اندازهای این صنعت می توان به ساخت حافظه های غیرفرارسریع ، افزایش سرعت پردازش اطلاعات ،کاهش توان مصرفی و افزایش پکیدگی مدارهای مجتمع اشاره کرد . در این صنعت از ترکیباتی استفاده می شود که اولاً تکنولوژی لازم برای تهیه آن ها باشد وثانیاً دمای گذارآن ها بزرگ ( نزدیک دمای اتاق ) باشد. مطالعات نظری صورت گرفته در این خصوص نشان می دهند که تنها ترکیبات پایه با گاف نواری بزرگتردمای گذار بالاتری از خود نشان می دهند . دمای گذار بالا جایی است که می توان این ترکیبات را تجاری کرد .
1-2 نیمرساناهای مغناطیسی رقیق
آلایش ترکیبات نیمرسانا با عناصرواسطه ( Cr , Mn , Fe , Co , Ni ) می تواند منجربه تولید موادی شوند که خاصیت مغناطیسی ازخود نشان می دهند که به چنین ترکیباتی اصطلاحاً نیمرساناهای مغناطیسی رقیق شده (DMS) می گویند . یک دسته از ترکیباتی که در تولید DMS ها به عنوان ترکیب پایه استفاده می شوند ترکیبات گروه II-VI هستند . ترکیبات این گروه دارای گاف نواری پهن ومستقیم می باشند . این ترکیبات قابلیت انتشار نور حتی در دمای اتاق را دارند به همین دلیل این ترکیبات کاندیدای مناسبی برای ساخت قطعات اسپینترونیکی و اپتوالکترونیکی می باشند . گاف نواری و ثابت شبکه بعضی از این ترکیبات در جدول (1-1) گزارش شده است .
جدول (1-1) : مقادیر گاف نواری و ثابت شبکه برخی ترکیبات گروه II-VI ]1[
نمونه | ثابت شبکه( ) | گاف نواری (eV) |
ZnS | 41/5 | 68/3 |
ZnSe | 67/5 | 7/2 |
ZnTe | 10/6 | 26/2 |
سولفیدروی (ZnS) یک نیمرسانای مهم ازترکیبات گروه II-VI است. که اتم های Zn وS به ترتیب در گروه II و VI جدول تناوبی قرار دارند . اوربیتال های اتمی لایه آخر روی (3d,4s) است درحالی که برای اتم S (3s,3p) است . اتم Zn دارای عدداتمی 30 ، شعاع اتمی 133/0 نانومتر و شعاع یونی 074/0 نانومتراست درحالیکه اتم S دارای عدداتمی 16، شعاع اتمی 101/0 نانومتر و شعاع یونی 184/0نانومتراست ]1[. گاف نواری این ماده دردمای اتاق در حدود 68/3 الکترون ولت می باشد . حدود این گاف نواری نشان می دهد که حدود طول موج های طیف اپتیکی شفاف است . نوع و قدرت پیوندهای بین اتمی این ترکیب یونی وبسیارقوی می باشد که این مسئله می تواند علت کاهش رسانش گرمایی و پهن بودن گاف نواری این ماده باشد . دمای ذوب این ترکیب درحدود 1718 درجه سانتی گراد است . این ماده کاندیدای مناسبی برای استفاده در ساخت سلول های خورشیدی[2] ، حافظه های اپتیکی[3] ، بازتابنده ها[4] و صفحه نمایش های تخت[5] می باشد]2،3 [. ازسوی دیگر با توجه به پهن بودن گاف نواری این ماده پیش بینی می شود که درصورت آلایش این ماده با اتم های مغناطیسی امکان
افزایش دمای کوری در این مواد وجود داشته و امکان استفاده از این ترکیب را در صنعت اسپینترونیک برای ساخت قطعاتی نظیر حافظه های مغناطیسی[6] فراهم می آورد.
1-3 ساختاربلوری
سولفیدروی می تواند با دو ساختار مکعبی زینک بلند[7] وشش گوشی وورت سایت[8] متبلور شود. سولفیدروی درساختار زینک بلند به این شکل متبلور می شود که روی یک زیر شبکه ی Fcc ، درهر یک از مکان های(000) ،(0 2/1 2/1)، ( 2/1 0 2/1 ) ،( 2/1 2/1 0 ) یک اتم قرار می گیرد و اتم های دیگر روی یک زیرشبکه Fcc دوم طوری قرار می گیرند که این زیر شبکه در طول قطر به مقدار 4/1 جا به جا شود ( شکل (1-1) ) . در این ساختار هر اتم Zn درمرکز یک چهاروجهی از اتم های S قرار گرفته و هراتم S دارای چهار نزدیکترین همسایه Zn در محل های مشابه است. این ساختار به گونه ای است که اگر Zn و S با هم جا به جا شوند ، باز همان ساختار بدست می آید. سولفید روی در این ساختار، دارای ثابت شبکه[9] 409/5 انگستروم وگاف نواری[10] 68/3 الکترون ولت می باشد. ساختارمکعبی سولفیدروی در شکل (1-1) نشان داده شده است .
شکل (1-1) : ساختار مکعبی زینک بلند ]4[
سولفیدروی درساختاروورت سایت از دو زیر شبکه تنگ پکیده شش گوشی[11] تشکیل شده که به اندازه در امتداد محور c جابه جا شده است.دراین ساختار اتم های Zn و S به ترتیب در جایگاه ( 0 3/1 3/2 ) و ( 8/3 3/1 3/2 ) قرار می گیرند . این ساختار دارای تقارن چهاروجهی است به این صورت که هراتم Zn توسط چهار اتم S احاطه شده است . ساختار شش گوشی سولفیدروی در شکل (1-2) نشان داده شده است . سولفیدروی در این ساختار دارای ثابت های شبکه a=b= و c= وگاف نواری eV 77/3 می باشد .
