بسمه تعالی
مدیریت كل تحصیلات تكمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نام و نام‌خانوادگی استاد راهنما: دكترسید محمود کاشفی پور
مرتبه علمی : دانشیار گروه : سازه های آبی دانشكده: مهندسی علوم آب
گرایش تحصیلی: سازه‌های آبی
مقطع تحصیلی: دكتری كارشناسی ارشد
عنوان پیشنهادی پایان‌نامه :
بررسی تأثیر پارامترهای هندسی آبشكن و عمق كارگذاری ریپ رپ جهت محافظت از آبشكن در قوس 90 درجه
ماهیت پایان نامه : نظری عملی كاربردی–عملی كاربردی–نظری
گروه: گروه سازه های آبی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تاریخ 26/3/1389
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
تعریف مسأله، فرضیه‌ها و اهداف
یکی از بالاترین خسارات ناشی از حوادث غیر مترقبه، پدیده فرسایش سواحل می باشد. یكی از وظایف دولتها كاهش اثرات بلایای طبیعی بوده است . همین امر به روشنی لزوم یافتن راه حل اصولی برای كنترل و پیشگیری وكاهش خسارت ناشی از آنها را به اثبات می رساند.
مکانیزم رودخانهها به گونه ای است که مقطع یک رودخانه به مرور زمان دچار تغییرات شدید میگردد. این تغییرات بویژه در قوس رودخانهها مشهودتر است. فرایندهای فرسایش ساحل به طور مستقیم به مهاجرت جانبی آبراهه های آبرفتی مربوط می شود. اندركنش نیروهای فعال حاصل از جریان آب و نیروهای مقاوم به جریان ناشی از مواد بستر باعث فرسایش ساحل می شود.
در قوس رودخانه، نیروهای هیدرودینامیكی جریانهای ثانوی را بوجود میآورند كه خطوط جریان سطحی را به سمت ساحل بیرونی و خطوط جریان نزدیک به بستر را به سمت ساحل داخلی منحرف
میسازند. در مقطع جریان درامتداد قائم، خطوط جریان مجاور ساحل بیرونی بطرف پایین و خطوط جریان پشته متمركز داخلی به طرف بالا هستند در نتیجه پایداری ذره در نزدیكی ساحل خارجی بهم
میخورد و بستر رودخانه گود می شود و از طرف دیگر در مجاورت پشته متمركز داخلی به پایداری ذره اضلافه می شود و تراز بستر افزایش پدا میكند. آبشستگی در پنجه ساحل خارجی، خطالقعر را به سمت ساحل بیرونی قوس جابجا میكند و شیب ساحل را افزایش میدهد كه در نهایت به شكست ساحل منتهی می شود.
شکل (1) الگوی جریان در قوس رودخانه]7[
با توجه به مطالب بیان شده در خصوص هیدرولیک جریان در خم رودخانهها، قوس خارجی همواره تحت تاثیر بردارهای شدید سرعت بوده و دچار فرسایش میگردد و در قوس داخلی رسوبگذاری ایجاد میگردد همچنین از آنجا که تخریب ساحل در قوس خارجی می تواند ضررهای زیادی را به همراه داشته باشد، حفاظت از این قسمت از ساحل بخش مهمی از مهندسی رودخانه را تشکیل میدهد. جهت محافظت ساحل در قوس بیرونی روش های متعددی وجود دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
1- حفاظت ساحل بوسیله احداث آبشکن
2- حفاظت ساحل بوسیله احداث Bendway
3-حفاظت ساحل بوسیله احداث دایک
4- حفاظت ساحل بوسیله پوشش گیاهی
5- حفاظت ساحل بوسیله پوشش سنگ چین (Riprap)
6- حفاظت ساحل بوسیله پوشش خاک و سیمان
7- حفاظت ساحل بوسیله پوشش توری سنگ ها و روکش ها
8- حفاظت ساحل بوسیله پوشش با کیسه های مخصوص مخلوط سیمان و خاک
9- حفاظت ساحل با بهره گرفتن از مصنوعات ژئوسنتتیک
10- حفاظت ساحل بوسیله اجرای دیوار حائل
استفاده از آبشکن یا اپی از جمله بهترین و اقتصادیترین روش جهت محافظت سواحل در اغلب شرایط بوده و در اکثر نقاط دنیا مورد استفاده قرار میگیرد.