شکل(1-2) : ساختار شش گوشی وورت سایت که از دو زیر شبکه تنگ پکیده شش گوشی تشکیل شده است . بردارهای بردارانتقال اولیه ونقاط انتهایی بردارهای پایه ، در شکل مشخص است ]5[ .
سولفیدروی در دمای K درساختار زینک بلند و در دمای K درساختار وورت سایت متبلور می شود . به دلیل اینکه ساختار زینک بلند در دمای اتاق شکل می گیرد لذا این ساختار در مقایسه با ساختار وورت سایت پایدارتر است.
[1] . Diluted Magnetic Semiconductor(DMS)
[2] . Solar cell
[3] . Optical memory
[4] . Reflectors
[5] . Panel display
[6] . Magnetic memory
[7] . Zink – blende
[8] . Wurtzite
[9] . Lattice constant
[10] . Band Gap
[11] . Hexagonal close pack (hcp)
برنامه ریزی و زمانبندی[1] یک فعالیت بسیار معمول در صنعت و عملیات غیرصنعتی است. هر روز، جلسات برنامه ریزی میشوند. ضربالعجلهایی برای انجام پروژه ها و کارها تعیین می شود. خدمات تعمیر و نگهداری و عملیات برنامه ریزی میشوند. بازیهای ورزشی برنامه ریزی و زمانبندی میشوند.
برنامه ریزیهای مناسب اجازه میدهد تا فعالیتهای مختلف، شغلها و یا وظایف به شیوهای سازمانیافته اجرا شوند. نمونه ای از این فعالیتها میتوان به مراحل مختلف یک پروژه تحقیقاتی، وظایف یک پرستار در طول یک روز کاری، عملیات تولید و موارد دیگر اشاره کرد که می تواند هدفهایی همچون به حداقل رساندن زمان تکمیل کارها، حداقل کردن تاخیر فعالیتهایی که نمیتوانند به موقع تکمیل شوند و دیگر موارد را به دنبال داشته باشد.
دلیل بسیاری از پیشرفتهای علم زمانبندی بواسطه محیطهای صنعتی و استفاده این علم در صنعت است. به طور طبیعی در بیان مفاهیم زمانبندی از واژه های بکار رفته در صنعت استفاده می شود. که در آن منابع با عنوان ماشین و فعالیتها به عنوان کار شناخته میشوند. بطوریکه کارها اغلب به وسیله مجموعه ای از ماشینها در ایستگاههای مختلف کاری با توالی مشخص پردازش میشوند.
در مسائل زمانبندی تخصیص مناسب کارها به ماشینها با توجه به محدودیتهای موجود و رسیدن به یک جواب مناسب از اهمیت خاصی برخوردار است. کوچکترین مسئله زمانبندی را میتوان مسئله تکماشینه[2] عنوان کرد. در این مسئله یک ماشین وجود دارد که عموما در مسائل به عنوان گلوگاه شناخته می شود و باید کارها را به این ماشین با توجه به محدودیتهای موجود طوری اختصاص داد که به یک جواب معقول و مناسب برسیم و حداکثر کارایی را داشته باشیم. حالت بزرگتر مسائل زمانبندی، زمانبندی مسائل چندماشینه شامل سیستمهای موازی، سیستمهای متوالی و سیستمهای ترکیبی میباشند. در سیستمهای موازی چندین ماشین به صورت موازی در کنار هم قرار گرفتهاند و هر کار بر روی یکی از ماشینها پردازش می شود. ولی در سیستمهای متوالی و ترکیبی، کارها با انجام چند عملیات بر روی ماشینها پردازش میشوند و ساختار پیچیدهتری نسبت به مسائل دیگر دارند.
در این تحقیق، به بررسی مسئله زمانبندی ماشینهای موازی با سرعتهای مختلف[3] پرداخته می شود. مسائل ماشینهای موازی با سرعتهای مختلف حالت عمومی یافته مسائل تکماشینه و حالت خاصی از مسائل ماشینهای متوالی منعطف محسوب میشوند. در بخشهای آتی این فصل، شرح تفصیلی مسئله مورد بررسی این تحقیق ارائه می شود.
ماشینهای موازی به عنوان یکی از زیرمجموعههای اصلی و پایه در زمانبندی از جایگاه ویژه ومهمی برخوردارند و همواره زمانبندی این مدل بر مبنای معیارهای عملکرد مختلف مورد نظر بوده است. با این توجه که، عموم روشهای حل در مدلهای پیچیده تر مانند مدل ماشینهای
متوالی منعطف بر مبنای راهکارهای مدلهای سادهتر از جمله ماشینهای موازی استوار است ]1[.
در کارخانهها وقتی ماشینها و دستگاههای جدید خریداری میشوند و در کنار ماشینهای قدیمی قرار میگیرند، تفاوت سرعت بین ماشینهای جدید و قدیمی بوجود می آید که این تفاوت سرعت، مسئله چندین ماشین با سرعتهای متفاوت را بوجود میآورد.
در برخی از محیطهای کاری زمانبندی ماشینهای موازی با سرعت متفاوت، ممکن است که تمامی ماشینها نتوانند تمامی کارها را پردازش کنند که در این حالت هر کار توسط مجموعه ای از ماشینها می تواند انجام شود که به آن محدودیت مجموعه پردازش[4] میگویند.
در بسیاری از محیطهای کاری انسان به عنوان عنصر اصلی بهشمار میرود. در فعالیتهایی که انسان در آن سهم بسزایی دارد مسئله یادگیری بسیار مهم است و تاکنون در اکثر مقالات فرض رایج بر این بوده که زمان پردازش کارها ثابت و مستقل از توالی است. درحالیکه در بسیاری از موارد عملی با تکرار کارهای مشابه (و یا متفاوت)، توانایی ومهارت اپراتور افزایش و در نتیجه آن، زمان پردازش کارها کاهش مییابد. این امر باعث بهبود مستمر عملکرد تسهیلات تولیدی مخصوصا نیروی انسانی می شود که به آن تأثیر یادگیری[5] میگویند. که از جمله این فعالیتها میتوان به تمامی کارهایی که سیستم دستی را شامل می شود مثلا راهاندازی ماشینآلات، تمیز کردن ماشین و زمان آماده سازی[6] اشاره کرد .
در مسائل زمانبندی کلاسیک عموما با درنظر گرفتن این فرض که زمانهای آماده سازی در مقایسه با زمان پردازش کوچک و یا اینکه مستقل از توالی پردازش کارها بر روی ماشینها هستند، زمان آماده سازی را نادیده گرفته و یا آن را به زمان پردازش اضافه میکردند. اما با اینوجود، در بسیاری از محیطهای صنعتی یک زمان آماده سازی وابسته به توالی[7] هنگام تعویض کارها بر روی ماشینها به وقوع میپیوندد ]17[. در این شرایط، زمان آماده سازی به عنوان بخشی مجزا از زمان پردازش در نظر گرفته می شود که مقدار آن علاوه بر نوع کاری که بر روی ماشین پردازش خواهد شد، به نوع کار قبلی که بر روی ماشین پردازش شده نیز بستگی دارد. تلقی زمان آماده سازی به صورت مجزا از زمان پردازش در بیشتر تکنیکهای مدیریت تولید نوظهور نظیر تولید بهموقع[8]، تکنولوژی گروهی[9] و تولید سلولی[10] مورد استفاده قرار میگیرد.
در محیطهای کسب و کار حاضر، رقابت شرکتهای تولیدی از طریق قابلیت آنها برای پاسخگویی سریع به تغییرات سریع زمینه تجاری و تولید محصولات با کیفیت بالاتر و هزینهای کمتر تعیین می شود. یکی از راههای رسیدن به این منظور استفاده از مفهوم تولید بهموقع است ]2[. در محیط تولید بهموقع، شرکتها تمایل دارند که تا حدامکان زمان تکمیل کارهایشان به موعد تحویل نزدیک باشد تا از جریمههای زودکرد و دیرکرد بکاهند. در صورتی که یک کار قبل از موعد تحویل تکمیل شود، باید تا موعد تحویل در انبار نگهداری شود لذا هزینه زودکرد به سیستم تحمیل می شود. جریمههای زودکرد به آن دلیل مورد توجه هستند که تا زمانیکه موعد تحویل مشتری فرا برسد، هزینه نگهداری شامل هزینه فساد مواد اولیه (در حالیکه کالاها فاسد شدنی هستند) به سیستم تحمیل می شود. و اگر یک کار بعد از موعد تحویل تکمیل شود، جریمه دیرکرد ناشی از نارضایتی مشتری، جریمه قراردادی یا جریمه از دست دادن اعتبار ایجاد می شود.
در این تحقیق، مسئله ماشینهای موازی با سرعتهای مختلف با در نظر گرفتن محدودیتهای زمان آماده سازی وابسته به کار قبلی، محدودیت مجموعه پردازش و تأثیر یادگیری با هدف کمینهسازی زمانهای زودکرد و دیرکرد کل بررسی می شود. یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح برای این مسئله پیشنهاد می شود. همچنین الگوریتمهای ژنتیک[11] و بهینهسازی ازدحام ذرات[12] و تبرید شبیهسازیشده[13] برای حل آن ارائه میگردد.
تحقیق حاضر با هدف کاهش فاصله میان پیشرفتهای تئوریک و کاربردهای صنعتی در حوزه علم زمانبندی صورت گرفته است. دراین راستا، یک مدل جدید برای مسئله ماشینهای موازی با سرعتهای متفاوت با محدودیتهای زمان آماده سازی وابسته به توالی، محدودیت مجموعه پردازش و تأثیر یادگیری و معیار بهینهسازی زمانهای زودکرد و دیرکرد کل ارائه می شود. بهعلاوه سه الگوریتم ژنتیک، ازدحام ذرات و تبرید شبیهسازیشده به منظور حل این مدل ارائه میگردد.
مفروضات زیر در ارائه مدل مسئله در نظر گرفته می شود:
ماشینها دارای سرعت متفاوتی هستند.