است. « Bankheed ،Groin ،Groyne» کلمهای فرانسوی است. معادل آن در زبان انگلیسی «Epi»
كه در زیان فارسی آب شکن ترجمه شده است. نقش آن این است که جریان آب کناره رودخانه را به طرف وسط رودخانه هدایت میکند و سرعت آب درکناره ها را کاهش میدهد و نیز قسمتی از آب رودخانه را بین اپیها به حالت سکون باقی میگذارد. در نتیجه، مواد محموله آب ته نشین می شود و رودخانه حالت پس رفتگی پیدا می کند و کناره بتدریج تثبیت می شود.
انواع آبشکن:
آبشکنها از نظر نوع استفاده به موارد زیر تقسیم میشوند:
الف: آبشکنهای طویل غیر مستغرق )قابل استفاده در آبخیزداری(
ب: آبشکنهای کوتاه غیر مستغرق )قابل استفاده در آبخیزداری(
ج: آبشکنهای طویل مستغرق (قابل استفاده در کشتیرانی)
د: آبشکنهای کوتاه مستغرق (قابل استفاده در کشتیرانی(
الگوی جریان برای دو آبشکن مستغرق و غیر مستغرق در شکل (2) ارائه شده است.
شکل(2) الگوی جریان در اطراف آبشکن مستغرق (چپ) و آبشکن غیر مستغرق(راست) ]13[
آبشکنها، نسبت به زاویه استقرار با جهت جریان آب، نیز به شرح زیر تقسیم بندی میشوند:
-1 آبشکنهای برگردان یا منحرف کننده: نسبت به جریان آب بین 10 تا 15 درجه درجهت جریان آب ) به سمت پایاب)
-2 آبشکن های بازدارنده: نسبت به مسیر جریان آب بین 10 تا 15 درجه در جهت عکس جریان آب ) به سمت سراب(
-3 آبشکن های عمودی :زاویه معادل 90 درجه نسبت به مسیر جریان آب به سمت محور رودخانه.
در شكل (3) وضعیت قرار گرفتن آبشكن نسبت به راستای جریان نشان داده شده است.
1-1- بیان مسئله
یکی از مهمترین اهداف کلان اقتصادی، رشد و توسعه اقتصادی مستمر و باثبات است. عوامل متعدد اقتصادی و غیراقتصادی در راستای تحقق هدف رشد اقتصادی توسط صاحبنظران عنوان شده است که در بین این عوامل، تمامی نظریات و الگوهای رشد، سرمایه گذاری را به عنوان موتور محرکه و تعیین کننده رشد و توسعه اقتصادی معرفی کرده اند.
از طرفی، دولت به دلیل وظایف گستردهای مانند حفاظت از حقوق مالکیت[1]، اجرای قراردادها، توزیع درآمد، اصلاح عوارض جانبی و تولید کالاهای عمومی که بر عهده دارد از ابزارهای سیاستی مختلفی استفاده می کند (پارک[2]، 2006). اعمال این سیاستها بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی مانند سرمایه گذاری خصوصی اثرگذار هستند. بنابراین دولت با انجام وظایف خود، می تواند بر میزان سرمایه گذاری خصوصی در سطح جامعه تأثیرگذار باشد.
با وجود این شرایط، در دهه 1970 اقتصاددانانی مانند نورث[3]، دمستز[4]، کوز[5] به بررسی نقش نهادها در فرایند رشد و توسعه اقتصادی پرداختند و اقتصاد نهادگرایی جدید[6] را
پایهگذاری کردند. از دیدگاه این اقتصاددانان، تعریف روشن از حقوق مالکیت به عنوان حق افراد در استفاده از منابع و حفاظت از آن، نقش بسیار اساسی در فرایند تشکیل سرمایه و رشد اقتصادی دارد به طوریکه، حقوق مالکیت تضمین شده را عامل اصلی تعیین کننده نرخ
پسانداز، تشکیل سرمایه، سرمایه گذاری خصوصی، رشد اقتصادی و استفادهی کارآ از منابع میدانند.
همچنین، نورث »حقوق مالکیت را حقوق افراد برای بهرهمندی از منافع کار تحت تملک خود یا بهرهمندی از منافع کالاها و خدماتی که آن ها را تصرف کرده اند« تعریف می کند (صمدی، 1389). در نتیجه، برقراری امنیت برای حقوق مالکان سبب ایجاد انگیزه برای افراد در جهت انجام فعالیتهای اقتصادی می شود بهگونهای که تأمین حقوق مالکیت در جامعه، ریسک فعالیتهای اقتصادی را کاهش میدهد و با کاهش هزینه های مبادله[7] و نااطمینانی، سبب تسهیل و رونق فعالیتهای اقتصادی خواهد شد.
بنابراین دولت در راستای انجام وظایف خود و صیانت از حقوق مالکیت، مخارجی را در جهت حفاظت از حقوق مالکیت اختصاص میدهد، و از این طریق بر میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی تأثیر قابل توجهی خواهد گذاشت.