بی شك یكی از اصلی ترین الیاف مورد مصرف نساجی پلی استر می باشد. گواه این موضوع، میزان تولید و مصرف بالای سالیانه این لیف در جهان می باشد. ازطرفی، بیشترین حجم نخ خاب مورد مصرف فرش ماشینی در ایران، از الیاف اكریلیک تهیه می شود که لیفی نسبتا گران ودارای مشکلات زیست محیطی زیادی می باشد. در این تحقیق تلاش می شود تا خصوصیات نخ پلی استر فیلامنتی را با تغییردر شكل سطح مقطع ونیز تغییر نمره الیاف(dpf)[1] اصلاح نمود. نتیجه این تحقیق می تواند به جایگزین شدن الیاف پلی استر بجای اکریلیک در صنعت فرش ماشینی ایران کمک کند. از آنجا كه منسوجات فرش از طرف پای انسان(راه رفتن)، پایه صندلی و مبل و… همواره تحت بارگذاری دینامیكی واستاتیكی قرار دارد، در نتیجه فشارپذیری یکی از مهمترین خواص فیزیكی- مكانیكی آنها محسوب می شود. بنابراین یک فرش علاوه بر داشتن كاركرد و دوام فنی بالا، باید به عنوان یک كالای تزئینی و لوكس نیز دارای ظاهری زیبا باشد. از جمله عوامل مهم در این زیبایی نظم وترتیب نخ های خاب، درخشندگی و… می باشد. بنابراین دراین تحقیق ابتدا نمونه های تولید شده نخ های پلی استر فیلامنتی شاهد(نخ پلی استر متداول مصرفی صنعت) و اصلاحی در فرش ماشینی خاب بریده بافته شده و سپس نمونه های فرش از لحاظ آزمون های فشار پذیری (استاتیکی، دینامیکی) و بصری بایکدیگرمقایسه می شوند.
1-2- لیف پلی استر
1-2-1- تاریخچه
تا قبل از 1945دانشمندان مختلفی پلی استرهای لیفی زیادی را تهیه نموند ولی تقریبا تمامی آنها از واكنش گرمای آلیفاتیک تهیه میشدند و دارای نقطه ذوب پایینی برای مصارف نساجی بودند، بعلاوه آنكه در حلالهای خشك شویی به آسانی حل میشدند.
دراولین روزهای جنگ جهانی دوم، و ینفیلد و دیكسون (Whinfild & Dickson) توانستند با مطالعه مطالب كارتروز پلی اتیلتن ترفتالات با وزن مولكولی بالا را از واكنش اسیدترفتالیک و استر دی متیل خالص آن با اتیلن گلایكول تهیه نمایند، پلیمر جدید از طریق ذوب ریسی به
الیاف تبدیل میشد و دارای خواص نساجی مطلوبی بود. ولی بدلیل جنگ جهانی انتظار جهت تولید تا سال 1945 بطول انجامید. در جولای 1945 شركت (ICI) طبق توافقنامه بلند مدت میان آنها و شركت دوپونت ،حق امتیاز تولید این لیف را به 5 كشور اعطا نمود. تولید پلی استر در دهه 60 و70 بطور گسترده ای افزایش یافت و در سال 1972 پلی استر از نایلون پیشی گرفت و عنوان مهمترین لیف مصنوعی را به خود اختصاص داد[3] .
1-2-2- ساختمان شیمیایی
پلی استر به پلیمرهایی اتلاق میگردد كه دارای گروه استر (–co-o–) در زنجیره اصلی خود باشند. این گروه استری، حاصل واكنش بین الكلهای دو ظرفیتی و كربوكیسلیک اسیدهای دو ظرفیتی میباشد[1].
در این تحقیق منظوراز لیف پلی استر، بیشتر پلی اتیلن ترفلات [2](PET) است که درواقع یکی از مهمترین الیاف مصنوعی در صنعت نساجی میباشد.
فرمول شیمیایی این لیف در شکل (1-1)آمده است.
شکل 1-1- ساختمان شیمیایی لیف پلی استر[ 1]
از جمله نامهای تجاری كه امروزه درسطح جهان برای الیاف پلی استر بكار می برند میتوان به ترویرا (Trevira) ، تولیدی شركت هوفست آلمان، ترگال (Tergal) شركت رود یاستا فرانسه، تریتا ل ((Trital شركت رود یانس ایتالیا، تترون (tetron) ژاپن و ویكلرون (Viklerun) شركت ببیانت میلزآمریكا اشاره كرد. [2]
: سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید می کند، از جمله رایجترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی میباشد. با توجه به تفاوتهای فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی در جوامع مختلف، بررسی عوامل مرتبط با سوختگی در هر منطقه بسیار مهم میباشد.
هدف: این تحقیق تعیین عوامل مرتبط با سوختگی در کودکان 6-1 سال مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی سوانح سوختگی ولایت شهر رشت میباشد.
مواد و روشها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقایسه ای مقطعی میباشد. نمونههای مورد پژوهش 350 کودک 12 ماه تا 6 سال میباشند که در مراکز آموزشی و درمانی ولایت و 17 شهریور، بیمارستانهای رسول اکرم، گیل و آریا پذیرش شده بودند. از این تعداد 175 نفر به عنوان گروه کودکان با سوختگی و 175 نفر گروه کودکان بدون سوختگی مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری در هر دو گروه بصورت تدریجی بود. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامهای شامل سه بخش مشخصات فردی، خانوادگی و محیطی استفاده گردید. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها توسط نرم افزار16SPSS با آزمونهای من ویتنی یو، کایدو، تست دقیق فیشر، رگرسیون لجستیک چندگانه تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج: نتایج پژوهش نشان داد از بین عوامل فردی، سن کودک، مکانی که کودک بیشتر وقت خود را میگذراند و از بین عوامل خانوادگی، سن مادر، میزان تحصیلات پدر، سطح درآمد ماهانه و ازبین عوامل محیطی، زیر بنای منزل، تعداداتاق خواب، نوع آشپزخانه، دور از دسترس بودن مواد سوختی و آتشزا و مواد شوینده بین دو گروه اختلاف معنیدار آماری وجود داشت.
نتیجه گیری نهایی: طبق یافته های این پژوهش احتمال سوختگی در کودکان کم سنی که بیشتر وقت خود را در اتاق خواب میگذرانند که مادرانی کم سن و پدرانی با سطح تحصیلات پایین دارند و دارای خانوادهای کم درآمد هستند، بیشتر است همچنین احتمال سوختگی در کودکانی که در منازلی با آشپزخانهی بدوندر، زیر بنای بالا و تعداد اتاق کم زندگی می کنند و به مواد آتشزا و شوینده دسترسی دارند بیشتر است.
کلید واژه ها: سوختگیها، عوامل خطر، کودکان
فهرست مطالب صفحه
فصل اول
زمینه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9
اهداف پژوهش (هدف کلی و اهداف ویژه) …………………………………………………………………………………………… 14
سوالات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………. 15
تعریف واژه ها …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16
پیش فرضها ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 18
محدودیتهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………. 18
فصل دوم
چهارچوب پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………… 20
مروری بر مطالعات گذشته …………………………………………………………………………………………………………………. 41
فصل سوم
نوع پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54
جامعه ی پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 54
نمونههای مورد پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….. 54
مشخصات واحدهای مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………………………55
محیط پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 55
روش تعیین حجم نمونه ……………………………………………………………………………………………………………………… 55
ابزار گردآوری داده ها ………………………………………………………………………………………………………………………… 56
تعیین اعتبار علمی ابزار ………………………………………………………………………………………………………………………. 57
تعیین اعتماد علمی ابزار……………………………………………………………………………………………………………………….. 57
روش نمونه گیری و گردآوری داده ها…………………………………………………………………………………………………… 57
تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………………………………….. 58
ملاحظات اخلاقی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 60
فصل چهارم
یافته های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 63
جداول ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 64
فصل پنجم
تفسیر نتایج پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………… 87
نتیجه گیری نهایی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 103
کاربرد یافته ها در پرستاری ……………………………………………………………………………………………………………… 106
پیشنهادات بر اساس یافته ها ……………………………………………………………………………………………………………… 108
فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………… 109
ابزار گردآوری داده ها (ضمیمه) ……………………………………………………………………………………………………….. 116
فهرست جداول صفحه
جدول شماره (1): توزیع فراوانی سوختگی در گروه کودکان با سوختگی …………………………………………… 63
جدول شماره (2): توزیع سن کودکان در دو گروه کودکان باسوختگی و بدون سوختگی …………………… 67
جدول شماره (3): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات فردی (جنس کودک و ترتیب تولد و سابقه بیماری) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………… 68
جدول شماره (4): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی(سن و تحصیلات والدین) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………………………………..70
جدول شماره (5): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی (سابقه بیماری و اعتیاد والدین) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی…………………………………………………………………. 73
جدول شماره (6): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب وضعیت اشتغال والدین در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ………………………………………………………………………………………………………………… 74
جدول شماره (7): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی (وضعیت تأهل، نوع و تعداد اعضای خانواده) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی……………………………………………75
جدول شماره (8): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی (محل سکونت، وضعیت مسکن و آگاهی از روش های پیشگیری از سوختگی) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 77
جدول شماره (9): میانگین و انحراف معیار زیر بنای منزل در دو گروه با سوختگی و بدون سوختگی …77
جدول شماره (10): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات محیطی (آشپزخانه مجزا، مکان و نوع آشپزخانه، طبخ در آشپزخانه) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 79
جدول شماره (11): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات محیطی (وسیله آشپزی و گرمایش و نوع سوخت) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی …………………………………………………….. 80
جدول شماره (12): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب سایر مشخصات محیطی ……………………….. 81
جدول شماره (13): ضرایب رگرسیونی عوامل فردی، خانوادگی و محیطی مرتبط با سوختگی بر اساس مدل رگرسیون لوجستیک چندگانه ………………………………………………………………………………………………………………… 84
فهرست نمودارها صفحه
نمودار شماره (1): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مکانی که کودک بیشتر وقت خود را میگذراند در دو گروه کودکان باسوختگی و بدون سوختگی……………………………………………………………………………….. 69
نمودار شماره (2): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب سن مادر در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 71
نمودار شماره (3): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب میزان تحصیلات پدر در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ………………………………………………………………………………………………………………… 72
نمودار شماره (4): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب درآمد ماهانهدر دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 76
نمودار شماره (5): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب تعداد اتاق خواب در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ………………………………………………………………………………………………………………… 78
نمودار شماره (6): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب دور از دسترس بودن مواد آتشزا …………. 82
نمودار شماره (7): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب دور از دسترس قرار دادن مواد شوینده …. 83
زمینۀ پژوهش
آسیبها شایعترین علت مرگ در طی دوران کودکی و نوجوانی بعد از چند ماه اول زندگی بوده و نشانگر یکی از مهمترین علل قابل پیشگیری مرگ و میر و ناتوانیها در طب اطفال میباشند (1). همواره حوادث به عنوان یک چالش مهم و در عین حال پیچیده نظام سلامت و بهداشت كودكان مطرح می باشند. طبق آمارها بین 30-20% مصدومین حوادث بیمارستان های عمومی و اورژانس را كودكان زیر 16 سال تشكیل می دهند (2). کودکان به دلیل داشتن بافتهای در حال رشد، در مقابل مخاطرات محیطی و بیماریها کاملاً آسیب پذیر بوده و در دوران بزرگسالی نیز دچار عوارض ناشی از صدمات دوران کودکی میشوند. دو سوم بیماریهای بزرگسالان، مرتبط با زندگی افراد در سنین کودکی و نوجوانی در محیطهایی است که سلامتی را به خطر میاندازد (3). اگر چه حوادث غیر عمدی در کشورهای در حال توسعه، نسبت به کشورهای توسعه یافته، بخش کمتری را شامل میشوند، ولی وجود معلولیت و ناخوشی ناشی از آن اساساً جهت شکوفایی و قابلیت تبدیل شدن به بزرگسالانی سالم و خلاق و شاداب، وضعیت مأیوس کننده ای را برای کودکان فراهم آورده است (1). مرحله تکاملی کودک می تواند پیش بینی کننده انواع صدماتی باشد که بیشترین احتمال وقوع را دارد. به طوریکه کودک نوپای کنجکاو ممکن است افتادن و برخورد با اشیاء را تجربه کند، و به محض ورود به مرحله بعدی تکامل به دلیل اشتغال به بازی در معرض صدمات محیطی مثل حوادث رانندگی و سوختگی قرار گیرد (4).
سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید می کند، و از جمله رایجترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی میباشد (6،5). بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)[1] صدمات سوختگی از جمله آسیبهای عمدی و غیر عمدی است که ناشی از در معرض قرار گرفتن حرارت، الکتریسیته و مواد شیمیایی میباشد (7) آسیب های سوختگی یکی از علتهای مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه میباشند و خسارات مالی و جانی قابل توجهی به بیماران و خانوادههای آنها در جوامع مختلف وارد می کنند (10،9،8).
بطور معمول 5 درصد از پذیرش بیماران در بیمارستانها به دلیل صدمات ناشی ازسوختگی است (8). طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی و یونیسف[2] (2009)، سوختگی ناشی از آتش عامل مرگ حدود9147000کودک در سال است (11)، که 11 درصد از موارد مرگ در کودکان زیر 5 سال گزارش شده است(1). نرخ مرگ و میر ناشی از سوختگی در کشورهای با درآمد کم و متوسط ١١ برابر کشورهای با درآمد بالا است (11)، که این میزان برابر با 3/4 در هر 100000 نفر در مقابل 4/0 در هر 100000 نفرمیباشد. همچنین در کشورهای توسعه یافته میزان بستری موارد سوختگی در کودکان زیر 5 سال بیشتر است ( 12). سالانه در ایالات متحده آمریکا 2/1 میلیون نفر نیازمند مراقبتهای پزشکی ناشی از سوختگی هستند. تقریباً 40-30 درصد ازاین بیماران در سنین زیر 15 سال قرار دارند، که میانگین سنی آنها 32 ماه است.( 13،14،1) از این میان هر ساله 3000 کودک در اثر سوختگی جان خود را از دست میدهند. همچنین در هر سال 5/3 میلیارد دلار صرف درمان بیماران سوخته می شود (14،13،8). در ایران نیز صدمات ناشی از سوختگی یکی از مهمترین علتهای مرگ و میر میباشد (15). در آماری که وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی در سال 1386 اعلام نمود، سالیانه بیش از 100000 مورد سوختگی در ایران تحت درمان قرار میگیرند که سهم کودکان از این میان بیش از (50%) میباشد. همچنین اظهار کردند میزان بروز سوختگی بیش از این تعداد میباشد اما به دلیل خود درمانی در منزل آمار دقیقی در دست نیست. رئیس ادارهی پیشگیری از سوانح و حوادث وزارت بهداشت نیز بیان كردند: بر اساس آخرین آمار كشوری، بیشترین حادثه در كودكان زیر 10 سال، حوادث سوختگی با شیوع 48/6 درصد از كل حوادث میباشد، و حوادث سوختگی بالاترین میزان مرگ را داشته است (16). بر اساس آمارهای موجود در بیمارستان سوانح سوختگی گیلان در سال 1387 از کل 7341 نفر پذیرش بیمارستان، 334 کودک زیر شش سال بودند (17). این در حالی است که جمعیت کودکان 6-1 سال استان گیلان 176145 نفر میباشد (18). مطالعهی هادیان جزی و همکاران (1381) در تهران نشان داد بیشترین میزان وقوع سوختگی در کودکان سن 5 و زیر 5 سال میباشد و میزان مرگ و میر کودکان را 8/4 درصد گزارش نمودند (19). شیوع سوختگی نیز در دختران و پسران متفاوت میباشد. طبق آمارهایی که یونیسف گزارش نموده است، سوختگی در دختران 9/4 در هر 100000 نفر در مقابل 3 در هر 100000 نفر پسر است (12).
موکاروگویزا[3] در سال 2009 مینویسد عوامل زیادی در بروز سوختگی کودکان نقش دارد که در مطالعات اخیر به عوامل فردی، خانوادگی و محیط خانه بیشتر توجه گردیده است (20). پاربهو و همکاران[4] (2009) در مطالعه خود بیان کردند که توجه به ویژگیهای فردی و خانوادگی، اجتماع و سیاستها و قوانین بهداشت و سلامت کشور برای کاهش عوامل خطر سوختگی بسیار مهم هستند (21).