……………………………………………………………………………………………………………….56
نوع پژوهش ………………………………………………………………………………………………………..56
جامعه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..56
روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………………….56
مشخصات واحد های مورد پژوهش ………………………………………………………………………………..57
محیط پژوهش ………………………………………………………………………………………………………58
ابزار و روش گرد اوری اطلاعات …………………………………………………………………………………58
تعیین اعتبار و اعتماد علمی ابزار ………………………………………………………………………………….62
روش تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………….62
ملاحظات اخلاقی ………………………………………………………………………………………………….63
فصل چهارم : ……………………………………………………………………………………64
جدول شماره 1 : میانگین و انحراف معیار سن ، قد و شاخص توده بدنی واحد های مورد پژوهش ……………..65
جدول شماره 2 :توزیع فراوانی متغییر جنسیت افراد شرکت کننده در مطالعه………………………………….66
جدول شماره 3 :میانگین وانحراف معیار قطر عروق قبل وبعد از مداخله…………………………………….66
جدول شماره 4 : مقایسه اختلاف میانگین و انحراف قطر ورید واحد های مورد پژوهش قبل و بعد از مداخله در دو گروه مردان و زنان ………………………………………………………………………………………………….67
جدول شماره 5 : ضریب همبستگی تغییرات قطر عروق با متغییر های سن ؛ وزن ؛ قد و شاخص توده بدنی واحد های مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………………….68
جدول شماره 6 : ارتباط متغییر جنسیت با میزان تغییر قطر ورید در افراد شرکت کننده در مطالعه ……………68
جدول شماره 7 : بررسی تاثیر متغییر سن ؛ وزن ؛ قد و شاخص توده بدنی بر مقدار تغییر قطر ورید در افراد شرکت کننده در مطالعه ……………………………………………………………………………………………….69
فصل پنجم : ……………………………………………………………………………………71
بررسی یافته های پژوهشی ……………………………………………………………………………………72
تنیجه گیری نهائی ……………………………………………………………………………………………..74
کاربرد یافته های پژوهشی …………………………………………………………………………………….75
پیشنهاد برای تحقیقات اینده …………………………………………………………………………………….75
منابع : …………………………………………………………………………………………77
ضمیمه : ……………………………………………………………………………………….80
خلاصه انگلیسی ……………………………………………………………………………………………….81
تائید دانشگاه ……………………………………………………………………………………………………82
فرم اطلاعات شخصی ………………………………………………………………………………………….83
فرم رضایت اگاهانه …………………………………………………………………………………………….84
در اقدامات پزشکی مدرن ، بیش از 80 در صدافراد بستری شده در بیمارستان در طی زمان بستری شدن ، درمان داخل وریدی دریافت می کنند و در بسیاری از آنها این اقدام بعد از ترخیص هم ادامه خواهد داشت .امروزه مواد داروئی و غیر داروئی زیادی نظیر داروهای داخل وریدی ، مایعات تزریقی ،مواد تغذیه ای ، خون و فراورده های خونی را می توان از طریق داخل وریدی و در شکل های محیطی یا مرکزی برای بیماران مورد استفاده قرار داد (3و1،2 ).
جاگذاری کاتتر وریدی متداول ترین اقدام تهاجمی انجام شده در بیماران بستری در بیمارستان است و در بسیاری از موارد به عامل نجات دهنده جان بیمار بدل می شود (5و1،3،4 ) .
در کشوری نظیر آمریکا نزدیک به 200 میلیون کاتتر عروق محیطی سالانه استفاده می شود و این اقدام درمانی تهاجمی ، سالانه ، هزینه ای بالغ بر 140 بیلیون دلار به سیستمهای بهداشتی درمانی این کشور تحمیل می کند (2) .
نقاط فراوانی برای وارد کردن کاتتر وریدی وجود دارد. ورید های تحتانی دست یا وریدهای ساق پا می تواند بعد از ورید های ساعد نقاط مناسبی برای رگ گیری باشند . اگر جاگذاری کاتتر وریدی در این نقاط مشکل باشد وریدهای ناحیه کوبیتال میانی معمولا” قدم بعدی برای جاگذاری کاتتر وریدی خواهد بود (2) .
هر تلاش ناموفق برای وارد کردن کاتتر وریدی می تواند ناراحتی بیمار را افزایش دهد و درمانها و تستهای آزمایشگاهی لازم برای بیمار را به تاخیر بیاندازد (6) . تلاش های اضافی برای این روش تهاجمی باعث افزایش خطر برای پرسنل ( مثل فرو رفتن سوزن آلوده به بدن )می شود و به دنبال آن با خطر عوارض ناشی از آن ( مثل هپاتیت و ویروس ایمنی اکتسابی ) همراه خواهد بود (11و6).