کودکان کمتر از 5 سال به دلیل حس کنجکاوی نامحدود ذاتی برای کنکاش در محیط، تحرک زیاد و عدم تجربه در درک خطرها مستعدترین گروه برای آسیبهای حرارتی هستند (24،23،22،12). این کودکان خود را به این سو و آنسو میرسانند، میدوند، بالا میروند، انگشتان خود را در هر سوراخی فرو می کنند، ریخت و پاش می کنند، اشیاء را از جای خود بیرون میآورند و تقریباً هر چه را میبینند به دهان میبرند (25)، این فرایند یادگیری طبیعی موجب می شود تا آنان با اشیایی که می تواند باعث سوختگی آنها گردد تماس پیدا کنند (12). به این ترتیب، کودکان اولین حادثه را در داخل منزل تجربه می کنند (28،27،26) و از میان حوادث مختلفی که در خانه رخ میدهد، سوختگی شایع ترین حادثه در منزل برای کودکان و شیرخوران میباشد (29،28،26). در بررسیهای انجام شده، از میان مجموعه عوامل مؤثر در سوختگی کودکان در منزل عدم وجود مرز مشخص برای آشپزخانه و وجود تعداد زیاد اتاق از دلایل افزایش بروز سوختگی در کودکان میباشد (30). تقریباً 75 درصد از سوختگیهای کودکان سن پایین به دلیل آب داغ و بخار آب میباشد (12) که اغلب در زمان انجام فعالیت های روزانه مانند استحمام و آشپزی رخ می دهند (32،31).
برمن[5] (1388) نیز مینویسد: بیش از 90 درصد از سوختگی های کودکان به دنبال غفلت والدین رخ می دهند (1). ناترر[6] (2009) و چستر[7] (2006) نیز در مطالعه خود بر آگاهی دادن والدین از خطرات موجود در محیط منزل و پیشگیری از سوختگی تأکید نموده اند (33،32). خطر سوختگی در کودکانی که در خانواده های بحران زده و پر استرس زندگی می کنند بیشتر است (34). بطوریکه تقریباً 18 درصد از سوختگیها به دلیل سوء رفتار با کودکان مثل داغ نمودن آنها میباشد (1). اکثر قربانیانی که مورد سوء رفتار قرار میگیرند پسران 2 سال و بالاتر از 2 سال هستند، و غالباً بوسیله والدین، خواهر و برادر و شخص مراقبت کننده انجام می شود، فرو بردن در آب داغ نیز شایعترین صدمه به نظر میرسد (4). راجو[8] و آهوجا[9] (2004) سطح تحصیلات پایین والدین، درآمد پایین، تعداد زیاد اعضای خانواده و فقر را نیز از عوامل خطر مرتبط با سوختگی بیان می کنند (35). همچنین بیشارا و همکاران[10] (2009) در مطالعه خود اشاره کردند که نوع خانواده و زندگی در خانههای غیر استاندارد خطر سوختگی را افزایش میدهد (36).
سوختگیهای وسیع موجب بروز عوارض شدیدی میشوند، بطوریکه کودکان و خانوادههای آنها درد و رنج بسیاری را تجربه مینمایند (37،13،12). تعویض پانسمان روزانه و دبرید زخم باعث می شود که کودکان درد زیادی را متحمل شوند، همچنین بازتوانی طولانی مدت یکی از چالشهایی است که آنها را درگیر می کند. اغلب در طی بهبودی کشیدگی و جمعشدگی (کنترکچر)[11] و اسکار هیپرتروفیک[12] نیز گسترش پیدا می کند (38). این عوارض سبب از بین رفتن عملکرد و بد شکلی عضو سوخته و همچنین مشکلات روانی در کودکان میگردد که زندگی آیندهی آنان را مشکلتر مینماید. بر اثر شدت سوختگی، ممکن است بیماران طی سالها بعد از حادثه نیز تحت عمل جراحی ترمیمی قرار بگیرند، که این امر سبب تداوم مشکلات جسمی و روانی کودکان میگردد (39).
مطالعات انجام شده نشان داد که بعد از وقوع سوختگی رایجترین اختلالات در کودکان کابوسهای شبانه و شب ادراری میباشد و ترس از بیهوشی، جراحی و طرد شدن از اجتماع نیز موجب بروز افسردگی پس از سوختگی در کودکان میگردد (40،41). انجمن مراقبت از بیماران سوخته در انگلستان اظهار می کند ایزولاسیون اجتماعی کودکان می تواند سبب کاهش اعتماد به نفس آنان شده و در رشد و تکامل روانی کودکان اختلال ایجاد نماید که این مسئله سبب بروز مشکلات تحصیلی در کودکان می شود (42). سوختگی های شدید کودکان، علاوه بر آسیب جسمی و روانی و ایجاد دردهای طولانی، هزینه های پزشکی زیادی را به خانواده و سیستم بهداشتی و درمانی تحمیل می کنند (13،14). همچنین بیش از نیمی از ناتوانی های کودکان 14-0 سال به دلیل سوختگی میباشد (39). در ایران نیز سوختگی به عنوان دومین عامل ایجاد معلولیت گزارش شده است (43). بعلاوه سوختگی در مقایسه با دیگر صدمات جسمی کودکان، به مراقبت های ویژه، بستری طولانی مدت و درمانهای متنوعتر نیاز دارد (12).