موارد استفاده فراوانی برای وارد کردن کاتتر در عروق محیطی وجود دارد که از موارد استفاده می توان به دادن مایعات داخل وریدی ( مثلا” وقتی که تغذیه از راه دهان مقدورنباشد)،تزریق فراورده های خونی ، دادن دارو ( چه به شکل مداوم و چه به طور متناوب ) ، استفاده در بسیاری از اقدامات و روش های تهاجمی و استفاده برای بیمارانی که از نظر علائم حیاتی بی ثبات هستند ، را نام برد(10و1،4،7) .موارد عدم استفاده از جاگذاری کاتتر وریدی محیطی شامل التهاب و عفونت در محل مورد نظر ، عدم استفاده ازعروق جلوی بازو در بیماران مبتلا به نا رسائی کلیوی ( ممکن است برای فیستول گذاری لازم باشد ) و وقتی که از داروهای محرک در داخل عروق کوچک استفاده می شود نام برد(8و12) .
دسترسی سریع به سیستم قلبی عروقی بیماران ، در درمان بیماران مخصوصا” دارو درمانی اورژانسی ضروری است (8)وعلاوه بر این امکان احیاء مجدد حجم داخل عروقی از دست رفته و در صورت لزوم استفاده از دارو و خون را امکان پذیر می نماید(13و8،11) .
سختی در جاگذاری یک خط داخل وریدی محیطی یک تجربه بسیارمتداول و ناامید کننده برای پرستاران مخصوصا” آنهائی که از کودکان و بیماران بخشهای ویژه مراقبت می کنند است(12،8،7) .
وارد کردن یک کاتتر در موارد سوء مصرف مواد مخدر وریدی ، استفاده طولانی مدت از دارو های داخل وریدی بیمارانی که به طور دوره ای شیمی درمانی می شوند به شکل فاجعه امیزی مشکل است . این اقدام هم چنین در کودکان و بچه ها ، بیماران با کمبود مایعات بدن ( دهیدراتاسیون ) ، افراد با جریان خون محیطی ضعیف ، عوامل روحی ، بیماران با بافت اسکار فراوان، بیماران چاق وافراد سیاه پوست مشکل است (13و1،6،7،11). علاوه بر این در بیمارانی که از تزریق می ترسند و یا کسانی که تجربهجا گذاری کاتتر وریدی نا موفق را داشته اند مشکل تر و پیچیده تر خواهد بود چون ترس باعث فعال شدن سیسم عصبی سمپاتیک می شود و این عامل انقباض عروق را به دنبال دارد . وقتی که اولین اقدام بی نتیجه می ماند تقریبا” بیماران یک درجه ای از فعالیت سمپاتیک را تجربه می کنند که به طور فزاینده ای وارد کردن کاتتر رامشکل می کند . هم چنین باعث دست پاچه شدن پرسنل می گردد ، بنابراین مهم است که یک کاتتر به سرعت و در اولین تلاش وارد شود (7و6).
برای کنترل ظرفیت ورید های بدن مهمترین سیستم ، سیستم عصبی سمپاتیک است . عوامل فراوانی باعث انقباض عروق بدن می شوند مثل کاهش درجه حرارت پوست ، کاهش فشار خون ، استفاده از نیکوتین و کافیئن (14و6،11) .
دارو هائی مثل نور آدرنالین و همچنین درد بر اثر تلاش های چند مرتبه ای برای وارد کردن کتتر یا ترس از انجام این اقدامات می تواند دسترسی به عروق را مشکل کند(14و6،11).
در اکثر موارد جهت وارد کردن کاتتر از الکل استفاده می شود این تکنیک استاندارد چندین عیب واضح دارد : الکل یا هر ماده دارای اتیل یا ایزوپروپیل ، اگر چه در دیدن یک رگ کمک کننده است ، و هم چنین در تمیز کردن پوست ناحیه به کار می رود ولی یک عامل منقبض کننده عروق است که باعث کاهش اندازه ورید ها می شود(3).
میزان دفعات نا موفق در اولین تلاش برای جاگذاری کاتتر وریدی ، در گروه های سنی گوناگون متفاوت است . این میزان در افراد بالغ 28 ٪ ، در کودکان 44 ٪ و 43 ٪ از کودکان به تلاش های سوم یا بیشتر نیاز خواهند داشت . 23 ٪ تا 28 ٪ شیوع ورود مایعات به فضای خارج رگ و التهاب ناحیه نیز دیده می شود و 12 ٪ بیماران در محیط بیمارستان در روز سوم جزء بیمارانی هستند که جاگذاری کاتتر وریدی در آنها مشکل می باشند (4) .
علاوه بر این گزارش شده است که بیش از 50 ٪تلاش ها برای دست یافتن به یک ورید در بیماران خیلی پیر ، در آنهائی که در صد بالائی از بافت چربی را از دست داده اند ناموفق بوده است و نیاز به تلاش های بیشتر دارند (5) .
تکنیک هائی که در حال جاضر چه در موقعیت های معمول و چه در موارد اورژانس برای بهبود دسترسی به عروق مورد استفاده قرار می گیرد شامل : گرمای موضعی ، استفاده از نیترو گلیسرین موضعی ، ترانس ایلومینیشن ، کت داون عروق محیطی ، راهنمائی از طریق اولتراسوند ، استفاده از عروق مرکزی و انفوزیون داخل استخوانی است (8و3).
یکی از روش ها جهت اتساع عروق ، استفاده از نیروی ثقل است . تغییرات نقطه ثقل می تواند اثرات شدیدی بر روی حجم خون در گردش بگذارد مثلا” 5 تا 15 درجه بالا بردن بازو می تواند ورید های دست را کاملا” تخلیه کند و بالا بردن 5 درجه ای سطح دست می تواند تا 44٪ حجم خون در گردش اندام فوقانی را کاهش دهد (4) .
باز و بسته کردن مچ دست به دلیل افزایش فشار عضلات بر روی وریدها ، باعث افزایش بازگشت وریدی شده ، قطر ورید افزایش پیدا می کند . علاوه بر این فشار خون شریانی را نیز افزایش داده که این افزایش جریان خون ، اتساع عروق ناحیه را بدنبال دارد (4) .
زدن ضربه بر روی یک ورید سطحی یک یا دو بار اتساع ورید را افزایش می دهد . مکانیسم این اتفاق ناشناخته است ولی به نظر می رسد که این اقدام به دلیل ازاد شدن میانجی های شیمیائی مثل اکسید نیترو از دیواره اندوتلیوم ورید های دست باشد(4) .
در سال های گذشته از پماد نیتروگلسیرین برای ایجاد اتساع عروق استفاده می شده ولی امروزه ثابت شده است که این عمل باعث اثرات سیستمیکی مثل افت فشار خون و سردرد می شود بنابراین بهتر است به شکل روتین از آن استفاده نگردد(9و3) .
با توجه به این مطالب به نظر می رسد که جا گذاری کاتتر در عروقمحیطی بسیار مقرون به صرفه باشد و اقدامات باید بیشتر در جهت تسهیل در وارد کردن عروق محیطی صورت گیرد . از جمله این اقدامات که در جهت تسهیل در وارد کردن کاتتر در بسیاری از مقالات به آن اشاره شده است استفاده از گرمای موضعی برای تسهیل در جا گذاری کاتتر وریدی است (13و10) .
گرمای موضعی باعث اتساع عروق می شود روش های گزارش شده برای انجام اتساع عروق با بهره گرفتن از گرما شامل : غوطه ور کردن اندام فوقانی در اب گرم برای چند دقیقه ، بکار بردن یک گرمای مرطوب با بهره گرفتن از گرمای شیمیائی ، بکار بردن گرما با بهره گرفتن از یک دستکش گرمائی و استفاده از مایکرو ویو چند دقیقه قبل از جا گذاری کاتتر وریدی است .درجه حرارت 39 تا 42 درجه سانتیگراد انبساط عروقی مطلوب را ایجاد می کند . مراقبت از بیمار باید برای جلوگیری از ازدیاد درجه حرارت می باشد که می تواند باعث آسیب به پوست بشود (1و2 ).
گرمای موضعی وریدها را منبسط می کند و اثر منقبض کنندگی ناشی از الفا دوآدرنژیک را کاهش می دهد (9و1،2،4) .
همه ساله در نواحی مختلف جهان خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری بر اثر وقوع حوادث غیر مترقبه مانند سیل به جوامع بشری وارد می گردد. خوشبختانه در کشور ما با احداث سدهای مخزنی بزرگ بر روی برخی رودخانه های مهم کشور مانند دز به میزان قابل توجهی از میزان این خسارات کاسته شده است. اما باید به این نکته توجه داشت که در اثر شکست این سدهای مخزنی بزرگ نیز خسارات جبران ناپذیری به نواحی پایین دست آنها وارد می گردد. لذا شبیه سازی هیدرولیکی پدیده شکست سد، جهت برآورد خسارت، بر نامه ریزی صحیح و تدارک فعالیتهای امدادی در محدوده اثر این واقعه از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. خسارات بسیار زیاد ناشی از شكست سد بخصوص در رابطه با سدهایی كه در نزدیكی شهرهای بزرگ احداث می شوند، لازم است كه همزمان با مطالعه و طراحی بخشهای مختلف سد در نظر گرفته شود ]6 [.