از آنجایی که سوختگی سبب بروز عوارض جسمی و روحی شدید کودکان میگردد، و می تواند آیندهی تحصیلی و رشد اجتماعی آنها را تحت تأثیر قرار دهد و از طرفی بیمارستان سوانح سوختگی در استان گیلان جدید التأسیس بوده، هیچگونه اطلاعات اختصاصی در مورد سوختگی کودکان در دسترس نیست. با توجه به وجود تفاوتهای فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی در جوامع مختلف، عوامل خطر متفاوتی می تواند در بروز سوختگی کودکان نقش داشته باشند. به همین دلیل بررسی عوامل مرتبط با سوختگی در هر منطقه بسیار مهم است. لذا پژوهشگر با در نظر گرفتن موارد فوق، تجربه کاری و تماس نزدیک با کودکان سوخته بر آن شد که مطالعه ای در مورد عوامل مرتبط با سوختگی کودکان انجام دهد تا شاید با شناسایی این عوامل و انتشار نتایج حاصل از آن به دانشگاه علوم پزشکی گیلان، برنامه ریزیهای مدون آموزشی و بهداشتی در جهت کاهش میزان سوختگی در کودکان صورت پذیرد. به این ترتیب در راستای ارتقاء سطح سلامت کودکان گامی هر چند کوچک برداشته شود.
امروزه ترمیم های کامپوزیت رزین به شکل گسترده ای در دندان پزشکی مورد استفاده قرار می گیرند. تاکنون اصلاحات متعددی بر روی ترکیب کامپوزیت ها و در جهت بهبود عملکرد کلینیکی آن ها صورت گرفته است. با این وجود، کامپوزیت رزین ها همچنان به دلیل کاستی هایی، دور از حالت ایده آل هستند.
یکی از مهمترین مشکلات چالش برانگیز کامپوزیت رزین ها، انقباض چشمگیر آن ها به هنگام پلیمریزاسیون می باشد. استرس بوجود آمده از انقباض پلیمریزاسیون،می تواند مهمترین عامل در شکست ادهزیو، تطابق ناکافی مارجینال و در نهایت ایجاد پوسیدگی های ثانویه باشد.
بر اساس مطالعات گسترده ی صورت گرفته بر انقباض پلیمریزاسیون و استرس های ناشی از کامپوزیت های دندانی، راهکارهای متعددی جهت کاهش این انقباض و اثرات ناشی از آن پیشنهاد شده است. برخی از این روش ها عبارتند از: تکنیک جایگذاری لایه ای (Incremental)، پلیمریزاسیون با شروع از شدت کم، استفاده از لایه های حد واسط با ضریب الاستیک پایین بعنوان stress breaker و استفاده از کامپوزیت های با بیس رزینی اصلاح شده.(1)
یکی از جدیدترین این روش ها، بهره گیری از پلیمریزاسیون حلقه های باز مولکول های سایلوران به جای پلیمریزاسیون رادیکال های آزاد مونومرهای دای متاکریلات است.(2)
سایلوران، یک ماده ی ترمیمی با حداقل انقباض و همرنگ دندان بوده که اخیرا وارد بازار دندان پزشکی شده است. نام سایلوران بیانگر ترکیبی از دو نام Siloxan و Oxirane می باشد. Siloxan مسئول طبیعت فوق العاده آب دوست سایلوران ها است و گروه های حلقوی چربی دار (Cycloalipatic) فانکشنال Oxirane نیز مسئول انقباض کمتر در مقایسه با کامپوزیت های با بیس متاکریلات است. Oxiraneها که
اترهای حلقوی هستند، با مکانسیم باز شدن حلقه های کاتیونیک پلیمریزه می شوند در حالی که پلیمریزاسیون متاکریلات ها بوسیله ی مکانیسم رادیکال های آزاد است.(1)
کلیات
معرفی کامپوزیت رزین:
کامپوزیت عبارت است از مخلوط فیزیکی مواد مختلف با هدف حصول میانگینی از خواص مطلوب این مواد. اصطلاح کامپوزیت دندانی به شکل مرسوم بیانگر مخلوطی از شیشه ی سیلیکات با مونومر آکریلی است که پلیمریزاسیون آنها هنگام اختلاط آغاز میشود. ذرات سیلیکات موجب تقویت مکانیکی (پرکننده های تقویت کننده) مخلوط میشود و امکان عبور و پخش نور را فراهم می آورد که شفافیتی شبیه به مینا به مخلوط می دهد.(3)
در طی سالیان اخیر، تغییرات زیادی در ویژگی های کلینیکی کامپوزیت ها به وجود آمده است. این تغییرات شامل افزایش محتوای فیلر، تغییر انواع فیلر و فرمولاسیون رزین و تولید کامپوزیت هیبرید جدید،Ion-released, packable ormocer, (سرامیک های مدیفیه ارگانیک) می باشد.(4)
هر چند که مزایای قابل توجهی همچون زیبایی، هدایت کم حرارتی، کاربرد کلینیکی آسان و مقاومت به سایش در مورد این مواد ذکر شده است، اما انقباض پلیمریزاسیون این مواد با بیس رزینی همچنان بزرگترین عیب آن ها محسوب می شود. استرس انقباضی مرتبط با شرینکیج، می تواند منجر به دبانده شدن کامپوزیت از سطح دندان شده و باعث حساسیت بعد از کار، ترک های مینایی، عود پوسیدگی، رنگ پذیری حاشیه ی ترمیم (مارجینال) و در نهایت شکست ترمیم شود.(5 و6)