1-2- شکست هیدرولیکی سدها
سیلاب ناشی از شكست سدهای بزرگ خرابی و مصیبت زیادی را در دو قرن اخیر سبب شده است شكست سد و جریان خروجی ناشی از آن به عنوان یكی از مهمترین مطالعات پژوهشی در بسیاری از كشورها و موسسات تحقیقاتی بوده و در حال حاضر نیز ادامه دارد. شكست سدهای بتنی می تواند به علت پدیده های سرریز شدن از روی سد بدلیل ناتوانی ظرفیت تخلیه سرریز، تراوش، اثر زلزله، ایجاد موج ضربه ای در اثر ورود توده لغزشی به داخل مخزن و یا در اثر خرابكاری صورت گیرد.
پس از وقوع این پدیده ها و ایجاد شکافت اولیه در بدنه سد و عبور جریان از میان شکافت ایجاد شده به مرور زمان شکافت اولیه به کل بدنه یا بخش اعظم آن گسترش یافته و سبب تخریب آن می گردد. البته در سدهای بتنی این پدیده معمولا به صورت ناگهانی و در زمان اندکی اتفاق می افتد. در شکل (1-1) شکست سد بتنی مالپاست [1] – فرانسه نشان داده شده است.
شکل 1-1. شکست سد بتنی مالپاست- فرانسه [[2]]
1-3- بیان مسأله و هدف تحقیق
به دو طریق می توان دبی پیک سیل ناشی از شكست سد بتنی را پیش بینی نمود . یكی آنكه رابطه ای تجربی بین برخی پارامترها مانند حجم، عمق و … برقرار نمود و از طریق رگرسیون بین داده های جمع آوری شده مدلی آماری برای محاسبه دبی پیک ارئه كرد.روش دوم استفاده
از كامپیوتر و مدلهای فیزیكی برای شبیه سازی ایجاد شكست در سد و رها شدن آب موجود در مخزن آن است. روابط رگرسیونی در تسریع كار و در مواردی كه دادها در دست نیست، لازم هستند اما بزرگی سیل را با تخمین زیاد پیش بینی می كنند . این روا بط بویژه در طراحی سازه های خاكی برای در نظر گرفتن نكات ایمنی مفید به نظر می آیند .روش های محاسباتی فعلی مدلهای كاملا فیزیكی به تمام معنا نبوده و در جاهائی به تخمین متوسل می شوند .علاوه بر آن این قبیل روشها بسیار پر زحمت بوده و نیاز به اطلاعات زیادی در مورد سازه، ویژگی های مصالح، سیستم رودخانه ای و… دارند.
با بهره گرفتن از مدلسازی ریاضی این پدیده می توان یک تخمین بسیار مناسب از میزان دبی پیک و تراز آب رودخانه در نواحی مختلف پایین دست سد به ازای سناریو های مختلف مانند شکست آنی یا تدریجی سد با صرف کمترین هزینه بدست آورد. برای این كار می بایستی هیدروگراف خروجی ناشی از شكست سد با توجه
به نوع شكست مشخص گشته سپس با توجه به مورفولوژی پایین دست روندیابی و پهنه بندی سیلاب مشخص گردد. همچنین می توان با بهره گرفتن ازنتایج مدلسازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS میزان خسارات ناشی از شکست سد را که به اراضی کشاورزی، شهر ها و روستاهای پایین دست وارد خواهد شد، برآورد کرد، که می تواند جهت برنامه ریزی فعالیتهای آینده در محدوده رودخانه ها بسیار مفید باشد . به طور کلی در بررسی پدیده شکست سد باید نکات زیر را مورد توجه قرار داد ]6 [:
1- تخمین درست هیدروگراف ناشی از شکست سد
2- روندیابی سیلاب ناشی از شکست سد در رودخانه پایین دست و تهیه نقشه پهنه سیلاب آن
3- تعیین مناطق در معرض خطر
4- تهیه برنامه فعالیتهای امدادی به ترتیب اولویت
مدل های ریاضی از نظر بعد به پنج گروه تقسیم می شوند :
1- مدل یک بعدی 2- مدل شبه دوبعدی 3- مدل دو بعدی 4- مدل شبه سه بعدی 5- مدل سه بعدی
در مدل یک بعدی معادلات جریان یک بعدی در راستای اصلی جریان حل شده و متوسط پارامترهای جریان در هر مقطع عرضی محاسبه گردیده و توزیع عرضی یا عمقی سرعت در نظر گرفته نمی شود.
در مدل شبه دو بعدی محدوده عرضی راستای اصلی جریان به تعدادی از لوله های جریان و به موازات یکدیگر تقسیم می گردد. معادلات یک بعدی در راستای لوله های جریان حل شده و متوسط پارامترهای جریان در هر مقطع در جهت عرضی نیز محاسبه می گردد.
در مدل دو بعدی معادلات دیفرانسیل دو بعدی در سیستم مختصات سطح افق یا سطح قائم با استقرار شبکه عددی حل می گردد.
در مدل شبه سه بعدی معادلات دیفرانسیل دو بعدی با مختصات طول و عرض، در سطوح متوالی افقی-در امتداد عمق با استقرار شبکه عددی حل می گردد.
در مدل سه بعدی معادلات دیفرانسیل سه بعدی در سیستم مختصات طول، عرض و عمق با استقرار شبکه عددی حل می گردد.
پدیده شکست سد از نظر هیدرولیکی یک پدیده بسیار ناپایدار بوده و جهت شبیه سازی عددی آن نیاز به مدل ریاضی بسیار قوی می باشد. به طور کلی در پدیده شکست سد از مدلهای سه بعدی تنها در محدوده شکست سد و جهت تخمین بهتر هیدروگراف شکست سد، از مدلهای دوبعدی در محدوده شکست و نواحی پایین دست نزدیک سد جهت تعیین دقیق پهنه سیلاب ناشی از شکست سد و از مدلهای یک بعدی در نواحی دوردست پایین سد جهت تعیین پهنه سیلاب ناشی از شکست سد استفاده می گردد. همچنین اکثر مدلهای ریاضی موجود به دلیل ضعف عمده در پیش بینی سرعت و روند گسترش شکافت ایجاد شده در بدنه سد خصوصا در سدهای بتنی، پدیده شکست سد را به صورت آنی فرض می کنند ]6 [.
اما استفاده از مدلهای سه بعدی و دوبعدی در نواحی نزدیک به بدنه سد نیاز به حجم اطلاعات بسیار زیادی داشته که بسیار مشکل و زمان بر می باشد. لذا عمدتا در مسائل کاربردی جهت مدلسازی شکست سد از نرم افزارها و مدلهای یک بعدی استفاده می گردد. البته استفاده از مدلهای یک بعدی جهت مدلسازی این پدیده چندان خالی از اشکال نبوده و در صورتیکه اطلاعات توپوگرافی مناسبی برای این مدلها فراهم نگردد نتایج پهنه سیلاب ناشی از آنها خصوصا در محدوده نزدیک به بدنه سد دارای خطاها و اشکالات فراوانی می باشد. لذا در این تحقیق تلاش خواهد شد با بهره گیری از نرم افزار یک بعدی MIKE11 و زیر مدل شکست سد آن پدیده شکست سدهای بتنی در سناریوهای مختلف که در ادامه تشریح خواهد شد و در مطالعه موردی کاربرد این نرم افزار برای رودخانه دز و شکست سد مخزنی دز به عنوان آخرین سد موجود بر روی این رودخانه بررسی گردد.
این نرم افزار جریان عبوری از مقطع شكسته شده سد را مانند جریان عبوری از بالای یک سرریز عریض به دو روش مختلف در نظر می گیرد : در روش اول مقطع شكست سد با زمان تغییر می كند و در روش دوم جریان عبوری از بالای تاج سد و جریان عبوری از مقطع شكست به صورت جداگانه محاسبه می شوند.این مدل می تواند شكاف ایجاد شده در سد را به صورت تدریجی یا آنی با بهره گرفتن از روابط انتقال رسوبات برای سدهای خاکی یا سری زمانی شكست سد تعریف شده توسط استفاده کننده برای سدهای بتنی، گسترش دهد تا سد به طور كامل نابود شده و از بین برود ]11،12 [.
كتابخانه نهادی اجتماعی است كه در آن افراد به دنبال راهی برای برطرف كردن نیازهای اطلاعاتی خویش هستند. این نهاد، نقش مهمی در شناسایی نیازهای اطلاعاتی (اعم از نیازهای بالقوه و بالفعل)، فراهم‌آوری، بازیابی و دسترس‌پذیر ساختن محتوای منابع اطلاعاتی مورد نیاز كاربران بر عهده دارد. برای ایفای چنین نقشی علاوه بر وظایف معمول هر کتابخانه شامل فراهم‌آوری، سازمان‌دهی و دسترس‌پذیری منابع اطلاعاتی، بررسی موانع عاطفی و روان‌شناختی استفاده از كتابخانه میتواند در ارائه بهتر خدمات و استفاده هر چه مناسب‌تر كاربران از كتابخانه تأثیر داشته باشد. این امر به این دلیل حائز اهمیت است كه یک كتابخانه به رغم داشتن مجموعه‌ای مناسب متشكل از انواع منابع اطلاعاتی، در صورت نداشتن محیطی آرام و بدون عوامل اضطراب‌زا، قادر نخواهد بود تا به طور شایسته كاربران خود را مورد حمایت قرار
داده و خدمات مناسبی به آنها ارائه نماید. از این رو، موضوع اضطراب به عنوان یكی از عمده‌ترین موانع عاطفی و روان‌شناختی پیش روی كاربران بایستی مورد توجه قرار گیرد. تاكنون بحث اضطراب و انواع گوناگون آن مانند اضطراب رایانه‌ای، اضطراب اینترنتی، اضطراب اطلاعاتی، اضطراب پژوهش کتابخانه‌ای، اضطراب کتابخانه‌ای، اضطراب ریاضی و آمار و اضطراب پژوهش موضوع پژوهش‌های متعددی بوده است (عرفان‌منش، محمدی، دیده‌گاه، 1391). در این میان، اضطراب کتابخانه‌ای به عنوان یکی از مهمترین و شایع‌ترین اضطراب‌ها در محیط‌های علمی محسوب می‌شود (Bostick,1992) .
ایده اضطراب کتابخانه‌ای از سال 1972 مطرح بوده است (خدیوی، عابدی، شعبانی، 1385). از اولین پژوهش‌های انجام شده در زمینه اضطراب کتابخانه‌ای پژوهشی بود که توسط ملون (Mellon, 1986) انجام گرفت؛ در این پژوهش برای اولین بار “نظریه اضطراب کتابخانه‌ای” مطرح شد. سپس بوستیک در سال 1992 مقیاس سنجش اضطراب کتابخانه‌ای را تعیین نمود و آن را به عنوان ابزاری برای پژوهش‌های خود در این زمینه مورد استفاده قرار داد. از آن پس، پژوهش‌های بسیاری برای کاهش میزان اضطراب کتابخانه‌ای انجام گرفته است.
در میان پژوهش‌های انجام شده طی سال‌های اخیر، جای خالی پژوهشی که به هوش هیجانی به عنوان عاملی تأثیرگذار بر سطح اضطراب کتابخانه‌ای بپردازد، مشهود است. از آنجا كه از یک سو هوش هیجانی و مؤلّفه‌های آن به ویژگی‌های روان‌شناختی افراد توجه نموده و سعی در تشریح و تفسیر جایگاه هیجانات و عواطف در توانمندی‌های انسانی دارد و از سویی دیگر اضطراب کتابخانه‌ای نیز به عنوان مانعی روان‌شناختی در جهت دستیابی به چنین توانمندی و قابلیتی محسوب می‌شود، میتوان وجود رابطه بین این دو مقوله را محتمل دانست. شناخت ویژگی‌های گوناگون روان‌شناختی افراد و اهتمام ورزیدن نسبت به شناخت آنها، بستری را مهیا می‌سازد تا درگام نخست اشخاص بر اساس آن قادر شوند چه در قالب فعالیتهای فردی و چه در قالب فعالیتهای جمعی، توانمندی‌ها و ضعف‌های خویش را شناسایی نمایند. این افراد در گام بعد قادر خواهند شد از توانمندی‌ها و ضعف‌های شناخته شده خود، برای برقراری ارتباط مؤثر و تعامل هدفمند با دیگر افراد جامعه استفاده كنند. در این راستا، هوش هیجانی به عنوان یكی از عوامل تأثیرگذار در ارتباط با كسب آگاهی نسبت به روابط بین فردی كه توانایی شناخت و تمایز عواطف و انگیزه‌های افراد را بوجود می‌آورد، میتواند نقشی اساسی ایفا نماید (سلطانی‌فر، 1386). با توجه به این نكته كه هوش هیجانی ماهیتی اكتسابی دارد (Fletcher, Leadbetter, Curran, O’Sullivan, 2009)، به نظر می‌رسد پرداختن به این مفهوم زمینه‌ساز كاهش برخی مشكلات ارتباطی كاربران در كتابخانه‌ها باشد.
